Εμφανώς συγκινημένος, ο 25χρονος Κωνσταντίνος Κωστούλης, αγρότης στην οικογενειακή εκμετάλλευση από τη Χάλκη Λάρισας, παρέλαβε το απόγευμα της Παρασκευής, το βραβείο του Αγρότη της Χρονιάς 2026. Προερχόμενος από μια βαριά χτυπημένη περιφέρεια, τη Θεσσαλία, δεν παρέλειψε πάνω στη σκηνή να μιλήσει για τα προβλήματα του κλάδου.
«Από τη Λάρισα μέχρι τον Βόλο δεν βελάζει ούτε ένα πρόβατο – όλα έχουν θανατωθεί. Την ώρα που μιλάμε, χιλιάδες τρακτέρ βρίσκονται στους δρόμους. Η νέα γενιά βρίσκεται στους δρόμους γιατί βλέπει ένα αβέβαιο μέλλον. Χρειαζόμαστε λύσεις, χρειαζόμαστε βοήθεια», είπε μεταξύ άλλων. Και δεν θα μπορούσε να κάνει αλλιώς, αφού και ο ίδιος μαζί με όλο του το χωριό βρίσκεται στο μπλόκο της Νίκαιας. Από τα 3.000 στρέμματα που καλλιεργούν μαζί με τον πατέρα του, μέχρι την πραγματικότητα που βιώνουν οι νέοι αγρότες και την κλιματική αλλαγή, ο νεαρός, που όπως λέει «γεννήθηκε για να είναι στο χωράφι», συστήνεται στο newmoney.gr.
-Πώς και πότε αποφάσισες να ασχοληθείς με το χωράφι; Έχεις σπουδάσει κάτι πάνω στο αντικείμενό σου;
Ασχολούμαι με τα χωράφια που είχαμε από τα 15. Στο χωράφι, δεν με έβαλε κάποιος, πιστεύω ότι έχω γεννηθεί γι’ αυτό το πράγμα. Από μικρός μου άρεσε πάρα πολύ. Όταν οι άλλοι έλεγαν πάμε για μπάλα, μπορεί να πήγαινα, αλλά πολύ περισσότερο ήθελα να πάω στο χωράφι. Μου άρεσαν τα μηχανήματα, μου άρεσε η παραγωγική διαδικασία.
Όταν έδωσα πανελλήνιες δήλωσα μόνο γεωπονικές σχολές, γιατί δεν ήθελα να ασχοληθώ με τίποτα άλλο. Σπούδασα για κάποιους μήνες στο Μπάρι της Ιταλίας, κυρίως για να μάθω τη γλώσσα, γιατί αγοράζουμε τις μηχανές που μαζεύουμε την ντομάτα από εκεί. Πλέον τα ιταλικά τα μιλάω άπταιστα. Επέστρεψα στην Ελλάδα και πήγα στο ΙΕΚ της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής, όπου έμαθα κυρίως για την δενδροκομία. Μετά πέρασα στο τμήμα Γεωπονίας και Αγροτεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Όλο αυτό το διάστημα δούλευα, υπήρχαν περιπτώσεις που πήγαινα με το αγροτικό από το χωριό μου στη Χάλκη στη σχολή, γιατί είναι πολύ πιεστική δουλειά, υπάρχει μεγάλος όγκος εργασίας, αλλά κατάφερα να πάρω το πτυχίο μου.
-Τι καλλιεργείτε και σε πόσα στρέμματα;
Έχουμε περίπου 3.000 στρέμματα. Ο πατέρας μου καλλιεργεί από το 2004 βιομηχανική ντομάτα. Ο μεγαλύτερος όγκος των καλλιεργειών μας είναι βιομηχανική ντομάτα. Καλλιεργούμε πάρα πολύ σιτάρι σκληρό. Καλλιεργούμε για τον Μπάρμπα Στάθη αρακά και σπανάκι. Λίγα, πολύ λίγα βαμβάκια πλέον με τις εξευτελιστικές τιμές που υπάρχουν. Λίγα ψυχανθή και τα τελευταία χρόνια καλλιεργούμε και φυστίκι Αιγίνης, αυτή τη στιγμή έχουμε φτάσει τα 130 στρέμματα. Είμαστε 8 με 10 που εργαζόμαστε στα στρέμματα μαζί με εμένα και τον πατέρα μου.
