του Αχιλλέα Ροδίτη

Το καλοκαίρι αναμένεται να τεθεί προς ψήφιση το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών, του πρόκειται να αλλάξει ριζικά τον τρόπο εκλογής δημάρχων και περιφερειαρχών. Και είναι πα δεδομένο ότι «κλείδωσε» η εκλογή δημάρχου και περιφερειάρχη από την πρώτη Κυριακή. Επί της ουσίας οι εκλογές θα διεξάγονται σε έναν γύρο αλλά με δύο κατανομές. Πρόκειται ουσιαστικά για ένα σύστημα εκλογής σε έναν μόνο γύρο – με πιθανό όριο εκλογής το 42%, αν και εξετάζονται εναλλακτικά ποσοστά, όπως το 43% ή το 50%.

Σοβαρές όμως επιφυλάξεις εκφράζουν οι Αυτοδιοικητικοί σε αυτή τη νέα πρόταση του εκλογικού νόμου. Υποστηρίζουν πως θα έχει τεράστιο ρίσκο αποτυχίας. Θέση που διατυπώθηκε από τον Α’ Αντιπρόεδρο της ΚΕΔΕ κ. Κωνσταντέλλο στην κοινή συνεδρίαση ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ της περασμένης εβδομάδας. Αλλά και ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ κ. Κυρίζογλου είπε: «θα το σκεφτούμε αλλά δεν είναι στις προτεραιότητες μας», αποφεύγοντας να τοποθετηθεί και φανερώνοντας πως δεν υπάρχει συμφωνία. Η δε, αντιπολίτευση αντέδρασε υπερασπιζόμενη το 50+1 % ή την απλή αναλογική, ενώ ο Δήμαρχος Αθηναίων κ. Χάρης Δούκας, χαρακτήρισε το σ/ν ως «Φραγκενστάϊν».

ΤΙ ΘΑ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ

Όπως είναι γνωστό, η νέα πρόταση του υπουργού Εσωτερικών κ. Θεόδωρου Λιβάνιου που ο ίδιος ξεκαθάρισε πως είναι προς συζήτηση λόγω των αντιδράσεων, προβλέπει έναν γύρο εκλογών με δύο κατανομές. Στα ψηφοδέλτια εκτός του ονόματος της παράταξης, θα υπάρχουν και τα ονόματα των υπολοίπων παρατάξεων ως εναλλακτική προτίμηση. Στο τέλος της πρώτης καταμέτρησης και εφόσον κανένας υποψήφιος δεν θα έχει περάσει ένα όριο 40 ή 44% (ο υπουργός το έχει βάλει προς συζήτηση και αυτό) τότε θα προσμετρώνται και οι δεύτερες προτιμήσεις των ψηφοφόρων από τις υπόλοιπες παρατάξεις (από την θέση 3 και κάτω). Και θα βγαίνει δήμαρχος όποιος βγει πρώτος με το άθροισμα.

Το σύστημα αυτό βέβαια έχει το εξής ρίσκο: Ότι θα είναι ελάχιστοι οι ψηφοφόροι που θα πιστεύουν πως η παράταξή τους δεν θα είναι πρώτη ή δεύτερη, ώστε να βάλουν σταυρό σε μια τρίτη παράταξη. Συνεπώς το πιθανότερο είναι οι ελάχιστες αυτές ψήφοι να μην μπορούν να καλύψουν την διαφορά και δήμαρχος να εκλέγεται αυτός που θα βγει πρώτος έστω και με 25%. Το νέο μοντέλο θα λειτουργεί με μηχανισμό άμεσης μεταφοράς ψήφων.

Σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν φτάσει το όριο εκλογής στον πρώτο γύρο, τότε λαμβάνονται υπόψη οι εναλλακτικές ψήφοι όσων ψήφισαν συνδυασμούς που αποκλείστηκαν. Οι ψήφοι αυτές προστίθενται στους δύο επικρατέστερους συνδυασμούς, καθορίζοντας έτσι τον τελικό νικητή. Για παράδειγμα, αν τέσσερις συνδυασμοί λάβουν 38%, 29%, 20% και 13% αντίστοιχα, και οι δύο πρώτοι προκριθούν, τότε οι εναλλακτικές ψήφοι των υποστηρικτών των άλλων δύο προστίθενται στους επικρατέστερους. Έτσι, ο τελικός νικητής προκύπτει χωρίς νέα εκλογική διαδικασία, αλλά μέσα από τις αρχικές ψήφους, λαμβάνοντας υπόψη και τις δεύτερες επιλογές των πολιτών.

