Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το στοίχημα που έβαλε ο Έλον Μασκ ποντάροντας στην νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, τώρα θα αποδώσει τα κέρδη του. Και όπως σημειώνει το CNN, o Μασκ θέλει ένα πολύ συγκεκριμένο πράγμα: Να αλλάξει ριζικά την ροή του χρήματος στις ΗΠΑ, κάτι που ως τώρα κάνει η Ομοσπονδιακή Τράπεζα, η γνωστή Federal Reserve.

Η επιστροφή του εκλεγμένου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο εμπεριείχε ήδη το ενδεχόμενο σαρωτικών αλλαγών στην FED. Αλλά τώρα ένα αυξανόμενο ερώτημα δεν είναι πώς θα λειτουργήσει η κεντρική τράπεζα υπό τον Τραμπ, αλλά αν θα συνεχίσει να λειτουργεί γενικώς, σχολιάζει το CNN.

“Ο εκτελεστικός κλάδος θα πρέπει να βρίσκεται υπό την καθοδήγηση του προέδρου”, ανέφερε ο Λι την Πέμπτη σε ανάρτησή του στο X, λίγες ώρες αφότου ο πρόεδρος της Fed Τζερόμ Πάουελ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι δεν θα παραιτείτο αν του το ζητούσε ο Τραμπ.  “Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα για το πώς έχουμε αποκλίνει από το Σύνταγμα από αυτή την άποψη”, πρόσθεσε ο Λι. “Ένας ακόμη λόγος για τον οποίο πρέπει να #EndTheFed”.

Ερωτηθείσα για το ποια είναι η θέση του Τραμπ επί του θέματος, η εκπρόσωπος της μεταβατικής περιόδου Τραμπ-Βανς, Καρολίν Λίβιτ, δήλωσε στο CNN: “Η πολιτική θα πρέπει να θεωρείται επίσημη μόνο αν προέρχεται απευθείας από τον Πρόεδρο Τραμπ”.

Οι εκκλήσεις για την κατάργηση της Fed δεν είναι καινούργιες. Ο πρώην βουλευτής Ρον Πολ, ο οποίος έβαλε υποψηφιότητα για πρόεδρος μία φορά ως Φιλελεύθερος και δύο φορές ως Ρεπουμπλικανός, δημοσίευσε ένα βιβλίο το 2009 με τίτλο “End the Fed”.

Στη συνέχεια, τον Ιούνιο, οι Ρεπουμπλικάνοι αντιπρόσωποι Thomas Massie από το Κεντάκι και Lee παρουσίασαν αντίστοιχα νομοσχέδια με στόχο την εκρίζωση της κεντρικής τράπεζας της χώρας και την μεταφορά των αρμοδιοτήτων της στο Υπουργείο Οικονομικών.

Μέχρι στιγμής, ο Τραμπ δεν έχει εκφράσει δημοσίως την υποστήριξή του για τη διάλυση της Fed. Στην προεκλογική εκστρατεία, ωστόσο, έχει ταχθεί υπέρ της αλλαγής του εγχειριδίου κανόνων της κεντρικής τράπεζας, προς απογοήτευση πολλών οικονομολόγων.

Αμφισβήτηση της ανεξαρτησίας της Fed

“Ο αμερικανικός λαός επανεξέλεξε τον πρόεδρο Τραμπ με συντριπτική διαφορά δίνοντάς του εντολή να εφαρμόσει τις υποσχέσεις που έδωσε κατά την προεκλογική εκστρατεία. Θα τα καταφέρει”, ανέφερε η Λίβιτ, σε δήλωση που έστειλε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο CNN.

Στις υποσχέσεις αυτές περιλαμβάνεται η μείωση των επιτοκίων “κατά πολύ”, κάτι που ο Τραμπ υποσχέθηκε να κάνει  στο ετήσιο συνέδριο της Εθνικής Ένωσης Μαύρων Δημοσιογράφων τον Αύγουστο. Οι πρόεδροι, ωστόσο, δεν έχουν άμεση επιρροή στα επιτόκια που πληρώνουν οι Αμερικανοί για να δανειστούν χρήματα.

Για πάνω από 70 χρόνια, είναι καθήκον της κεντρικής τράπεζας να καθορίζει τα επιτόκια σε επίπεδα που αποσκοπούν στην εκπλήρωση της εντολής του Κογκρέσου για σταθερότητα των τιμών και μέγιστη απασχόληση. Και καθ’ όλο αυτό το διάστημα, το Κογκρέσο έχει επίσης εγγυηθεί τη δυνατότητα της Fed να ενεργεί ως ανεξάρτητος οργανισμός, απαλλαγμένος από κάθε πολιτική παρέμβαση.

Αυτό έδωσε τη δυνατότητα στους αξιωματούχους της Fed να λαμβάνουν αποφάσεις για τα επιτόκια που δεν είναι απαραίτητα δημοφιλείς, αλλά θα μπορούσαν να βοηθήσουν την οικονομία της χώρας μακροπρόθεσμα.

