Του Αχιλλέα Ροδίτη
Έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον οι αναλύσεις για το πού οδηγήσουν οι κυρώσεις στη Ρωσία,από τι εξαρτάται η αποτελεσματικότητα τους, αλλά και από τι κινδυνεύει η ίδια η Ευρώπη, από έναν εκ των κορυφαίων διεθνώς Οικονομικών Αναλυτών, τον Πατρινό Αιμίλιο Γαλαριώτη.
Μέσω τηλεδιάσκεψης, ο πατρινός Καθηγητής Χρηματοοικονομικής Έρευνας σε Πανεπιστήμιο της Γαλλίας, που μπήκε στην 1η 10αδα των καλύτερων Οικονομολόγων του κόσμου, Διδάκτορας Χρηματιστηριακής Οικονομικής και Καθηγητή Χρηματοοικονομικής – Αναπληρωτή Κοσμήτορα Έρευνας στην Audencia Business School (EQUIS, AMBA, AACSB) της Γαλλίας, μας απαντά για το «Οικονομικό Πυρηνικό Όπλο», όπως χαρακτηρίζει το μέτρο (swift) κατά της Ρωσίας, σημειώνοντας όμως τις παραμέτρους που πρέπει να προσεχτούν.
Ο ίδιος, εκ πρώτης μας έδωσε μία άκρως σημαντική διάσταση, που ως τώρα δεν έχουμε ακούσει, αναφορικά με τις περιβόητες κυρώσεις στη Ρωσία:
Μας λέει, λοιπόν, ότι θεωρητικά ο τραπεζικός αποκλεισμός που αφορά στο σύστημα swift θα χτυπήσει τη Ρωσία η οποία δεν θα μπορεί να χρηματοδοτήσει τον πόλεμο εύκολα κάνοντας εξαγωγές ενέργειας (γιατί χρησιμοποιούσε το τραπεζικό σύστημα και το swift για να τις κάνει). «Όπως είχε συμβεί στην περίπτωση του Ιράν που αποκλείστηκε από το σύστημα swift (2012) και έχασε το 50% από τος εξαγωγές του σε πετρέλαιο και περίπου το 1/3 του εισοδήματος από το διεθνές εμπόριο».
«Το μέτρο αυτό», λέει, «χαρακτηρίζεται ως ‘Οικονομικό Πυρηνικό Όπλο’, γιατί σταματά τις διεθνείς τραπεζικές συναλλαγές, οδηγεί σε έξοδο κεφαλαίων και υψηλή μεταβλητότητα (volatility) του συναλλάγματος».
ΤΑ… «ΑΛΛΑ» ΤΩΝ ΚΥΡΩΣΕΩΝ
Ωστόσο, διατυπώνει δύο σημαντικά «αλλά»:
- Το πρώτο είναι ότι το μέτρο «επηρεάζει και την Ευρώπη και τις εταιρίες που έχουν σχέσεις με την Ρωσία, όπως πετρελαϊκές και τραπεζικές. Και ειδικά την Γερμανία, λιγότερο την Γαλλία, αλλά και την Αμερική».
- Το δεύτερο «αλλά» έχει να κάνει με το κατά πόσον η Ρωσία έχει προετοιμαστεί για κάτι τέτοιο, εφόσον λογικά θα ανέμενε τις κυρώσεις ως αντίδραση της διεθνούς κοινότητας. Σε αυτό το σημείο ο κ. Γαλαριώτης εξηγεί:
«Η Ρωσία έχει κατά κάποιο τρόπο προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο ακόμα και αν το θεωρούσε ακραίο λόγω της οικονομικής αλληλεξάρτησης της με την δύση. Το έχει κάνει άλλωστε από το 2014 όταν η Ευρώπη με πρόταση της Βρετανίας σκεφτόταν ήδη αυτό το μέτρο. Τότε η Ρωσία δημιούργησε το δικό της σύστημα τραπεζικών μηνυμάτων, SPFS (System for Transfer of Financial Messages η Σύστημα Μεταφοράς Χρηματοοικονομικών Μηνυμάτων), με σκοπό να το εξελίξει.
Αλλά ακόμα και σήμερα το σύστημα αφορά κυρίως τις ρωσικές τράπεζες και τις εσωτερικές συναλλαγές (πάνω από 20% των εσωτερικών γίνεται με αυτό) αφορά όμως και τις ξένες τράπεζες στην Ρωσία που μπήκαν στο σύστημα. Συνεπώς, τα δυο παραπάνω στοιχεία (αλληλεξάρτηση και πιθανή βελτίωση του SPFS) ίσως επηρεάσουν την αποτελεσματικότητα του μέτρου των κυρώσεων, σε σύγκριση με το τι αποτέλεσμα είχε στην περίπτωση του Ιράν».
Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ
ΕΥΡΩΠΗ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
Η Οικονομία μετά από την ευρωπαϊκή κρίση χρέους χτυπήθηκε και από την κρίση του COVID, ενώ η ανάπτυξη που άρχιζε, θα χτυπηθεί τώρα λόγω του πολέμου «ο οποίος φέρνει πολλαπλούς κινδύνους για αυτήν», υπογραμμίζει ο Καθηγητής Οικονομικών.