ΠΟΙΑ Η ΑΝΑΓΚΗ, ΠΟΙΟΣ Ο ΣΤΟΧΟΣ

Η  κυβέρνηση επικαλείται ότι έτσι στοχεύει σε αυξημένη συμμετοχή των πολιτών, καθώς οι εκλογές θα διεξάγονται άπαξ κάθε πέντε χρόνια και για τα δύο αυτοδιοικητικά αξιώματα. Οι ψηφοφόροι δεν θα χρειάζεται να μεταβαίνουν δύο φορές στα εκλογικά κέντρα, ενώ αναμένεται να ενισχυθεί κι ο προγραμματικός διάλογος και να υπάρχουν ορατές συγκλίσεις πριν από την κάλπη, καθώς οι συνδυασμοί θα αναζητούν εναλλακτικές ψήφους άλλων συνδυασμών.Την ίδια ώρα η κυβέρνηση στοχεύει βέβαια και σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων από τη διεξαγωγή των εκλογών σε ένα γύρο.

 ΤΙ ΛΕΝΕ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΑΤΡΕΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ

• Κ. ΠΕΛΕΤΙΔΗΣ / ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΠΑΤΡΕΩΝ: Έρχεται ν’ αλλοιώσει την λαϊκή ψήφο

Ο Νέος Κώδικας Δήμων και Περιφερειών, δεν έρχεται να επιλύσει τα βασικά προβλήματα των Δήμων, αντίθετα έρχεται να προσαρμόσει όργανα και θεσμούς, ώστε να  διαμορφώσει «δίκτυ προστασίας» της κυβέρνησης και της πολιτικής που εφαρμόζεται, όπου για μια σειρά κρίσιμα ζητήματα τα οποία θα έπρεπε να αποτελούν ευθύνη του κράτους μεταβιβάζονται στους ΟΤΑ, χωρίς τους αντίστοιχους πόρους και προσωπικό, θωρακίζοντας περισσότερο το κεντρικό κράτος από τους κλυδωνισμούς και τη λαϊκή δυσαρέσκεια.

Σε αυτή την κατεύθυνση βρίσκεται και ο νέος εκλογικός νόμος, που έρχεται να αλλοιώσει περαιτέρω τη λαϊκή ψήφο, με το πρόσχημα της εξοικονόμησης πόρων, με τη λογική της «δεύτερης επιλογής» συνδυασμού, αφού οι «δεύτερες ψήφοι» για τους δύο πρώτους συνδυασμούς θα προστίθενται στα ποσοστά τους, προκειμένου να αναδειχθεί ο επικρατών συνδυασμός.

Αυτή η διαδικασία θα δώσει άλλοθι για τις συμφωνίες μεταξύ των συνδυασμών όλων των αποχρώσεων, που παρά τον μανδύα των «ανεξάρτητων», «ακομμάτιστων» και «αυτοδιοικητικών», όχι μόνο δεν τους χωρίζουν σινικά τείχη, αλλά συμφωνούν στα βασικά, παρά τις όποιες διαφοροποιήσεις σε επιμέρους ζητήματα.

Είναι προφανές ότι για την κυβέρνηση και το αστικό σύστημα συνολικά, στόχος είναι η ενίσχυση του ρόλου «καλού παιδιού» του συστήματος που θα πειθαρχεί στην εκάστοτε κυβέρνηση, με δεδομένο και τον πειθαρχικό έλεγχο στους αιρετούς που προωθείται, αφού θεωρείται κίνδυνος η μαχητική λαϊκή αντιπολίτευση στην αντιλαϊκή πολιτική που εφαρμόζεται, όπως οι εκλεγμένοι με τη «Λαϊκή Συσπείρωση».

• Κ. ΣΒΟΛΗΣ / ΠΑΤΡΑ ΕΝΩΜΕΝΗ: Υπάρχουν πολλές θετικές προβλέψεις

«Σε αναμονή της επίσημης πρότασης του Υπουργείου Εσωτερικών για τη μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση Α΄ βαθμού θα ήθελα να επισημάνω πως υπάρχουν πολλά θετικά βήματα. Σημαντική είναι η πρόθεση του Υπουργείου να αποσαφηνισθούν οι ρόλοι της κεντρικής κυβέρνησης και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού. Η δυνατότητα άσκησης του εκλογικού δικαιώματος με ηλεκτρονική ψήφο, η δυνατότητα ηλεκτρονικού δημοψηφίσματος, η απλοποίηση του καθεστώτος των δημοτικών τελών και  η διαθεσιμότητα των πρακτικών των συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου στην ιστοσελίδα του Δήμου είναι στην ορθή κατεύθυνση.

