Επιμέλεια: Ισίδωρος Σιδερόπουλος

Περιοχές που σήμερα είναι πυκνοδομημένες και κατοικούνται από χιλιάδες πολίτες περιγράφονταν τότε με αμπέλια, περιβόλια και λασπόδρομους.

 Προς βορράν της συνοικίας του Αγίου Διονυσίου εκτείνεται μια μεγάλη συνοικία, ο Άγιος Αλέξιος, λαβούσα το όνομά της από τον ομώνυμον ναΐσκον. Η συνοικία αυτή είναι υπό διαμόρφωσιν, τον Ιανουάριο του 1939.

Σπίτια εδώ, λαχανόκηποι εκεί. Μεγαλειτέραν έκτασιν καταλαμβάνουν οι λαχανόκηποι και μικροτέραν τα σπίτια της συνοικίας. Τα οποία όμως είναι νέα και ωραιότατα, Πολλά από αυτά είναι διώροφα. Άλλα μοιάζουν με βιλλίτσες και όσα είναι στας λεωφόρους Έλληνος Στρατιώτου και Αγίας Σοφίας έχουν μπροστά τους και πρασιές.

Οι δρόμοι της συνοικίας είναι ευθείς και ευρείς. Εξαίρεσιν αποτελούν η οδός Ναυμαχίας Έλλης και μια άλλη ανώνυμος, μεταξύ της οδού αυτής και της λεωφόρου Αγίας Σοφίας, που στρίβουν. Η οδός Ναυμαχίας Έλλης, που αρχίζει από την θάλασσαν, δεν τερματίζει εις την οδόν 4ης Αυγούστου, όπως η παράλληλος με αυτήν λεωφόρος Αγίας Σοφίας, αλλά μπροστά σε κάτι σπίτια της μικροσυνοικίας Ζαβλάνη. Επίσης και η οδός Μακεδονίας κόβεται στην οδόν Αγίας Σοφίας και ανώνυμος συνεχίζεται μετά την οδόν Ναυμαχίας Έλλης.

Από απόψεως οδοστρωσίας, η συνοικία του Αγίου Αλεξίου είναι εγκαταλελειμμένη εις την τύχην της. Η οδός Σαρανταπόρου είναι αδιάβατη από τις λάσπες. Στην οδό αυτή, από της οδού Κωνσταντινουπόλεως μέχρι της οδού 4ης Αυγούστου, ανάμεσα στα περιβόλια, έχουν ρίξει χαλίκι που έχει ζυμωθή με τις λάσπες. Χαλίκι επίσης έρριξαν και σ’ ένα τμήμα της οδού Μακεδονίας. Η λεωφόρος Έλληνος Στρατιώτου θέλει διόρθωμα. Διόρθωμα επίσης θέλουν η οδός Κωνσταντινουπόλεως και η λεωφόρος Αγίας Σοφίας. Και τρεις δρόμοι χωρίς λάσπες: Ναυμαχίας Έλλης, Θράκης, Θεσσαλονίκης, Όλοι οι άλλοι είναι χάλια.

Υπόνομοι υπάρχουν σχεδόν παντού, λόγω όμως της αθλιότητος των δρόμων δεν εκπληρούν τον προορισμόν τους οι περισσότεροι. Γι’ αυτό σε πολλούς δρόμους λιμνάζουν τα νερά και επιτείνουν την αθλιότητά τους. Ο ηλεκτροφωτισμός της συνοικίας είναι αραιός. Η λεωφόρος Έλληνος Στρατιώτου φωτίζεται καλλίτερον πάσης άλλης οδού. Νερά όμως υπάρχουν άφθονα με πολλές βρύσες συνεχούς ροής.

Στο κέντρον περίπου της συνοικίας ευρίσκεται, ανάμεσα σε λαχανόκηπους, μια μικρή εκκλησία, ο Άγιος Αλέξιος, που μοιάζει με εξωκλήσι. Στην ίδια συνοικία, επάνω από την οδό Κωνσταντινουπόλεως και μεταξύ των οδών Κατερίνης και Σαρανταπόρου είναι ο ασύρματος του πολεμικού ναυτικού.

