Η γερμανική εταιρεία Bayer κατοχυρώνει την πατέντα για την ασπιρίνη.

«Δεν υπάρχουν χώρες στις οποίες να μην είναι γνωστή, να μην εκτιμάται ή να μην πωλείται», είχε γράψει ο Berton Roueché, γνωστός ιατρικός συγγραφέας το 1955 για την ασπιρίνη.

Αυτό που είναι σήμερα το πιο συνηθισμένο φάρμακο και υπάρχει στα ντουλάπια όλων των σπιτιών, το ακετυλοσαλυκιλικό οξύ, φτιάχτηκε αρχικά από ένα χημικό που βρίσκεται στον φλοιό της ιτιάς.

Στην πρωτόγονη μορφή του, το ενεργό συστατικό της ασπιρίνης, η σαλικίνη, χρησιμοποιούνταν για αιώνες στη λαϊκή ιατρική, ξεκινώντας από την αρχαία Ελλάδα, όπου ο Ιπποκράτης το χορηγούσε για την ανακούφιση του πόνου και του πυρετού.

Γνωστή στους γιατρούς από τα μέσα του 19ου αιώνα, η σαλικίνη χρησιμοποιούνταν με φειδώ, λόγω της δυσάρεστης γεύσης της και της ζημιάς που προκαλούσε στο στομάχι.

Το 1897, ο υπάλληλος της Bayer Felix Hoffmann βρήκε έναν τρόπο να δημιουργήσει μία σταθερή μορφή του φαρμάκου που ήταν πιο εύκολη και ευχάριστη στην κατάποση.

Σύμφωνα με κάποιες ενδείξεις, η δουλειά του Hoffmann φέρεται να έγινε από τον Εβραίο χημικό Arthur Eichengrun, η συνεισφορά του οποίου όμως αποσιωπήθηκε κατά την εποχή των Ναζί.

Αφότου εξασφάλισε την πατέντα, η Bayer άρχισε να προμηθεύει την ασπιρίνη σε σκόνη σε γιατρούς, με οδηγίες να τη χορηγούν στους ασθενείς τους σε δόσεις ενός γραμμαρίου.

Το όνομα του brand προήλθε από το «a» του «acetyl» (ακετύλιο), το «spir» του «spirea» (του φυτού από το οποίο προέρχεται η σαλικίνη) και το «in» που συχνά χρησιμοποιείται στις ονομασίες φαρμάκων.

Γρήγορα, η ασπιρίνη έγινε το Νο1 φάρμακο σε όλο τον κόσμο.

Από το 1915, διατίθεται σε επιτραπέζια μορφή και χωρίς συνταγή γιατρού. Δύο χρόνια αργότερα, όταν η πατέντα της Bayer έληξε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η εταιρεία έχασε τα δικαιώματα του trademark της ασπιρίνης σε διάφορες χώρες.

Αφότου οι ΗΠΑ μπήκαν στον πόλεμο κατά της Γερμανίας τον Απρίλιο του 1917, το Alien Property Custodian, μία κυβερνητική υπηρεσία υπεύθυνη για την ξένη περιουσία, πήρε τον έλεγχο των αμερικανικών περιουσιακών στοιχείων της Bayer. Δύο χρόνια αργότερα, το όνομα και τα σήματα της Bayer σε ΗΠΑ και Καναδά δημοπρατήθηκαν και εξαγοράστηκαν από την Sterling Products Company, που αργότερα μετονομάστηκε σε Sterling Winthrop, αντί 5,3 εκατ. δολαρίων.

Η Bayer έγινε κομμάτι της IG Farben, του ομίλου των γερμανικών χημικών βιομηχανιών που σχημάτισαν την οικονομική καρδιά του ναζιστικού καθεστώτος. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι δυνάμεις των Συμμάχων διέσπασαν την IG Farben και έτσι η Bayer εμφανίστηκε και πάλι ως ανεξάρτητη εταιρεία.

Εξαγόρασε την Miles Laboratories το 1978, αποκτώντας μία σειρά προϊόντων στα οποία περιλαμβάνονταν τα Alka-Seltzer και One-A-Day Vitamins. Το 1994, η Bayer εξαγόρασε τη μονάδα μη συνταγογραφούμενων φαρμάκων της Sterling Winthrop, ουσιαστικά παίρνοντας πίσω το όνομα Bayer και το λογότυπο, επιτρέποντάς της και πάλι να βγάλει κέρδη από τις πωλήσεις του διασημότερου προϊόντος της στις ΗΠΑ.

