• «Παίζουν σημαντικό ρόλο οι τοπικοί φορείς που θα έπρεπε να διεκδικήσουν την αποκέντρωση του συστήματος υγείας και πρόληψης όπως έχω πει πάρα πολλές φορές. Δεν έχει προχωρήσει ουσιαστικά κάτι τέτοιο», σημειώνει ο Καθηγητής.

του Αχιλλέα Ροδίτη

Μιλήσαμε για τον «χαμό» με ράντζα στα επείγοντα των δύο νοσοκομείων της Πάτρας. Αποκαλύψαμε και φωτογραφικό υλικό με ασθενείς που περιμένουν στους διαδρόμους μέχρι να βρεθεί άδειο κρεβάτι για να μπουν σε κλινική. Αλλά «γιατί» συμβαίνει όλο αυτό το μπάχαλο στην Υγεία; Επειδή απλά δεν υπάρχει Πρωτοβάθμια Περίθαλψη. Έτσι, άπαντες συνωστίζονται, για όποιο πρόβλημα, στα εφημερεύοντα νοσοκομεία.

Ο Καθηγητής Υγιεινής του τμήματος Ιατρικής του Πανεπιστημίου Πατρών, Απόστολος Βανταράκης υπήρξε απ’ τους πρώτους, αν όχι ο πρώτος, που εστίασε στην ανάγκη λειτουργίας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας για την αποσυμφόρηση των Νοσοκομείων και των τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών. Μίλησε δημόσια για αυτό εν μέσω της πανδημίας ενοχλώντας με τις παρεμβάσεις του. Δυστυχώς, επιβεβαιώθηκε. Και δυστυχέστερα, ζούμε ακόμα την ανυπαρξία τέτοια φροντίδας στην περιοχή. Και δείτε πώς σχολιάζει ο ίδιος σήμερα.

«Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) έχει έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην αποσυμφόρηση των νοσοκομείων και των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) και εξαιτίας του ρόλου τηςτριτοβάθμιαςνοσοκομειακής φροντίδας τον παραβλέπουμε. Ο ρόλος της περιλαμβάνει κυρίως πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση σοβαρών προβλημάτων υγείας και αποφυγή νοσηλείας χωρίς λόγο καθώς επίσης και διαχείριση χρόνιων παθήσεων, όπως ο διαβήτης, η υπέρταση ή η χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια».

ΕΡ: Εν ολίγοις έτσι θα αποφεύγαμε τον συνωστισμό…

ΑΠ: Ναι. Με αυτόν τον τρόπο μειώνεται η ανάγκη για συχνές επισκέψεις στα ΤΕΠ ή νοσηλείες. Συνήθως η ΠΦΥ μπορεί να αξιολογήσει την κατάσταση ενός ασθενούς και να τον παραπέμψει, αν χρειαστεί, σε ειδικό ή σε νοσοκομείο για περαιτέρω εξετάσεις ή θεραπεία, αποτρέποντας την άσκοπη επίσκεψη στο ΤΕΠ. Όπως, δηλαδή, γίνεται σε πολλές χώρες στην Ευρώπη οδηγώντας σε λιγότερη επιβάρυνση του συστήματος υγείας.Συνολικά, η ΠΦΥ βοηθά στην αποσυμφόρηση των νοσοκομείων και των ΤΕΠ, προσφέροντας πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και φροντίδα για λιγότερο επείγοντα περιστατικά.

ΕΡ: Μιλώντας πρακτικά, με στοιχεία και αριθμούς, πόσο διαφορετική θα ήταν η εικόνα στην Πάτρα;

ΑΠ: Έρευνες δείχνουν ότι οι χώρες με ισχυρό σύστημα ΠΦΥ παρουσιάζουν σημαντικά λιγότερες νοσηλείες και εισαγωγές στα Τριτοβάθμια Νοσοκομεία, επειδή τα πιο κοινά ή ήπια περιστατικά αντιμετωπίζονται στην πρώτη φάση της φροντίδας και η συνταγογράφηση για νοσηλεία είναι πιο συντηρητική και στοχευμένη.  Μία εκτίμηση για το ποσοστό της μείωσης μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ποιότητα και την πρόσβαση στην ΠΦΥ της κάθε χώρας, αλλά οι βελτιώσεις θα μπορούσαν να μειώσουν τουλάχιστον το 20%-30% των περιστατικών που φτάνουν στα Τριτοβάθμια Νοσοκομεία για θεραπεία.

ΓΙΑΤΙ ΔΕΝ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ;

ΕΡ: Πώς είναι η κατάσταση σήμερα και γιατί, τελικά, δεν δημιουργείται η ΠΦΥ;

ΑΠ: Η ανάπτυξη μιας ισχυρής Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ) αντιμετωπίζει αρκετά εμπόδια, όπως η ανεπαρκής χρηματοδότηση, η έλλειψη εξειδικευμένου υγειονομικού προσωπικού, οι ανισότητες στην πρόσβαση των πολιτών, οι διοικητικές δυσκολίες και η  γραφειοκρατία, η ανεπαρκής τεχνολογία και ψηφιακή υποδομή, η πολυπλοκότητα των αναγκών του πληθυσμού. Το σύστημα υγείας μας συνεχίζει να προσανατολίζεται κυρίως στην τριτοβάθμια νοσοκομειακή περίθαλψη, αφήνοντας την ΠΦΥ με περιορισμένους πόρους, επηρεάζοντας την ποιότητα των υπηρεσιών, τις υποδομές, καθώς και την αμοιβή των επαγγελματιών υγείας της ΠΦΥ.

Ο αριθμός των επαγγελματιών υγείας που παρέχουν πρωτοβάθμια φροντίδα, όπως οι γενικοί ιατροί, οι νοσηλευτές και οι άλλοι επαγγελματίες, είναι ανεπαρκής. Σε πολλές χώρες, οι ανισότητες στην πρόσβαση στην υγειονομική φροντίδα, ιδιαίτερα στις αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές, αποτελούν σοβαρό εμπόδιο καθώς και η έλλειψη υποδομών ή η απουσία υγειονομικών επαγγελματιών στις περιφέρειες, δεν μπορούν να καλύψουν πλήρως τις ανάγκες του πληθυσμού. Η γραφειοκρατία και οι δυσλειτουργίες στην οργάνωση και την εφαρμογή πολιτικών μπορεί να δημιουργήσουν καθυστερήσεις ή να αποτρέψουν την αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ ΠΦΥ και άλλων επιπέδων φροντίδας.

Η έλλειψη ψηφιοποίησης της υγειονομικής περίθαλψης και η μειωμένη εφαρμογή νέων τεχνολογιών στην ΠΦΥ (όπως ηλεκτρονικά ιατρικά αρχεία, τηλεκπαίδευση και τηλεϊατρική) απαιτούν σημαντική επένδυση σε υποδομές και εκπαίδευση που αργεί σημαντικά. Η έλλειψη σύγχρονης τεχνολογίας και ηλεκτρονικών συστημάτων μειώνει την αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα του συστήματος. Η αυξανόμενη πολυπλοκότητα των προβλημάτων υγείας, όπως η γήρανση του πληθυσμού και η αύξηση των χρόνιων παθήσεων, μπορεί να δυσχεράνει την αποτελεσματική διαχείριση των ασθενών σε επίπεδο ΠΦΥ χωρίς επιδημιολογική επιτήρηση.

Η πολιτική υγείας συχνά επηρεάζεται από διάφορες κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις. Η μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας, ιδίως όταν αφορά την αναδιανομή πόρων προς την ΠΦΥ, μπορεί να συναντήσει αντιστάσεις από συμφέροντα που ευνοούνται από την επικράτηση ενός συστήματος που δίνει προτεραιότητα στη δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια περίθαλψη.Σε πολλές περιπτώσεις, η ΠΦΥ δεν αξιολογείται όσο η δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια περίθαλψη, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη προτεραιότητας στη χρηματοδότηση.

ΕΡ: Θα περιμένατε κάτι παραπάνω, ως διεκδικητικές ενέργειες και δράση, από τους τοπικούς αυτοδιοικητικούς και άλλους, σχετιζόμενους με την Υγεία, φορείς;

ΑΠ: Μετά το COVID ήταν ιδιαίτερα σημαντικό να ξεκινήσει η οργάνωση της ΠΦΥ κι ενός πλάνου πρόληψης στην περιοχή μας. Οι διαδικασίες αυτές δεν ξεκίνησαν καθώς δεν ξεκίνησε και ένα ολοκληρωμένο πλάνο επιδημιολογικής επιτήρησης. Σε αυτό παίζουν σημαντικό ρόλο οι τοπικοί φορείς που θα έπρεπε να διεκδικήσουν την αποκέντρωση του συστήματος υγείας και πρόληψης όπως έχω πει πάρα πολλές φορές. Δεν έχει προχωρήσει ουσιαστικά κάτι τέτοιο αν και υπάρχει δέσμευση για σημαντική δαπάνη από το Ταμείο Ανάκαμψης.

Επίσης, δυστυχώς τα Πανεπιστημιακά Κέντρα Υγείας που εξαγγέλθηκαν και θα έχουν και αυτό το ρόλο, και το συντονισμό θα έχουν τα εργαστήρια Υγιεινής των Τμημάτων Ιατρικής, καθυστερούν. Η πρόληψη και ένα ολοκληρωμένο πλάνο επιδημιολογικής επιτήρησης θα βοηθούσαν στη μείωση της επιβάρυνσης των συστημάτων υγείας, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και του προσδόκιμου επιβίωσης. και την ενίσχυση της κοινωνικής ευημερίας και παραγωγικότητας.

Ακόμη, θα είχαν οικονομικά οφέλη μέσω της μείωσης των δαπανών για θεραπεία. Ένα καλά σχεδιασμένο πλάνο πρόληψης υγείας στην περιφέρειά μας, όπως έχω προτείνει πολλές φορές, μπορεί να συμβάλει σημαντικά στη μείωση της νοσηρότητας, στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής και στην καλύτερη ποιότητα ζωής των πολιτών. Η συνεργασία της τοπικής αυτοδιοίκησης, των επαγγελματιών υγείας και των πολιτών είναι κρίσιμη για την επιτυχία του.

 ΓΙΑ ΤΟ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ:

«3 ιατροί βλέπουν 50 ασθενείς τη μέρα»! 

ΕΡ: Όμως, κύριε Βανταράκη,  έχουμε πρόβλημα και σε άλλα νευραλγικά τμήματα. Για παράδειγμα, το Ογκολογικό Τμήμα του ΠΓΝΠ ή η Ακτινοθεραπεία είναι με ελλιπές ιατρικό προσωπικό και υποδομές. Καθημερινά πολλοί ασθενείς αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα στη διαχείριση της ασθένειάς τους. Υπάρχουν, άραγε, τρόποι να ξεπεραστεί το πρόβλημα;

ΑΠ: Ένα από τα σημαντικότερα τμήματα, το Ογκολογικό Τμήμα του Πανεπιστημιακού Γενικού Νοσοκομείου Πατρών (ΠΓΝΠ) αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα που επηρεάζουν την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών στους ασθενείς, όπως η έλλειψη ογκολόγων, οι οποίοι καλούνται να εξυπηρετήσουν πάνω από 300 τακτικά ραντεβού μηνιαίως, δηλαδή 40-50 ασθενείς ημερησίως ο καθένας, καθώς και να διενεργήσουν περίπου 1.100 χημειοθεραπείες τον μήνα.

Ο αυξημένος φόρτος εργασίας επιδεινώθηκε μετά την καταστροφή του γραμμικού επιταχυντή στο Γενικό Νοσοκομείο «Άγιος Ανδρέας», με αποτέλεσμα τα περιστατικά να διοχετεύονται στο ΠΓΝΠ, αυξάνοντας περαιτέρω τον φόρτο εργασίας. Τέλος, οι υφιστάμενες περιορισμένες υποδομές οδηγούν σε προβληματικές καταστάσεις κατά τη χημειοθεραπεία.  Πρέπει να γίνουν άμεσα παρεμβάσεις για την ανάγκη άμεσης ενίσχυσης του τμήματος με προσωπικό και εξοπλισμό, καθώς και για την επιτάχυνση των διαδικασιών απόκτησης νέων γραμμικών επιταχυντών. Η ενίσχυση των ογκολογικών καθώς και άλλων τμημάτων είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή ποιοτικής φροντίδας στους ασθενείς της Δυτικής Ελλάδας.

ΑΧΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