Για παράδειγμα, οι κεντρικοί τραπεζίτες αντιστάθηκαν στις εκκλήσεις για μείωση των επιτοκίων, επιλέγοντας να διατηρήσουν τα επιτόκια σε υψηλά επίπεδα δύο δεκαετιών για ένα έτος, προκειμένου να συγκρατήσουν τον επίμονο πληθωρισμό. Μόλις πριν από δύο μήνες μείωσαν τελικά τα επιτόκια, καθώς ο πληθωρισμός υποχώρησε λίγο πριν τον στόχο της Fed που είναι το 2%.

Αλλά στην προεκλογική του εκστρατεία, ο Τραμπ πρότεινε να απαιτήσει από τους αξιωματούχους της Fed να τον συμβουλεύονται για τις αποφάσεις επιτοκίων. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε πίεση προς τους αξιωματούχους της Fed να διατηρήσουν τα επιτόκια χαμηλότερα για να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες του Trump, γεγονός που με τη σειρά του θα μπορούσε να αναζωπυρώσει τον πληθωρισμό.

Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Τραμπ απείλησε επίσης να απομακρύνει ή να υποβιβάσει τον πρόεδρο της Fed Τζερόμ Πάουελ, τον οποίο κατά καιρούς κατηγόρησε για τη διατήρηση των επιτοκίων σε πολύ υψηλά επίπεδα.

Δεν είναι σαφές αν ο Τραμπ έχει τη νομική εξουσία να αναθεωρήσει μόνος του την ανεξαρτησία της Fed, πόσο μάλλον να την αναθεωρήσει γενικώς, ή να απομακρύνει έναν διορισμένο από τη Fed πρόεδρο, πριν από τη λήξη της θητείας του. Όσον αφορά το τελευταίο, ο Πάουελ, δικηγόρος ο ίδιος, κατέστησε την άποψή του απολύτως σαφή όταν ρωτήθηκε από δημοσιογράφο στη συνέντευξη Τύπου της περασμένης εβδομάδας μετά τη διήμερη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής της Fed. “Δεν επιτρέπεται από το νόμο”, απάντησε ζωηρά.

Αυτό συμβαίνει επειδή ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Αμερικής μπορεί να απολυθεί μόνο “για σπουδαίο λόγο”, όπως ορίζει ο νόμος περί Ομοσπονδιακής Τράπεζας. Η ακριβής ερμηνεία του τι θα αποτελούσε απόλυση για σοβαρό λόγο δεν έχει καθοριστεί επακριβώς, αλλά είναι λογικό να υποθέσουμε ότι αυτό θα συνεπαγόταν πολλά περισσότερα από το να υπάρχουν απλώς πολιτικές διαφορές με τον πρόεδρο.

Εκπρόσωπος της Fed αρνήθηκε να σχολιάσει.

Δοκιμάζοντας τα νερά

Αν υπάρχει κάποια στιγμή για να δοκιμάσει ο Τραμπ την ικανότητα της Fed να διατηρήσει την οικονομική σταθερότητα, αυτή θα ήταν μάλλον το 2025. Ενώ η ισορροπία δυνάμεων στη Βουλή των Αντιπροσώπων δεν έχει καθοριστεί, οι Ρεπουμπλικάνοι έχουν τον πλειοψηφικό έλεγχο της Γερουσίας. Επιπλέον, έξι από τους εννέα δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου διορίστηκαν από Ρεπουμπλικάνους προέδρους και οι μισοί από αυτούς τους έξι διορίστηκαν από τον Τραμπ στην πρώτη του θητεία.

Αλλά όποιος αμφισβητεί τη Fed στο ανώτατο δικαστήριο της χώρας δεν θα πρέπει να περιμένει ότι θα βγει απαραίτητα νικητής. Σε μια δικαστική απόφαση 7-2 φέτος, το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε ότι το Γραφείο Οικονομικής Προστασίας Καταναλωτών μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί με την τρέχουσα μορφή του, παρά τα επιχειρήματα πολλών Ρεπουμπλικανών νομοθετών ότι η δομή του ήταν αντισυνταγματική.

Και τον περασμένο μήνα, το δικαστήριο αρνήθηκε να εκδικάσει μια υπόθεση που απειλούσε να διαλύσει την ανεξάρτητη Επιτροπή Ασφάλειας Καταναλωτικών Προϊόντων. Όπως οι αξιωματούχοι που συμμετέχουν στο Διοικητικό Συμβούλιο της Fed, τα μέλη του συμβουλίου της Επιτροπής Ασφάλειας Καταναλωτικών Προϊόντων μπορούν να απομακρυνθούν μόνο από τον πρόεδρο για σοβαρούς λόγους.