Αναπτερώνονται οι ελπίδες για τη συνέχιση του ανασκαφικού έργου που διεκόπη αναιτιολόγητα από το ΥΠΠΟ το 2013, μετά την μηνυτήρια αναφορά που κατατέθηκε στην Εισαγγελία Αθηνών.

Του Αχιλλέα Ροδίτη

Σημαντική εξέλιξη για την υπόθεση ανάδειξης της Αρχαίας Ελίκης. Προ ημερών η Ένωση Φίλων Αρχαίας Ελίκης κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών προσκομίζοντας το διακοσίων σελίδων πόρισμα του τρίτου ελέγχου της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, που ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2020, και που τεκμηριώνει πλήρως την άποψη ότι κακώς και αδικαιολόγητα το υπουργείο Πολιτισμού δεν συμμορφωνόταν, χρόνια τώρα, προς την κατεύθυνση έγκρισης για την συνέχιση των ανασκαφών.

Πρόκειται για την κρισιμότερη συνέχεια στην υπόθεση που αφορά την πολύχρονη προσπάθεια με «αντίπαλο» την αδικαιολόγητη και άξια απορίας στάση του κεντρικού κράτους στην ανάδειξη ενός αρχαιολογικού θησαυρού που εξ αρχής προκάλεσε το παγκόσμιο ενδιαφέρον, με αφιερώματα από τους New York Times, το BBC, το γερμανικό ZDF, το Independent και HeraldTribuneκ.α., που χαρακτήριζαν την Αρχαία Ελίκη ως την πραγματική Ατλαντίδα. Ενώ το 2015, στο βιβλίο του με τίτλο «Ραντεβού στην Ατλαντίδα», ο bestseller Αμερικανός συγγραφέας, Mark Adams, αναφέρθηκε εκτενώς στο σημαντικό ανασκαφικό έργο της Ντόρας Κατσωνοπούλου (ένθετη φωτογραφία) και της ερευνητικής ομάδας στην Αρχαία Ελίκη.

Η παραπάνω εξέλιξη δίνει νέα «φτερά» στην Αρχαιολόγο κα. Ντόρα Κατσωνοπούλου η οποία έχει αφιερώσει τη ζωή της στο ανασκαφικό έργο και έχει ταυτίσει το όνομα της με την Αρχαία Ελίκη, κάνοντας σκοπό ζωής της την πλήρη αποκάλυψη.

Τονίζοντας ότι σ’ έναν τομέα τόσο καίριο ειδικά για την Ελλάδα, όπως είναι η πολιτιστική κληρονομιά, «αποτελεί σκάνδαλο προκλητικότητας και αυθαιρεσίας η ανοχή της παράνομης διακοπής ερευνητικού επιστημονικού έργου, προς ικανοποίηση προσωπικών ανασφαλειών και εμπαθειών στελεχών των εμπλεκόμενων υπηρεσιών του ΥΠΠΟ». Και προσθέτοντας ότι γι’ αυτό η ΕΦΑΕΛ προσπέφυγε στην Ελληνική Δικαιοσύνη. Σε μια προσπάθεια να ανοίξει ο δρόμος για τις ανασκαφές, βάσει του ογκωδέστατου πορίσματος της Γ’ Έκθεσης Ελέγχου της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας.

ΕΙΧΑΝ ΠΡΟΗΓΗΘΕΙ ΑΛΛΟΙ ΔΥΟ ΕΛΕΓΧΟΙ

Το 2012 η ερευνητική ομάδα είχε μόλις ανακαλύψει στην περιοχή των Νικολαιϊκων τα πρώτα ίχνη της αρχαίας Ελίκης του 8ου αιώνα π.Χ.. Αλλά το 2013 το Υπουργείο Πολιτισμού ανέκοψε χωρίς αιτιολογία την συνέχιση των ανασκαφών. Ακολούθησαν «Αιτήσεις Θεραπείας» δια των τότε Πρυτάνεων του Πανεπιστημίου Πατρών, αλλά μάταια.

Το 2015, το Σώμα Επιθεωρητών-Ελεγκτών Δημόσιας Διοίκησης (ΣΕΕΔΔ) του Υπουργείου Δικαιοσύνης πραγματοποίησε έλεγχο νομιμότητας των ενεργειών του ΥΠΠΟ, διαπιστώνοντας παράβαση και ζητώντας έγκριση συνέχισης του ανασκαφικού έργου. Υπήρξε παντελής αδιαφορία.

Έτσι, διατάχθηκε και Β’  Έλεγχος που ολοκληρώθηκε το 2018, με παρόμοιο αποτέλεσμα. Αλλά και πάλι παρέμεινε αρνητική η στάση του ΥΠΠΟ. Μέχρι και τον Γ’ Έλεγχο, που το πόρισμα του κατατέθηκε στην Εισαγγελία.

