– Ο Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Δημήτρης Μούρτζης μιλά για τις επιδράσεις της ΤΝ στη ζωή και στην εργασία

του Αχιλλέα Ροδίτη

Στο προηγούμενο φύλλο της «Πολιτείας» ο ακαδημαϊκός Δημήτρης Μούρτζης, Καθηγητής και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ερευνών του Πανεπιστημίου Πατρών και Επιστημονικός Υπεύθυνος του PATRAS IQ, παραχώρησε μία συνέντευξη γύρω από το πέρασμα στην 4^η Βιομηχανική Επανάσταση, τον «χαμένο» χρόνο για τη χώρα και την Δυτική Ελλάδα, αλλά και ποια «βήματα» πρέπει να γίνουν για να κερδίσουμε έδαφος.

Μαζί του όμως συζητήσαμε και μία άλλη κυρίαρχη παράμετρο, πια, στη ζωή μας. Κι είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος για να απαντήσει. Αναφερόμαστε στην Τεχνητή Νοημοσύνη. Σε αυτό που για πολλούς αλλάζει το ρου της ιστορίας του ανθρώπου και για κάποιους, πιο σκεπτικιστές, εγκυμονεί κινδύνους αν δεν προσεχθεί.

Άραγε, όμως, τι έχει να πει ο κ. Μούρτζης που τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη Σχεδίαση, Ανάπτυξη και Υλοποίηση λύσεων που βασίζονται σε σύγχρονες τεχνολογίες, μεταξύ αυτών, τα Δίκτυα 5G αλλά και η Τεχνητή;

• Η Τεχνητή Νοημοσύνη, για την οποία έχουν ακουστεί πολλά, τι «επανάσταση» πρόκειται να φέρει στις ζωές μας και πώς θα περιέγραφε την κοινωνία των επόμενων 30-50 ετών;

Το ερώτημα είναι εξαιρετικά επίκαιρο από διάφορες απόψεις όπως μεταξύ άλλων η επιστημονική / τεχνολογική, η κοινωνική και αυτή της τεχνοηθικής.  Ένας από τους πλέον γνωστούς αλλά και κατανοητούς ορισμούς εξηγεί ότι η “Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) αναφέρεται στην ικανότητα μιας μηχανής να αναπαράγει τις γνωστικές λειτουργίες ενός ανθρώπου, όπως είναι η μάθηση, ο σχεδιασμός και η δημιουργικότητα”.Ειδικότερα τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης λαμβάνοντας δεδομένα τα οποία συλλέγονται μέσω συστημάτων ενσύρματων ή ασύρματων αισθητήρων είναι ικανά να προσαρμόζουν τη συμπεριφορά τους, σε ένα ορισμένο βαθμό, αναλύοντας την συσσωρευμένη γνώση και τις συνέπειες προηγούμενων δράσεων,ώστε να δημιουργούν νέα δεδομένα και νέα γνώση με αντικειμενικό στόχο την επίλυση προβλημάτων με αυτονομία.

Θα πρέπει βεβαίως να αναφέρω ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι μία εξέλιξη η οποία έχει τις ρίζες της σχετικά πίσω στον χρόνο, συγκεκριμένα στο 1950 όταν ο Άλαν Τούρινγκ (AlanTuring) έθεσε για πρώτη φορά το ερώτημα αν οι μηχανές μπορούν να σκεφτούν και επινοήθηκε ως όρος το 1956.  Ο επιστημονικός κλάδος της ΤΝ πέρασε πολλά στάδια ανάπτυξης από το 1970 έως σήμερα, όπου πλέον αλγόριθμοι μηχανικής μάθησης μαζί με μεγάλα σύνολα δεδομένων και υπολογιστική ισχύ, υποστηρίζουν την επέκταση και την ανάπτυξη της ΤΝ σε διάφορους τομείς της επιστήμης και της ανθρώπινης δραστηριότητας.  Λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΤΝ απαιτεί την επεξεργασίαπολύ μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων, είναι απολύτως απαραίτητο ένα ολοκληρωμένο ψηφιακό περιβάλλον (Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση), το οποίο αφενός μεν θα επιτρέπει την αδιάληπτη πρόσβαση στα δεδομένα (πρωτογενή ή συνθετικά), αφετέρου δε θα εξασφαλίζει την προστασία των δεδομένων και της ιδιωτικής ζωής στο πλαίσιο της νομιμότητας.

Η ΤΝ αναμένεται να μεταβάλλει ουσιαστικά τις διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες, μεταξύ αυτών μία από τις σπουδαιότερες, την δομή και το περιεχόμενο της ανθρώπινης εργασίας καθώς και τον τρόπο με τον οποίο οι έξυπνες μηχανές πλέον, θα συνεργάζονται τόσο μεταξύ τους όσο και με τον άνθρωπο.  Παρά το γεγονός ότι υπάρχει σοβαρός και εν μέρη τεκμηριωμένος προβληματισμός σχετικά με την προστασία της κοινωνίας (EUAIFact) όσον αφορά στις επιπτώσεις της ΤΝ στις δραστηριότητες του μέσου πολίτη, η τεχνολογική εξέλιξη θα προχωρήσει αλλάζοντας την κοινωνία.  Παράλληλαόμως θα πρέπει να υιοθετηθούν πολιτικές οι οποίες θα διευκολύνουν αυτή την μετάβαση, καθώς οι άνθρωποι θα μετακινηθούν από μία θέση εργασίας σε άλλη με διαφορετικό περιεχόμενο.  Επομένως θα χρειαστεί ευρύτατος σχεδιασμός παροχής συνεχούςεπιστημονικής εκπαίδευσης και τεχνολογικής κατάρτισηςγια την ανάπτυξη νέων γνώσεων και δεξιοτήτων απαραίτητων στην αντιμετώπιση των νέων προκλήσεων.

Αναφέρω ενδεικτικά μερικούς από τους τομείς στους οποίους η ΤΝ αναμένεται να έχει πολύ σημαντική επίδραση.  Μεταφορές: αυτόνομα οχήματα με ψηφιακούς οδηγούς, χάρτες υψηλής ευκρίνειας και βελτιστοποιημένες διαδρομές κυκλοφορίας, Υγειονομική περίθαλψη: διάγνωση και πρόληψη ασθενειών και επιδημιών, ανάπτυξη θεραπειών και προσαρμοσμένων φαρμάκων και επεμβάσεων,Παραγωγή – Μεταποίηση: σχεδιασμός “έξυπνων” εργοστασίων, ανάπτυξη έξυπνων ρομποτικών συστημάτων, έγκαιρη πρόγνωση βλαβών και συντήρηση μηχανολογικών κατασκευών, Γεωργία ακριβείας: παρακολούθηση της υγείας των καλλιεργειών και του εδάφους σε μικροκλίμακα, πρόβλεψη των επιπτώσεων των περιβαλλοντικών παραγόντων στην απόδοση των καλλιεργειών, Τραπεζικές υπηρεσίες: εντοπισμός απάτης, μείωση του κόστους εξυπηρέτησης πελατών, αυτοματοποίηση συναλλαγών, συμμόρφωση με τη νομοθεσία, Συστήματα έγκαιρης προειδοποίησης: ανίχνευση απειλών, κλιματική αλλαγή, Διαδικτυακές αγορές: εξατομικευμένη κατανάλωσηβάσει προηγούμενων αναζητήσεων και αγορών, Έξυπνα σπίτια και πόλεις: εξοικονόμηση ενέργειας, ευφυή συστήματα ρύθμισης της κυκλοφορίας, βελτίωση της συνδεσιμότητας, Δημόσια διοίκηση και υπηρεσίες: ηλεκτρονική διακυβέρνηση, απομακρυσμένη πρόσβαση σε κρατικές υπηρεσίες με ασφάλεια και εμπιστευτικότητα και βεβαίως Επιστημονική έρευνα: δημιουργία και αναπαραγωγή ψηφιακών πειραμάτων, επιτάχυνση των επιστημονικών ανακαλύψεων, διεθνής συνεργασία, Εκπαίδευση και πολλοί άλλοι.

Συμπερασματικά, τα νέα οικοσυστήματα τα οποία θα δημιουργηθούν βασιζόμενα στην ΤΝ, θα πρέπει να κερδίσουν την κοινωνική αποδοχή (socialacceptance), διαφορετικά θα αποτύχουν.  Με βάση μελέτες ανάλυσης της κοινής γνώμης στην Ευρώπη, το 61% των Ευρωπαίων διάκειται ευνοϊκά στην ΤΝ, στην ρομποτική και στις έξυπνες μηχανές, ενώ παράλληλα το 88% θεωρεί ότι οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης απαιτούν προσεκτική διαχείριση.  Επομένως, ανοίγεται μπροστά στην Παγκόσμια Κοινωνία ένας νέος κόσμος ευκαίρων και προκλήσεων, καθήκον όλων μας η συνεργασία στην κοινή προσπάθεια αύξησης των ωφελημάτων για τους πολίτες και τις κοινωνίες και ελαχιστοποίησης των όποιων κινδύνων.

ΑΧΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