Εις τα κτίρια της Ιτάλιαν Λάϊν (πρώην Αυστροαμερικάνας) επί της οδού Ηπείρου, λειτουργεί απολυμαντικός κλίβανος προς απολύμανσιν των αποσκευών εκ του εξωτερικού. Εις τα αυτά κτίρια λειτουργεί καθ’ εκάστην και συσσίτιον του Πατριωτικού Ιδρύματος, εις το οποίον σιτίζονται οι πτωχοί της συνοικίας αυτής και του Αγίου Διονυσίου.

Η συνοικία του Αγίου Αλεξίου δεν έχει σχολείον και τα παιδιά πηγαίνουν εις τον Άγιον Διονύσιον. Από την συνοικίαν διέρχεται μία λεωφορειακή γραμμή, η γραμμή Τερψιθέας – Αγίου Διονυσίου, που την εξυπηρετεί μερικώς.

Κοντά στου Ζαβλάνη, επί της οδού Αγίας Σοφίας, υπάρχει το καλτσοποιείον Κότταρη. Άλλα εργοστάσια δεν έχει η συνοικία.

Ο Άγιος Αλέξιος θα ήταν περισσότερον πυκνοκατωκημένος αν είχε δρόμους βατούς. Δυστυχώς οι δρόμοι του ευρίσκονται εις αξιοθρήνητον κατάστασιν και αυτό εμποδίζει την εξέλιξιν της συνοικίας. Η αθλιότης των δρόμων είναι το μόνον της συνοικίας παράπονοv. Ελπίζομεν όμως να ενδιαφερθή ο Δήμος.

ΣΤΗΝ ΑΓΥΙΑ

Προς βορράν της συνοικίας του Αγίου Αλεξίου υπάρχει μια περισσότερον από αυτήν αραιοκατωκημένη συνοικία, η Αγυιά, την οποίαν το ποτάμι των Συχαινών χωρίζει εις δύο μικροτέρας, την Μέσα Αγυιάν και την Έξω Αγυιάν.

Η Μέσα Αγυιά αρχίζει σχεδόν από την οδόν Πέντε Πηγαδίων, προχωρεί εκατέρωθεν, προς τα δεξιά μάλλον, της λεωφόρου Έλληνος Στρατιώτου και σταματά σχεδόν στο ποτάμι των Συχαινών. Η Έξω Αγυιά ευρίσκεται εκείθεν του ποταμού αυτού, μεταξύ του ανωτέρω δρόμου και της σιδηροδρομικής γραμμής, η οποία την χωρίζει από την Τερψιθέαν.

Μεταξύ της Μέσα και της Έξω Αγυιάς μεσολαβεί μια μεγάλη έκτασις από αμπέλια και κήπους. Συγκοινωνούν δε τα δυο αυτά τμήματα μ’ ένα οφιοειδή, λασποβριθή αφώτιστο καρρόδρομο, προέκτασι, ας πούμε, της λεωφόρου Έλληνος Στρατιώτου, που οδηγεί στα Μποζαΐτικα. Από το δρόμο αυτόν διέρχονται και τα λεωφορεία τα εξυπηρετούντα την γραμμήν Τερψιθέας – Αργύρη.

Η Μέσα Αγυιά αποτελεί συνέχειαν της συνοικίας του Αγίου Αλεξίου. Είναι και αυτή υπό διαμόρφωσιν. Τα σπίτια της είναι νέα, μικρά όμως τα περισσότερα. Όλοι οι δρόμοι της τερματίζουν σε περιβόλια. Και είναι σε κακά χάλια.

Ένας ανώνυμος δρόμος, παράλληλος με την οδόν Κύπρου, είναι απελπισία: Γουρουνόλασπη μια σπιθαμή! Λάσπες δε και λασπόγουβες! Λάσπες δε και λασπόγουβες σ’ όλους τους άλλους δρόμους. Ακόμη και στην αρτηρία της συνοικίας, τη λεωφόρο Έλληνος Στρατιώτου, από το ελαιοτριβείον και μετά. Γύρω δε από το ελαιοτριβείον απελπισία: Τέλμα σωστό! Κάτι πρέπει να γίνη για τους δρόμους αυτούς. Οι σκυροθραύστες Βαφειάδη είναι εκεί κοντά. Και τα σκύρα δίπλα από τις σκυροθραυστικές μηχανές, λόφοι! Λίγο χαλίκι θα έσωζε προσωρινά την κατάστασι.