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΩΝ ΑΝΑΣΚΑΦΩΝ

Ο εντοπισμός της Αρχαίας Ελίκης – πρωτεύουσας της αρχαίας Αχαΐας και μιας από τις σημαντικότερες πόλεις της προϊστορικής και κλασικής Ελλάδας – που καταστράφηκε από σεισμό και τσουνάμι το 373 π.Χ. – αποτέλεσε από τα μεγαλύτερα άλυτα προβλήματα της ελληνικής αρχαιολογίας για πάνω από αιώνα. Η «Ελληνική Πομπηία», όπως είχε αποκαλέσει την Ελίκη ο κορυφαίος έλληνας αρχαιολόγος Σπύρος Μαρινάτος.

Ο εντοπισμός της έγινε τελικά πραγματικότητα στα τέλη της δεκαετίας του ’90 από διεθνή ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής την αιγιώτισσα Αρχαιολόγο Ντόρα Κατσωνοπούλου και τον Αμερικανό Φυσικό Steven Soter υπό την αιγίδα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών της Αθήνας σε συνεργασία με το Τμήμα Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Πατρών και την Εταιρεία Φίλων Αρχαίας Ελίκης (ΕΦΑΕΛ), με έδρα το Αίγιο.

ΑΥΤΟΥΣΙΑ Η ΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ

ΝΤΟΡΑΣ ΚΑΤΣΩΝΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ POLITEIANEWS:

“Η παρεμπόδιση συνέχισης του ερευνητικού έργου είναι πράξη βλαπτική για τον πολιτισμό αλλά και την πρόοδο του τόπου. Η περίφημη φράση του μεγάλου Αθηναίου πολιτικού και στρατηγού Θεμιστοκλή “ουκ εα με καθεύδειν το του Μιλτιάδου τρόπαιον” – δηλαδή “δεν με αφήνει να κοιμηθώ η δόξα του Μιλτιάδη”- σήμερα επίκαιρη, δυστυχώς δεν ακολουθείται στο πλαίσιο του υγιούς ανταγωνισμού, να ξεπεράσει δηλαδή σε επιτυχία κάποιος τον καλύτερό του αλλά αντίθετα για να τον εξαφανίσει μαζί με το έργο του.

Και αυτό το επιτρέπει ο συντεχνιακός τρόπος λειτουργίας στην Δημόσια Διοίκηση, ώστε ο έχων την σφραγίδα μιας κρατικής θέσης εξουσίας μπορεί να αυθαιρετεί και να πράττει κατά βούλησιν, μάλιστα ατιμωρητί.
Σε προσωπικό επίπεδο, έχω υποστεί αυτή την συμπεριφορά από την πρώτη στιγμή της επιτυχίας της ομάδας μας με τον εντοπισμό της Αρχαίας Ελίκης, την οποία πολλοί είχαν αναζητήσει πριν, χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Η επίθεση έφθασε και σε ακραίες συκοφαντίες μέσα από επιστημονικές, υποτίθεται, δημοσιεύσεις εκπροσώπων του Υπουργείου Πολιτισμού. Ευτυχώς μέσα σε αυτό το ζοφερό κλίμα, το μόνο φως ήρθε από την ελληνική Δικαιοσύνη με την τελεσίδικη καταδίκη πρόσφατα γνωστού αρχαιολόγου της Πάτρας και πρώην προϊσταμένου της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας, για την τέλεση του αδικήματος της συκοφαντικής δυσφήμισης εναντίον μου σε σχέση με το έργο στην Αρχαία Ελίκη.

Στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, λοιπόν, η αυθαιρεσία και ατιμωρησία στον δημόσιο τομέα καλά κρατούν, ώστε ένας επιστήμονας υποχρεώνεται να προσφύγει στην Δικαιοσύνη για να προστατεύσει την προσωπικότητα και το έργο του. Τραγική διαπίστωση! Και ακόμη πιο τραγικό να επιβάλεται διακοπή του επιτυχημένου ανασκαφικού έργου με προκλητική παραβίαση της νομιμότητας από τις ίδιες τις υπηρεσίες του ΥΠΠΟ, όπως κατέδειξαν τρεις (!) Έλεγχοι της ανεξάρτητης Εθνικής Αρχής Διαφάνειας του κράτους.

Σχετικά με την πορεία του έργου που επί δεκαετία βρίσκεται σε εκκρεμότητα χωρίς νόμιμη αιτιολογία, η Εταιρεία Φίλων Αρχαίας Ελίκης έχει προσφύγει πρόσφατα (2021) στον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών με βάση το εμπεριστατωμένο πόρισμα της Γ’ Έκθεσης Ελέγχου και έχει ζητήσει την διερεύνηση των καταγγελλομένων σε αυτήν και την άσκηση των κατά νόμον σχετικών διώξεων στους υπευθύνους.

Με εμπιστοσύνη στην Δικαιοσύνη, μετά την προσωπική δικαίωση, αναμένουμε και την δικαίωση του έργου με την εφαρμογή της νομιμότητας και την εξασφάλιση απρόσκοπτης συνέχισης της μέχρι σήμερα επιτυχημένης πορείας του”.

Από την έντυπη έκδοση της Αχαϊκής Πολιτείας: