Ο Αμερικανός φιλόσοφος και ιστορικός Γουίλ Ντυράν είχε χαρακτηρίσει την οικογένεια ως το κύτταρο του πολιτισμού. Η άποψή του αποτυπώνει με σαφήνεια τον ρόλο της οικογένειας ως θεμελιώδους θεσμού, ο οποίος επηρεάζει σε βάθος την πορεία του ανθρώπου. Από την παιδική ηλικία έως την ενηλικίωση, η οικογένεια συμβάλλει καθοριστικά στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς, της προσωπικότητας και του ηθικού κώδικα κάθε ατόμου.

Ο θεσμός της οικογένειας υπάρχει σε κάθε ανθρώπινη κοινωνία από την αρχαιότητα. Οι βασικοί του σκοποί παραμένουν σταθεροί: η διαιώνιση της κοινωνίας μέσω της αναπαραγωγής, η αγωγή και η κοινωνικοποίηση των παιδιών, καθώς και η αμοιβαία προστασία των μελών μέσα από σχέσεις που βασίζονται στην αγάπη και την εμπιστοσύνη.

Το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μας εξελίσσεται εντός της οικογένειας. Είναι ο πρώτος χώρος όπου ικανοποιούνται βασικές ανάγκες, προσφέρεται φροντίδα και καλλιεργούνται συναισθηματικοί δεσμοί. Όταν κυριαρχεί το κλίμα σεβασμού, αγάπης και επικοινωνίας, το οικογενειακό περιβάλλον λειτουργεί ως πεδίο προσωπικής ωρίμανσης και ψυχικής ισορροπίας.

Παράλληλα, η οικογένεια λειτουργεί ως δάσκαλος αξιών. Οι γονείς αποτελούν το πρώτο και πιο ισχυρό πρότυπο συμπεριφοράς. Μέσα από τη στάση τους απέναντι στα παιδιά αλλά και ο ένας προς τον άλλον, διαμορφώνουν ένα ηθικό πλαίσιο το οποίο τα παιδιά ενσωματώνουν και αναπαράγουν στις μετέπειτα σχέσεις τους.

Όταν στην οικογένεια κυριαρχούν η κατανόηση, η στοργή και η συγχώρεση, αυτά τα στοιχεία γίνονται βιώματα που μεταφέρονται αβίαστα στη συμπεριφορά των παιδιών. Αντίθετα, σε περιβάλλοντα όπου επικρατούν η ψυχρότητα, η βία ή η αδιαφορία, τα παιδιά είτε μιμούνται αυτές τις συμπεριφορές είτε τις απορρίπτουν, φέροντας όμως βαθιές ψυχικές πληγές.

Η οικογένεια, επομένως, δεν είναι απλώς ένας κοινωνικός θεσμός. Είναι το πρώτο σχολείο ζωής, η βάση πάνω στην οποία χτίζεται ο χαρακτήρας και το ήθος των ανθρώπων.