-Πάμε στο κομμάτι κλιματική αλλαγή. Σε τρομάζει; Πιστεύεις ότι γίνονται αρκετά για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειές της στον πρωτογενή τομέα;
Η κλιματική αλλαγή μας χτυπάει την πόρτα εδώ και χρόνια. Ζήσαμε τον Daniel, τον Elias, πραγματικά δεν είχαμε δει ξανά κάτι τέτοιο. Υπήρχε πάρα πολύ μεγάλο πρόβλημα, τα χωράφια έπαθαν τεράστιες ζημιές. Ήμασταν από τους τυχερούς, γιατί είχαμε προλάβει μέχρι την τελευταία μέρα και μαζέψαμε όλες τις καλλιέργειές μας. Αλλά πάρα μα πάρα πολλοί άνθρωποι καταστράφηκαν ολοσχερώς. Χωράφια, σπίτια, μηχανήματα, τρακτέρ. Πέρασαν τρία χρόνια και τα έργα είναι μηδαμινά.
Φέτος το καλοκαίρι χάθηκαν επίσης πάρα πολλά χωράφια καλλιέργειες, βιομηχανικές ντομάτες, βαμβάκια, χάθηκαν πολλά καλαμπόκια στον κάμπο, λόγω λειψυδρίας. Δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτα. Η λειψυδρία μας απειλεί καθημερινά, θα φτάσουμε στο σημείο ο πιο εύφορος κάμπος της Ελλάδας να μην έχει νερό.
-Κεφάλαιο νέοι αγρότες. Το τελευταίο διάστημα η ΕΕ επιχειρεί να ρίξει βάρος στους νέους αγρότες, γιατί βλέπει ένα υπαρκτό πρόβλημα. Τη συρρίκνωση του πληθυσμού της υπαίθρου και το ότι δεν έρχονται νέοι στα χωράφια. Πώς το βιώνεις εσύ αυτό;
Θα σου μιλήσω με υπαρκτό παράδειγμα. Εμείς στο δικό μας το χωριό, τη Χάλκη, πριν 6 χρόνια ήμασταν 2.000 κάτοικοι περίπου, μόνιμοι. Από αυτούς το 60% φίλοι του πατέρα μου, που τους γνωρίζω χρόνια, ήτανε αγρότες. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, η νέα γενιά των αγροτών, δηλαδή τα παιδιά τους, να έχουμε μείνει το ¼. Μιλάμε τώρα μέχρι και για παιδιά με σοβαρές εκτάσεις, με 500, με 600 στρέμματα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Τώρα να ξεκινήσει ένας νέος αγρότης με χωράφι και να πάρει 30.000 ευρώ από ένα πρόγραμμα, που στο τέλος θα καταλήξουν σε αυτόν οι 17-18.000 ευρώ, είναι υπερβολικά λίγα.
Δεν συζητάω καθόλου για έναν νέο, που λέει ότι εγώ ξεκινώ από το μηδέν και θέλω να ασχοληθώ με τα χωράφια. Δεν υπάρχει αυτό το σενάριο, είναι ουτοπικό. Δεν μπορεί κάποιος με 15-18 χιλιάδες ευρώ να έρθει να αγοράσει επαρκή στρέμματα. Τι να κάνει; Mε τι μηχανήματα; Είναι πανάκριβα.
Το βασικό πρόβλημα που πρέπει να αναδειχτεί, δεν είναι ότι δεν έρχεται νέος κόσμος στα χωράφια, αλλά ότι φεύγει κόσμος από αυτά, ακόμα και άνθρωποι με μεγάλες εκτάσεις. Ακόμα και φίλοι μου, που οι γονείς τους είχαν μεγάλες εκτάσεις, έφυγαν, θέλησαν να ασχοληθούν με κάτι άλλο, όλη αυτή η απογοητευτική κατάσταση τα τελευταία χρόνια τους έδιωξε από το χωράφι.
Όσοι αναπτυξιακοί νόμοι και αν τρέχουν, δεν μπορεί ένας αγρότης να ενταχθεί σε αυτούς. Τρέχουν αναπτυξιακοί νόμοι για επιχειρήσεις, αλλά για εμάς όχι, να μπορούμε να ενταχθούμε, να αγοράσουμε π.χ μηχανήματα. Δεν υπάρχει επαρκής χρηματοδότηση, για τον αγροτικό τομέα, ώστε να μπορούμε να κάνουμε τις επενδύσεις μας, όπως βλέπεις τους νέους αγρότες στο εξωτερικό. Είμαστε τουλάχιστον 100 χρόνια πίσω. Και εμείς εδώ ζούμε και σε μια γη της επαγγελίας. Εκεί έχουν τη μισή οργανική ουσία, τη μισή ποιότητα χωραφιών από αυτή που έχουμε εμείς. Και όμως επεκτείνονται με πολύ γρήγορους ρυθμούς.