Χρήσιμη και ορθή  είναιη δυνατότητα εκλογής Δημοτικών Συμβούλων άνευ σταυρού. Δίνεται έτσι η ευκαιρία να χρησιμοποιηθούν τεχνοκράτες ή και άξιοι πολίτες που δεν έχουν τη δυνατότητα, για διαφόρους λόγους, να διεξάγουν προεκλογικό αγώνα. Αναμένουμε να αποσαφηνισθεί η σκέψη του Υπουργείου για τον αριθμό των υποψηφίων, που κατά τη γνώμη μου ορθά θα πρέπει να υπάρχει ελάχιστο όριο αλλά να μην μειωθεί το μέγιστο όριο. Σε ότι αφορά την εκλογή Δημοτικής Αρχής από τον πρώτο γύρο, συμφωνώ με το ποσοστό του 40%,που μάλλον επικρατεί,  για την ανακήρυξη νικητή, αλλά έχω επιφυλάξεις για την ορθότητα του να ψηφίζει ο πολίτης πρώτη και δεύτερη επιλογή, όταν δεν θα ξέρει ποια θα είναι η τελική δυάδα των αποτελεσμάτων».

• Β. ΑΪΒΑΛΗΣ / ΠΑΤΡΑ, ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΚΑΙ ΠΑΛΙ: Άλλες είναι προτεραιότητες

«Το έχουμε πει ξανά ότι αυτό που λείπει πρώτα και κύρια από την Αυτοδιοίκηση δεν είναι ένας εκλογικός νόμος. Η Αυτοδιοίκηση θέλει πόρους, αρμοδιότητες και προσωπικό. Αντί όμως η κυβέρνηση να ασχοληθεί σοβαρά με μια πραγματική και αναγκαία μεταρρύθμιση που θα καταστήσει την Αυτοδιοίκηση ισχυρό πυλώνα όπως συμβαίνει στην Ευρώπη, σπεύδει να μεθοδεύσει έναν εκλογικό νόμο προκειμένου να στρέψει την συζήτηση από τις πραγματικές ανάγκες της Αυτοδιοίκησης, σε άλλες ατραπούς.Ένα όμως είναι βέβαιο: ότι το μόνο που θα καταφέρει θα είναι να μπερδέψει τους ψηφοφόρους.

Πρόκειται για μία άτοπη, άκαιρη και αχρείαστη αλλαγή που πετάει σκοπίμως το μπαλάκι σε άλλο γήπεδο για να χαθεί στη διαδρομή η ουσία που δεν είναι άλλη από την ανικανότητα επίλυσης των προβλημάτων της Αυτοδιοίκησης. Το σχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για την Αυτοδιοίκηση απέχει πολύ από την Ευρωπαϊκή πραγματικότητα, όπου έχουμε ουσιαστική διοικητική και οικονομική αυτοδυναμία και ισχυροποίηση των Δήμων, ώστε αυτοί να μπορούν ανταποκριθούν στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται και στις προκλήσεις που ανακύπτουν και είναι πολλές.

Εν κατακλείδι, αυτό που μας απασχολεί είναι η χρηματοδότηση των δήμων με επαρκείς πόρους,με οικονομική αυτοδυναμία, με αποκέντρωση αρμοδιοτήτων και στελέχωσή τους με επαρκές προσωπικό. Για όλα αυτά υπάρχουν πολλά θολά και αναπάντητα σημεία, τα οποία καταβάλλεται προσπάθεια να κρυφτούν κάτω από το «χαλί» του νέου εκλογικού νόμου. Με λίγα λόγια, η Αυτοδιοίκηση «καίγεται» και ηΚυβέρνηση ονειρεύεται σχεδιάζοντας εκλογικούς νόμους».