Νερά έχει παντού η συνοικία, τα φώτα όμως είναι αραιά. Έχει επίσης εις πολλά σημεία υπονόμους, αρκετοί όμως τούτων εκ της αθλιότητος των οδών δεν ανταποκρίνονται στον προορισμόν των και είναι δώρον άδωρον.

Στη Μέσα Αγυιά δεν υπάρχει σχολείον και τα παιδιά πηγαίνουν εις τον Άγιον Διονύσιον. Επίσης και τα καταστήματα είναι λίγα. Έχει όμως ένα μεγάλο εργοστάσιον, το ζυθοποιείον Φιξ (πρώην Μάμου), ένα άλλο μικρότερον, το σκαγιοποιείον Μαρούντα και Αγόρα πέραν του Μάμου, προς τα δεξιά της σιδηροδρομικής γραμμής, το μακαρονοποιείον Παπαχρυσάνθου και Καμπέρου, απέναντι από του Μάμου, και ένα ελαιοτριβείον. Λίγο πιο πέρα από το ελαιοτριβείο κατασκευάζεται το νέον Στάδιον.

Εις την Έξω Αγυιάν και την Τερψιθέαν υπάρχουν μόνον μερικά φώτα. Νερό δεν έχουν και υδρεύονται από τα φρέατα. Τα δρομάκια τους είναι άστρωτα και με την παραμικράν βροχήν γεμίζουν από λάσπες και γίνονται αδιάβατα.

ΣΤΟ ΖΑΒΛΑΝΙ

Πέραν από του Τζίνη, εκατέρωθεν της οδού 4ης Αύγουστου, μάλλον προς τα δεξιά της, μέχρι το Νεκροταφείο, εκτείνεται η μεγάλη συνοικία Ζαβλάνη. Είναι κτισμένη κατά το πλείστον επί ανωμάλου εδάφους και ευρίσκεται και αυτό υπό διαμόρφωσιν. Τα σπίτια της είναι νέα, πλίθινα όμως τα περισσότερα και μικρά. Οι δρόμοι της, ανώνυμοι, είναι παρθένοι και αδιάβατοι, γεμάτοι λάσπες, λασπόγουβες, χαντάκια. Όλοι δε τερματίζουν σ’ αμπέλια. Μόνο σ’ ένα δρόμο έχουν σωριάσει χαλίκια, αυτόν που αρχίζει λίγο πριν από το Νεκροταφείο και προχωρεί παράλληλα προς την μάντρα του.

Τα φώτα τής συνοικίας είναι αραιά. Έχει όμως νερά άφθονα γιατί οι βρύσες τρέχουν δυο φορές την ημέρα και περισσότερο από ώρα κάθε φορά.

Στου Ζαβλάνη υπάρχουν πολλά και διάφορα καταστήματα, κρεοπωλεία, οινοπαντοπωλεία, οινομαγειρεία, καφενεία και άλλα, τρία καλά ζυθεστιατόρια, του Μαράτου, του Χρυσοβιτσιάνου, του Ζακυνθινού, όλα επί της οδού 4ης Αυγούστου κι ένα εξοχικό κέντρον απέναντι από το Νεκροταφείο, του κ. Ζαπάντη.

Η συνοικία έχει ίδιον σχολείον, το 23ον εξατάξιον σχολείον Πατρών, και εξυπηρετείται θαυμάσια συγκοινωνιακώς από τα λεωφορεία της γραμμής Νεκροταφείου – Σκαγιοπουλείου.

Δεξιώτερα από τη συνοικία Ζαβλάνη, λίγα μέτρα πιο πέρα από αύτη, πάνω στους πρώτους λόφους του Εσχατοβουνίου, είναι κτισμένη μία άλλη μικρότερη συνοικία, τα Καμίνια. Αποτελείται από καμμιά τριανταριά σπιτάκια, νέα όλα και πλιθόχτιστα. Στα Καμίνια ούτε φώτα υπάρχουν, ούτε νερό. Οι κάτοικοι τη νύχτα γκρεμοτσακίζονται και οι γυναίκες ξεθεώνονται για να κουβαλούν το νερό εκεί πάνω. Κάτι πρέπει να γίνει για το φωτισμό και την ύδρευσι αυτής της μικροσυνοικίας. Κατ’ αρχήν δεν έπρεπε να δοθούν άδειες και να κτίσουν εκεί. Αφού όμως το κακό έγινε και εκατοικήθη το μέρος, το νερό και τα φώτα είναι απαραίτητα.