Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο RMIT στην Αυστραλία ήθελε να βρει μια πιο βιώσιμη λύση και αναρωτήθηκε: μπορούμε να χτίσουμε χωρίς τσιμέντο, αξιοποιώντας υλικά που υπάρχουν ήδη γύρω μας; Για να απαντήσει, στράφηκε σε δύο πολύ κοινά στοιχεία: το χώμα και το χαρτόνι. Η προσέγγισή τους οδήγησε στη δημιουργία δύο νέων δομικών υλικών χωρίς τσιμέντο, τα οποία είναι λιγότερο ρυπογόνα, πιο ανθεκτικά και πιο οικονομικά.

Και τα δύο νέα υλικά βασίζονται σε συμπιεσμένη γη, δηλαδή χώμα που συμπιέζεται μαζί με λίγο νερό. Το στοιχείο που τα διαφοροποιεί είναι το περίβλημα που συγκρατεί το χώμα:

• Συμπιεσμένη γη μέσα σε σωλήνες από ανακυκλωμένο χαρτόνι.
• Συμπιεσμένη η μέσα σε σωλήνες από ανθρακονήματα.

Και στις δύο περιπτώσεις απουσιάζει πλήρως το τσιμέντο, και ο κύριος στόχος είναι η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος χωρίς απώλεια αντοχής.

Επιστροφή στη γη ως δομικό υλικό

Η χρήση της γης στην οικοδομή χρονολογείται εδώ και αιώνες. Πολλοί πολιτισμοί έχτιζαν κατοικίες χρησιμοποιώντας συμπιεσμένη γη, οι οποία έχει ένα σημαντικό πλεονέκτημα: τη διατήρηση σταθερής εσωτερικής θερμοκρασίας. Τα σπίτια παραμένουν δροσερά το καλοκαίρι και ζεστά τον χειμώνα, χωρίς να χρησιμοποιούν πολλή ενέργεια για κλιματισμό ή θέρμανση.

Με την πρόοδο των σύγχρονων κατασκευών, το τσιμέντο και το σκυρόδεμα επικράτησαν σχεδόν αποκλειστικά. Σήμερα, όμως, η κλιματική αλλαγή επαναφέρει στο προσκήνιο τη συμπιεσμένη γη. Το χώμα είναι ένας φυσικός πόρος που υπάρχει σχεδόν παντού και δεν απαιτεί ρυπογόνες βιομηχανικές διαδικασίες όπως το τσιμέντο. Το μειονέκτημα είναι μπορεί να ραγίσει υπό μεγάλη πίεση, κάτι που οι ερευνητές το αντιμετώπισαν τοποθετώντας τη συμπιεσμένη γη μέσα σε έναν σωλήνα που την εμποδίζει να επεκταθεί και να ραγίσει, κάνοντάς την πιο ανθεκτική.

Σωλήνες από ανακυκλωμένο χαρτόνι

Το υλικό αυτό προορίζεται για μικρές κατασκευές, όπως χαμηλές κατοικίες, και συνδυάζει συμπιεσμένο χώμα, νερό και σωλήνες από ανακυκλωμένο χαρτόνι. Το χαρτόνι λειτουργεί ταυτόχρονα ως καλούπι και ως δομή, και το αποτέλεσμα είναι ένα απρόσμενα ανθεκτικό και σταθερό υλικό. Το πιο σημαντικό είναι ότι έχει 80% λιγότερο αποτύπωμα άνθρακα από το παραδοσιακό σκυρόδεμα με τσιμέντο.

Σωλήνες από ανθρακονήματα

Το συγκεκριμένο υλικό χρησιμοποιεί σωλήνες από ανθρακονήματα, γνωστά για το μικρό βάρος και τη μεγάλη αντοχή τους – γι’ αυτό και χρησιμοποιούνται σε αεροσκάφη και αυτοκίνητα υψηλής τεχνολογίας. Σε συνδυασμό με τη συμπιεσμένη γη δημιουργούν μια κολόνα σχεδόν εξίσου ανθεκτική με υψηλής ποιότητας σκυρόδεμα, αλλά ελαφρύτερη και με χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αν και πιο ακριβή από το χαρτόνι, η λύση αυτή είναι χρήσιμη για περιοχές με σεισμική δραστηριότητα.

Αν και απαιτείται περαιτέρω έρευνα για τη μακροχρόνια συμπεριφορά των νέων υλικών, τα πρώτα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά. Οι καινοτομίες αυτές δείχνουν ότι μπορούμε να χτίζουμε με υπευθυνότητα, αξιοποιώντας φυσικά υλικά και μειώνοντας τη ρύπανση που προκαλεί η παραγωγή τσιμέντου.