• Π. ΨΩΜΑΣ / “σπιραλ”: Δεν μας βρίσκει αντίθετους η πρόταση

«Το νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών που αφορά την αυτοδιοίκηση το αναμένουμε με αγωνία κυρίως για τα στοιχεία που αφορούν τη λειτουργία των δήμων. Πόροι, αρμοδιότητες, διαδικασίες, νέες δυνατότητες, «παράθυρα πρωτοβουλιών», η τύχη των τοπικών συμβουλίων, αυτά είναι τα βασικά. Ενδιαφέρον έχει βέβαια και το νέο σύστημα εκλογής που διαφαίνεται πως θα έχει καινοτόμα στοιχεία όπως η εκλογή δημοτικών συμβούλων «επικρατείας», νέα αλλαγή στην ημερομηνία των εκλογών, οριστική θεσμοθέτηση  της πενταετούς θητείας κ.α. Ανάμεσά τους, πράγματι, προαναγγέλλεται και η κατάργηση του δεύτερου γύρου. Η μεγάλη αποχή των ψηφοφόρων στη διαδικασία της επαναληπτικής Κυριακής (εξαιρετικά υψηλή στις εκλογές του 2023) είναι ο κύριος λόγος που οδηγεί σε τέτοιες σκέψεις. Δεύτερη αφορμή η δαπάνη κρατικών πόρων για μια εκλογική διαδικασία που (λόγω της σύμπτωσης των εκλογών α’ και β’ βαθμού αυτοδιοίκησης) επαναλαμβάνεται σε μεγάλο μέρος της χώρας.

Δεν με βρίσκει αντίθετο η νέα πρόταση, παρότι δεν είμαστε εξοικειωμένοι στην Ελλάδα με τέτοιες διαδικασίες. Αν εξασφαλίζεται ο σεβασμός στη δημοκρατική επιλογή των δημοτών και αν ο τρόπος εκλογής από τον πρώτο γύρο είναι μελετημένος, διάφανος και εύκολα κατανοητός για τον ψηφοφόρο, συμφωνώ με την εξέλιξη. Με δύο προϋποθέσεις: α)να οριστούν ποσοστά, κριτήρια και τρόποι υπολογισμού που δεν θα αφήνουν περιθώρια αλλοίωσης της λαϊκής βούλησης και αμφισβήτησης του αποτελέσματος, β)να εκπαιδευτεί επαρκώς το εκλογικό σώμα έτσι ώστε να μην αποθαρρυνθεί να προσέλθει στις κάλπες και να βεβαιωθεί πως η ψήφος του όχι μόνο μετράει αλλά και «βγάζει δήμαρχο».

Η ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΑΧΑΪΑ:

ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΑΛΛΟΙ ΔΗΜΑΡΧΟΙ

• Π. ΑΝΔΡΙΟΠΟΥΛΟΣ – ΑΙΓΙΑΛΕΙΑ: Να προηγηθεί σε βάθος διαβούλευση

«Με αφορμή τη δημόσια διαβούλευση για το νέο νομοσχέδιο που αφορά την εκλογή Δημάρχου από την πρώτη Κυριακή, εξετάζουμε με προσοχή τους λόγους και τις προθέσεις του νομοθέτη. Πρόκειται, για ένα εξαιρετικά σοβαρό ζήτημα, που θα αφήσει έντονο αποτύπωμα στην λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Είμαστε υπέρ της διαβούλευσης σε κεντρικό επίπεδο, με σεβασμό στον ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και θεωρούμε απαραίτητο τα θεσμικά όργανα να έχουν ενιαία προσέγγιση. Μόνο έτσι μπορεί να ενισχυθεί ουσιαστικά η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τους θεσμούς.

Πρόθεση μας είναι να διαμορφώσουμε μια κοινή γραμμή, μέσα από διάλογο, την οποία θα διαπραγματευτούμε συντεταγμένα με το αρμόδιο Υπουργείο, προς όφελος των τοπικών κοινωνιών και της δημοκρατίας».

• ΓΡ. ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΣ – ΔΥΤΙΚΗ ΑΧΑΪΑ: Περιμένουμε τις επίσημες ανακοινώσεις του υπουργού

«Με δεδομένο ότι δεν έχουμε έως τώρα την κατάθεση κειμένου από πλευράς του Υπουργείου Εσωτερικών, θεωρούμε ότι αν δρομολογηθούν οι φημολογούμενες αλλαγές είναι πιθανή η υπονόμευση της ουσίας της δημοκρατίας και της αλλοίωσης της λαϊκής εντολής, καθώς καταργείται το μέτρο εκλογής του 50% συν ένα.