Το «θαυματουργό φάρμακο»

Η ασπιρίνη αποκαλείται συχνά και «θαυματουργό φάρμακο». Το 1948, ο Καλιφορνέζος γιατρός Lawrence Craven άρχισε να συστήνει τη λήψη μίας ασπιρίνης την ημέρα για τη μείωση του κινδύνου καρδιακής προσβολής, με βάση όσα είχε παρατηρήσει στους ασθενείς του.

Το 1982, το Νόμπελ Ιατρικής απονεμήθηκε στους ερευνητές που εξήγησαν επιστημονικά τους λόγους για τους οποίους η τακτική λήψη ασπιρίνης προστατεύει την καρδιά. Όπως διαπίστωσαν, η ασπιρίνη αποτρέπει την παραγωγή ορμονών που ονομάζονται προσταγλανδίνες. Οι προσταγλανδίνες είναι υπεύθυνες για το σχηματισμό θρόμβων που οδηγούν σε καρδιακές προσβολές και εγκεφαλικά, και η ασπιρίνη εμποδίζει τους θρόμβους αυτούς.

Σύμφωνα με έρευνες, η καθημερινή λήψη ασπιρίνης φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου τουλάχιστον κατά 20% σε μία περίοδο 20 ετών.

Βέβαια, ως αναλγητικό, η ασπιρίνη δεν αποτελεί πια την πρώτη επιλογή, καθώς όπως δείχνουν τα στοιχεία των πωλήσεων, οι καταναλωτές προτιμούν συνήθως κάτι πιο δυνατό.

Υπάρχουν όμως και άλλες, πιο απροσδόκητες χρήσεις της ασπιρίνης, που ίσως να προέκυψαν ακριβώς γιατί ένα κουτί ασπιρίνης βρίσκεται στα περισσότερα σπίτια.

1. Για τα σπυράκια: Λιώστε 2-3 ασπιρίνες και ανακατέψτε με λίγο χυμό λεμονιού. Εφαρμόστε τοπικά πάνω στα σπυράκια, αφήστε για λίγα λεπτά και ξεβγάλτε με νερό.
2. Για τα σκληρά πόδια: Λιώστε 7 ασπιρίνες σε μισό κουτάλι χυμό λεμονιού. Εφαρμόστε αυτή την πάστα στα πόδια και καλύψτε με μια ζεστή πετσέτα. Μετά από 10 λεπτά, τρίψτε με ελαφρόπετρα.
3. Για τα κατεστραμμένα μαλλιά: Ανακατέψτε 4-6 λιωμένες ασπιρίνες με ζεστό νερό και εφαρμόστε σε καθαρά μαλλιά για 15 λεπτά.
4. Για τους λεκέδες από ιδρώτα στα ρούχα: Διαλύστε μία ασπιρίνη μέσα σε ζεστό νερό, μουλιάστε το ρούχο όλη τη νύχτα και μετά πλύντε το στο πλυντήριο κανονικά.
5. Για τα υπολείμματα από σαπούνι στο μπάνιο: Λιώστε μερικές ασπιρίνες, ανακατέψτε τις με την σκόνη καθαρισμού που χρησιμοποιείτε κανονικά. Σκορπίστε στην μπανιέρα και αφήστε το για 30 λεπτά. Τρίψτε και καθαρίστε όπως συνήθως.
6. Για φρέσκα λουλούδια: Εάν προσθέσετε μία ασπιρίνη στο νερό μέσα στο βάζο, η διάρκεια των λουλουδιών παρατείνεται.
7. Για μάσκες προσώπου: Καθώς η ασπιρίνη περιέχει πολλά συστατικά που χρησιμοποιούνται σε κρέμες και καθαριστικά προσώπου, μπορείτε να ανακατέψετε 7 ασπιρίνες με 3 κουταλιές γιαούρτι και 1 κουταλιά μέλι. Εφαρμόστε στο πρόσωπο και ξεπλύντε μετά από 15 λεπτά.
8. Για απολέπιση προσώπου: Λιώστε μερικές ασπιρίνες και ανακατέψτε με ζεστό νερό. Τρίψτε ελαφρά στο πρόσωπο για απολέπιση.
9. Για τσιμπήματα κουνουπιών: Λιώστε μία ασπιρίνη σε μία κουταλιά νερό και εφαρμόστε πάνω στο τσίμπημα.
10. Κατά της πιτυρίδας: Ανακατέψτε δύο ασπιρίνες με το σαμπουάν που χρησιμοποιείτε κανονικά και λουστείτε.