Και δίνει το εξής παράδειγμα:
«Ο πληθωρισμός που υπήρχε και πριν την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τώρα γίνεται ισχυρότερος διότι λόγω του πολέμου οι τιμές της ενέργειας ανέβηκαν ακόμα πιο πολύ, (μετά από τα προβλήματα που είχε προκαλέσει ο COVID στην παραγωγή και τις αλυσίδες εφοδιασμού ενέργειας), σε μια Ευρώπη που παίρνει ένα μεγάλο μέρος της ενέργειας της (πετρέλαιο: 30% και γκάζι: 40%,) από τη Ρωσία η οποία είναι ο νούμερο ‘ένα’ παραγωγός γκαζιού στον κόσμο και δεύτερη στο πετρέλαιο, μετά την Σ. Αραβία».
ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ
«Παγκοσμίως τα χρηματιστήρια είναι αυτές τις μέρες πολύ ευμετάβλητα (volatile) και γνώρισαν μεγάλες πτώσεις στις τιμές τους, λόγω της προεξόφλησης των συνεπειών της καταστάσεως, οι οποίες όμως διορθώθηκαν από τα μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά της Ρωσίας» επισημαίνει ο κ. Γαλαριώτης λέγοντας ότι τα μέτρα αυτά γέννησαν την προσμονή ότι το οικονομικό τους κόστος για την Ρωσία θα είναι τέτοιο που ίσως την φρενάρει, Και εκτιμά ότι θα δούμε νέες αυξομειώσεις, αλλά αν παραταθεί η κατάσταση και τα μέτρα δεν αποδώσουν, ίσως να έχουμε και πτώσεις.
Καταλήγοντας αναφέρει:
«Το πόσο σημαντικές θα είναι οι επιπτώσεις του πολέμου στα παραπάνω (Οικονομία και χρηματαγορές) αλλά και η ανθρωπιστική κρίση που θα προκύψει από τους εκατοντάδες χιλιάδες νέους πρόσφυγες που θα κατακλύσουν την Ευρώπη, θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα θα επιτύχει η Ρωσία τους στόχους της ή από το αν αποθαρρημένη από την αντίσταση που συναντά και από τα μέτρα που της επιβλήθηκαν, αποδεχτεί να σταματήσει με την μερική επίτευξη των στόχων της. Προσωπικά δε βλέπω τον Ρώσο ηγέτη να φρενάρει εύκολα…».
ΕΙΔΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Για την Ελλάδα ειδικά τονίζει: «Η χώρα μας είναι εκτεθειμένη κατά 50% σε ό,τι αφορά το γκάζι της Ρωσίας και δεν είναι μόνη σε αυτό μιας και σ’ άλλες χώρες η έκθεση είναι ακόμα μεγαλύτερη (ακόμα και η Αμερική αγοράζει ενέργεια από την Ρωσία).
Αυτό καθιστά όλη την Ευρώπη, και όχι μόνο, ευάλωτη και παράλληλα καθυστερεί την ανάπτυξη η οποία επηρεάζεται αρνητικά από το κόστος της ενέργειας». Εννοώντας ότι το περιβάλλον και στη χώρα μας θα είναι δυσοίωνο όμως διαφαίνεται αχτίδα φωτός εφόσον οι όποιες αλλαγές δεν θα αφορούν απομονωμένα την Ελλάδα αλλά το σύνολο των ευρωπαϊκών κρατών και ως εκ τούτου οι δυσκολίες θα αντιμετωπιστούν αντιστοίχως.
Η ΕΥΡΩΠΗ ΩΣ «ΔΥΝΑΜΗ»
«Εκτιμώ ότι η Ευρώπη είναι πάντα αδύναμη να αντιδράσει δυναμικά και στρατιωτικά γιατί δεν έχει κοινό στρατό, ούτε κοινές απόψεις όπως είδαμε με την Γερμανία που επιτέλους εναρμόνισε την στάση της με την υπόλοιπη Δύση, ενώ η Γαλλία προσπαθεί να καλύψει το κενό και διαδραματίσει τον ρόλο του ηγέτη της Ευρώπης», σημειώνει ο κ. Γαλαριώτης.
Επισημαίνοντας πως πέρα από τις απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και τον τρόμο των αθώων Ουκρανών πολιτών, Θα είναι σημαντικές οι αλλαγές σε γεωπολιτικό επίπεδο, όχι μόνο βραχυπρόθεσμα αλλά και μακροπρόθεσμα. «Με τον ασκό του Αιόλου να έχει ανοίξει για τις αναθεωρητικές του Status quo δυνάμεις. Το ίδιο ισχύει και για την οικονομία, όχι μόνο της Ουκρανίας που βλέπει τις υποδομές της να καταστρέφονται ή της Ρωσίας με τον οικονομικό της αποκλεισμό, αλλά και για όλη την Ευρώπη».