Έχουμε ηρεμία, διεξόδους για διασκέδαση, το θέμα είναι να μπορείς να επιβιώσεις και από τη δουλειά σου. Η Αττική αυτή τη στιγμή έχει περισσότερο κόσμο από ότι μπορεί να σηκώσει και η επαρχία χάνει όλη την ώρα κόσμο. Με τους ρυθμούς που μειώνεται ο πληθυσμός ακόμα και το χωριό μου σε 20 χρόνια θα έχει ερημώσει.
-Ποια είναι η πραγματικότητα αυτή τη στιγμή για τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους της Θεσσαλίας;
Οι κτηνοτρόφοι της Θεσσαλίας αυτή τη στιγμή βρίσκονται στο μηδέν. Από τη μία μέρα στην άλλη έχασαν το βιός τους, τις δουλειές τους, τα πάντα Αυτή τη στιγμή δεν ξέρουν τι τους ξημερώνει. Είναι ελάχιστα τα χρήματα που έχουν πάρει από αποζημιώσεις και οι υποχρεώσεις τρέχουν.
Ο αγροτικός τομέας είναι σε κάκιστη κατάσταση από άποψη χρημάτων και αυτό αποτυπώνεται και από τις πωλήσεις των μηχανημάτων, των τρακτέρ, που χρειαζόμαστε. Αν ρωτήσετε όλες τις εταιρείες ήταν η χειρότερη χρονιά με τεράστια διαφορά από την δεύτερη. Ο κόσμος δεν έχει χρήμα να κινηθεί. Πώς θα αγοράσει μηχανήματα εφόσον δεν ξέρει αν θα έχει λεφτά να ταΐσει την οικογένειά του.
Αυτό αποτυπώνεται για παράδειγμα και στην αγορά της Λάρισας και στην οικονομία της. Είναι μια πόλη που ζει από τον πρωτογενή τομέα. Αν ρωτήσεις τους καταστηματάρχες, αποτυπώνεται ξεκάθαρα αυτό, τα πάντα είναι πεσμένα. Είμαστε μία αλυσίδα όλοι. Αν σπάσει ένας κρίκος θα διαλυθεί όλη η αλυσίδα.
-Αγροτικά μπλόκα. Συμμετέχεις σε αυτά, τα στηρίζεις εσύ και οι φίλοι σου; Τι ζητούν όσοι βρίσκονται στους δρόμους;
Βέβαια συμμετέχω. Είμαι στο μπλόκο της Νίκαιας, που είναι πολύ δυνατό, μαζί με όλο το χωριό. Είμαστε στο μηδέν αυτή τη στιγμή. Είναι η τελευταία μας ευκαιρία να γίνει κάτι. Δεν έχει υπάρξει ξανά τέτοια μεγάλη κινητοποίηση ποτέ τα τελευταία χρόνια. Έχει μπει το μαχαίρι στο κόκκαλο, είμαστε στο σημείο 0.
Πρέπει να είμαστε όλοι μαζί ένα, γιατί μας ενώνουν κοινά προβλήματα. Τα μπλόκα δεν είναι χρωματισμένα, δεν μας κινεί κάποιος, όπως λένε διάφοροι. Υπάρχει σοβαρό πρόβλημα.
-Για το τέλος. Πώς βλέπεις το μέλλον σου στο επάγγελμα και τι θα άλλαζες για να έχουμε έναν ισχυρό πρωτογενή τομέα;
Να ξεκινήσουμε από το πρώτο και σημαντικότερο. Πρέπει τα χρήματα να δίνονται μόνο στους πραγματικούς αγρότες, στους ανθρώπους του μόχθου.
Οπωσδήποτε, πρέπει να γίνουν έργα υποδομής. Οι δρόμοι για τα χωράφια είναι τραγικοί. Αν βρέξει πολύ και κατάλληλο αμάξι να έχεις δεν μπορείς να τα προσεγγίσεις, συνεχώς πλημμυρίζουμε.
Θα πρέπει οπωσδήποτε η Πολιτεία και η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα από προγράμματα επενδυτικά, αναπτυξιακά, να βοηθούν, ώστε να μπορέσουμε και εμείς να αναπτυχθούμε και τεχνολογικά, να γίνουμε σαν τους Ευρωπαίους αγρότες.
Οπωσδήποτε χρειάζεται λύση για τη λειψυδρία. Παντού, σε όλη την Ελλάδα έχουμε πρόβλημα. Από τότε που ήμουν μικρός π.χ ακούω για την εκτροπή του Αχελώου και δεν βλέπω τίποτα.
Υπάρχουν τέλος, πολλά προβλήματα που πλήττουν τους αγρότες. Όπως είπα και στη βράβευσή μου, χρειάζεται πλάνο, χρειάζεται εθνική αγροτική πολιτική, χρειάζονται άνθρωποι με αγάπη και γνώση για τον τομέα, να τον πάνε μπροστά.