Ο νέος εκλογικός νόμος που φέρεται να επεξεργάζεται η κυβέρνηση, χωρίς ωστόσο, να υπάρχει μέχρι σήμερα καμία επίσημη ενημέρωση από το Υπουργείο Εσωτερικών -δεν τέθηκε καν το θέμα στην κοινή συνεδρίαση ΕΝΠΕ και ΚΕΔΕ παρουσία του κ. Θ. Λιβάνιου- προκρίνει την «κυβερνησιμότητα» έναντι της αντιπροσωπευτικότητας. Σε μια πραγματικά δημοκρατική αυτοδιοίκηση, οι πλειοψηφίες πρέπει να έχουν φωνή, οι αποφάσεις να λαμβάνονται με συναινέσεις και όχι με «τεχνητές πλειοψηφίες» και να θωρακίζεται ο ρόλος των τοπικών κοινωνιών. Διαφορετικά υπάρχει κίνδυνος έλλειψης θεσμικού ελέγχου που θα οδηγήσει σε αλαζονική και προσωποκεντρική συμπεριφορά.

Η σταθερότητα πρέπει να είναι αποτέλεσμα συνεργασιών και πολιτικού πολιτισμού κι όχι στρεβλώσεων, υπόγειων συναλλαγών κι αλλοίωσης του εκλογικού αποτελέσματος, γι’ αυτό και περιμένουμε τις επίσημες ανακοινώσεις του Υπουργείου, οι οποίες ελπίζουμε πως θα τεθούν σε δημόσιο διάλογο με την αυτοδιοίκηση και δεν θα αποτελέσουν τετελεσμένα, επιφέροντας αναστάτωση και προκαλώντας αδιέξοδα».

• • ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΜΠΑΡΗΣ – ΕΡΥΜΑΝΘΟΣ (Αντιπρόεδρος ΠΕΔ Δ. Ελλάδας): Θέλουμε αυτοδύναμη Αυτοδιοίκηση, όχι δήμους «μαριονέτες»

«Χωρίς να υπάρχει ακόμη κάτι συγκεκριμένο για τον νέο εκλογικό νόμο που φέρεται να προωθεί το Υπουργείο Εσωτερικών, αντιλαμβάνεστε ότι είναι δύσκολο να γίνει οποιαδήποτε πρόβλεψη για το πώς αυτό θα επιδράσει τόσο στους εκλογείς, όσο και στο εκλογικό Σώμα. Πιστεύω ότι αυτό που προέχει στην παρούσα χρονική συγκυρία είναι η σύνταξη του νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, στον οποίο οφείλει σύσσωμη η Αυτοδιοίκηση να ρίξει όλο το βάρος αν θέλουμε να διασφαλίσουμε το μέλλον του θεσμού, καθιστώντάς τον, ισχυρό, ευέλικτο και αποτελεσματικό.

Θέλουμε μία αυτοδύναμη Αυτοδιοίκηση, πραγματικά αποκεντρωμένη, με πόρους και μέσα, που θα λειτουργεί απρόσκοπτα προς όφελος των πολιτών. Κι όχι Δήμους «μαριονέτες» και «επαίτες».

Συνεπώς το θέμα δεν είναι αυτή τη στιγμή πώς θα εκλέγονται οι νέες δημοτικές διοικήσεις, αλλά πώς θα λειτουργούν. Και προς αυτή την κατεύθυνση είναι αναγκαία, ο εκσυγχρονισμός των διαδικασιών, η ουσιαστική διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια, η εξασφάλιση σταθερών χρηματοδοτικών πόρων, η σαφής κατανομή αρμοδιοτήτων και η επαρκής στελέχωση των υπηρεσιών, καθώς και η ενεργός συμμετοχή τους στη διαμόρφωση των μεταρρυθμίσεων.

Βρισκόμαστε λοιπόν μπροστά σ’ ένα κρίσιμο σταυροδρόμι και σε μία μοναδική ευκαιρία, την οποία πρέπει να αξιοποιήσουμε και απερίσπαστοι από διάφορου τύπου «πυροτεχνήματα» να διασφαλίσουμε ότι θα επιτευχθεί μία δυναμική μεταρρύθμιση.

Σε κάθε περίπτωση όσον αφορά έναν νέο εκλογικό Νόμο, θα πρέπει να προηγηθεί διάλογος, ώστε να υπάρξουν οι «δικλείδες» ασφαλείας για την προάσπιση της δημοκρατίας και της βούλησης της λαϊκής εντολής».

ΑΧΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ / ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ

ΤΟ ΔΙΣΕΛΙΔΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ-ΑΦΙΕΡΩΜΑ: