Αστρονόμοι ανακάλυψαν υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες που εξαπολύουν ισχυρές ακτίνες πλάσματος που αλλάζουν τρομακτικά κατεύθυνση. Τα ευρήματα θυμίζουν τον φανταστικό διαστημικό σταθμό «Death Star» από το Star Wars και ενδεχομένως να αναδιαμορφώνουν την κατανόησή μας για τα κοσμικά φαινόμενα.

Το Παρατηρητήριο Ακτίνων Χ Chandra (Chandra X-ray Observatory) ανακοίνωσε τα ευρήματα την περασμένη Τετάρτη. Μια διεθνής ερευνητική ομάδα μελέτησε 16 γαλαξίες χρησιμοποιώντας δεδομένα από το Παρατηρητήριο Ακτίνων Χ Chandra της Nasa και το Very Long Baseline Array.

Οι αστρονόμοι έχουν παρατηρήσει ότι ακτίνες πλάσματος από υπερμεγέθεις μαύρες τρύπες μπορούν να αλλάξουν κατεύθυνση σε μικρές χρονικές κλίμακες. Αυτές οι ακτίνες προκαλούνται από υλικό που διοχετεύεται από μαγνητικά πεδία προς τους πόλους της μαύρης τρύπας και στη συνέχεια διοχετεύεται πίσω στο διάστημα.

Οι ακτίνες είναι σημαντικές για τον σχηματισμό των άστρων, καθιστώντας τη μελέτη τους ζωτικής σημασίας.

«Διαπιστώσαμε ότι περίπου το 1/3 των ακτίνων στρέφονται τώρα σε εντελώς διαφορετικές κατευθύνσεις από ό,τι πριν. Αυτές οι μαύρες τρύπες “Death Star” περιστρέφονται και στρέφονται προς νέους στόχους, όπως ο φανταστικός διαστημικός σταθμός στο Star Wars», δήλωσε ο αστροφυσικός Francesco Ubertosi από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια στην Ιταλία.

Η αλλαγή κατεύθυνσης

Οι αστρονόμοι συνέκριναν τις τρέχουσες κατευθύνσεις των ακτίνων χρησιμοποιώντας δεδομένα ραδιοκυμάτων με παρελθοντικές κατευθύνσεις από κοιλότητες σε περιβάλλοντα θερμά αέρια. Περίπου το ένα τρίτο των ακτίνων έχουν αλλάξει σημαντικά κατεύθυνση – κατά 45 μοίρες ή περισσότερο – μέσα σε 10 εκατομμύρια χρόνια ή λιγότερο.

Ορισμένες ακτίνες παρουσίασαν αλλαγές έως και 90 μοίρες, με τις ταχύτερες αλλαγές να συμβαίνουν σε περίπου 1 εκατομμύριο χρόνια.

Δεδομένης της ηλικίας αυτών των μαύρων τρυπών που ξεπερνά τα 10 δισεκατομμύρια χρόνια, οι αλλαγές μέσα σε μερικά εκατομμύρια χρόνια θεωρούνται ραγδαίες.

Το μέλος της ομάδας και επιστήμονας του Κέντρου Αστροφυσικής του Χάρβαρντ και του Smithsonian, Gerrit Schellenberger, σημείωσε ότι τα εκατομμύρια χρόνια είναι λίγα όταν πρόκειται για μαύρες τρύπες.

«Λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτές οι μαύρες τρύπες είναι πιθανότατα ηλικίας άνω των 10 δισεκατομμυρίων ετών, θεωρούμε ότι μια μεγάλη αλλαγή κατεύθυνσης μέσα σε λίγα εκατομμύρια χρόνια είναι γρήγορη», δήλωσε ο Schellenberger. «Η αλλαγή της κατεύθυνσης των ακτίνων των γιγάντιων μαύρων τρυπών μέσα σε περίπου ένα εκατομμύριο χρόνια είναι ανάλογη με την αλλαγή της κατεύθυνσης ενός νέου πολεμικού πλοίου μέσα σε λίγα λεπτά».

Αστρική διαταραχή

Αυτές οι αλλαγές στις ακτίνες επηρεάζουν το σχηματισμό των άστρων στους γαλαξίες που τους περιβάλλουν, εμποδίζοντας τα αέρια να πέσουν το ένα πάνω στο άλλο. Θα μπορούσαν ενδεχομένως να προκαλέσουν ζημιά σε κοντινά αστέρια και πλανήτες, αλλά οι αστρονόμοι δεν είναι σίγουροι προς το παρόν.

Ωστόσο, οι αστρονόμοι είναι σίγουροι ότι οι ακτίνες των μαύρων τρυπών σταματούν τον σχηματισμό των άστρων στην πορεία τους.

«Αυτοί οι γαλαξίες είναι πολύ απομακρυσμένοι για να πούμε αν οι ακτίνες από τις μαύρες τρύπες “Death Star” βλάπτουν τα αστέρια και τους πλανήτες τους», δήλωσε ο συν-συγγραφέας Ewan O’Sullivan από την Αστροφυσική του Χάρβαρντ. «Αλλά είμαστε βέβαιοι ότι εμποδίζουν πολλά αστέρια και πλανήτες από το να σχηματιστούν εξαρχής».

Η ακριβής αιτία της ανακατεύθυνσης των ακτίνων είναι ασαφής, αν και μπορεί να αφορά υλικό που πέφτει προς τις μαύρες τρύπες υπό διαφορετικές γωνίες. Χρειάζονται περαιτέρω μελέτες για να κατανοηθούν οι μηχανισμοί πίσω από αυτές τις αλλαγές κατεύθυνσης.