Η Πρεσβεία της Ελλάδος στην Αγία Έδρα (Βατικανό) σε συνεργασία με την Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου διοργανώνουν την έκθεση «Κοινωνία Προσώπων – Η απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής.
Από τη μεταβυζαντινή τέχνη στη σύγχρονη ελληνική ζωγραφική» στο Βατικανό στη Ρώμη. Η κοινή πρωτοβουλία αποσκοπεί στον εορτασμό δύο επετείων: 40 χρόνων από την ανταλλαγή Πρέσβεων μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Αγίας Έδρας (1980) και, βεβαίως, 200 χρόνων από τον Αγώνα της Ελληνικής Παλιγγενεσίας (1821).
Μεταβυζαντινές εικόνες Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος Κρήτη, 17ος αιώνας Τέμπερα, 28,9 x 22,4 x 4 εκ. Λαογραφικό Μουσείο-Αρχοντικό Τοσίτσα, Μέτσοβο
Σε συνάρτηση με το πνεύμα των δύο επετείων και τον ιδιαίτερο θρησκευτικό χαρακτήρα του Βατικανού, το θέμα της Έκθεσης είναι η απεικόνιση της ανθρώπινης μορφής στη νεοελληνική τέχνη, από την μεταβυζαντινή περίοδο στην σύγχρονη εποχή.
Έμφαση δίνεται στη μετάβαση από την αυστηρότητα της θρησκευτικής θεώρησης της ανθρώπινης μορφής στην ελευθερία του πειραματισμού υπό το φως των εκάστοτε κρατούντων διεθνών καλλιτεχνικών ρευμάτων στην Ευρώπη με τα οποία έρχονταν πλέον σε επαφή οι εικαστικοί δημιουργοί στο ελεύθερο ελληνικό κράτος από την δεκαετία του 1830 και μετά. Επιμελήτρια της έκθεσης είναι η Όλγα Μεντζαφού, Επίτιμη Διευθύντρια Συλλογών και Μουσειολογικού Προγραμματισμού της Εθνικής Πινακοθήκης, με συνεργάτιδα την Μαρία Μιγάδη, ανεξάρτητη Ιστορικό Τέχνης.
Τσόκος Διονύσιος (Ζάκυνθος 1820 – Αθήνα 1862) Προσωπογραφία Αναγνώστη Ι. Αλεξανδρόπουλου, 1858 Λάδι σε μουσαμά, 105 x 85 εκ. Ιδιωτική Συλλογή
Μέσα από την προσωπογραφία, αισθητική διατύπωση και συγχρόνως κοινωνική και ιστορική μαρτυρία κάθε εποχής παρακολουθούμε την εξέλιξη της απεικόνισης της ανθρώπινης μορφής ως έκφραση κυρίως της αστική τάξης, αλλά και ως έκφραση της προσωπικής προσέγγισης από τον καλλιτέχνη που αναγνωρίζει την φυσική ιδιαιτερότητα του απεικονιζομένου, αλλά και αυτή που ο ίδιος θέλει να προβάλει.
Μια «Κοινωνία Προσώπων» που ορίζει την ταυτότητα του προσώπου, που καλεί τον καλλιτέχνη να διερευνήσει το μυστήριο της παρουσίας του, που καλεί τον θεατή να συμμετάσχει και να κατανοήσει αυτό το μυστήριο. Παράλληλα ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις αισθητικές αρχές της βυζαντινής τέχνης που αναβίωσαν τη δεκαετία του 1920 και 1930 και μάλιστα με μια στροφή προς τις πηγές της, το φαγιούμ.
Οι καλλιτέχνες της γενιάς αυτής, μέσα από την απεικόνιση του προσώπου, θα δώσουν το μέτρο με το οποίο μπορούν να αντλούν από την εθνική κληρονομιά χωρίς να αποστασιοποιούνται από τις αρχές του μοντερνισμού.
Στην έκθεση περιλαμβάνονται 66 έργα που προέρχονται από τις συλλογές της Εθνικής Πινακοθήκης, από Μουσεία και Ιδρύματα, καθώς και από ιδιωτικές συλλογές. Αντιπροσωπεύονται οι πιο σημαντικοί ζωγράφοι της νεοελληνικής τέχνης, από τους Ν. Γύζη, Ν. Λύτρα και Γ. Ιακωβίδη έως τους Γ. Μόραλη, Γ. Τσαρούχη και Γ. Ρόρρη, μεταξύ πολλών άλλων.
Τσαρούχης Γιάννης (Πειραιάς 1910 – Αθήνα 1989) Πορτραίτο Κώστα Κουλεντιανού Λάδι σε ξύλο 46,5 x 28 εκ. Ιδιωτική Συλλογή
Δωρητές της Έκθεσης είναι η Τράπεζα της Ελλάδος, το Ίδρυμα Αντώνιος Ε. Κομνηνός, το Κοινωφελές Ίδρυμα Αθανάσιος Κ. Λασκαρίδης, το Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη, το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, η ναυτιλιακή εταιρεία Angelakos (Hellas) S.A., το Κοινωφελές Ίδρυμα Μαρία Τσάκος, και το Ίδρυμα Α. Γ. Λεβέντη.
Η Έκθεση φιλοξενείται στο Palazzo della Cancelleria του Βατικανού, στο ιστορικό κέντρο της Ρώμης (Piazza della Cancelleria, 1). Θα εγκαινιασθεί στις 8 Νοεμβρίου 2021 και θα διαρκέσει έως τις 8 Δεκεμβρίου 2021. Ωράριο λειτουργίας: Δευτέρα έως Σάββατο, 10:00-13:00 και 16:00-19:00.
