Οταν αναφέρεται στο καλλιτεχνικό του έργο, τον ονομάζει με το μικρό όνομα και το επώνυμό του: είναι ο σπουδαίος Γιαννούλης Χαλεπάς. Οταν όμως εξιστορεί τις περιπέτειες της ταραγμένης ζωής του, τότε λέει, «ο Γιαννούλης». Η Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, ομότιμη καθηγήτρια στο ΑΠΘ και διευθύντρια στο Τελλόγλειο Ιδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, πέρα από τη βαθιά γνώση που διαθέτει γύρω από τον βίο και το έργο του Χαλεπά, τρέφει επίσης μια ειλικρινή στοργή για το πρόσωπό του. Αυτή η ιδιαίτερη σχέση τους, σε συνδυασμό με μια ευνοϊκή συγκυρία –την πρόσφατη απόκτηση ενός μεγάλου συνόλου γλυπτών και σχεδίων από το Ιδρυμα Ωνάση, μέρος της συλλογής των Ειρήνης και Βασιλείου Χαλεπά– μας προετοιμάζει για μια ξεχωριστή έκθεση. Εχει τίτλο «Δούναι και Λαβείν», διοργανώνεται από το Τελλόγλειο Ιδρυμα σε συμπαραγωγή του Onassis Culture και την επιστημονική επιμέλεια έχει η κ. Βουτυρά.

«Σκοπός της έκθεσης ήταν να χρησιμοποιήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα στοιχεία από τη ζωή του καλλιτέχνη, για να πλησιάσουμε τον ίδιο και το έργο του», λέει η επιμελήτρια. «Η γνώμη μου είναι ότι θαυμάζουμε τον Χαλεπά, και δικαίως –  ελάχιστοι δεν γνωρίζουν την αριστουργηματική «Κοιμωμένη» του. Ωστόσο, την αξία της δουλειάς του καλύπτει συχνά το βάσανο της ζωής του: η ψυχική ασθένεια, η φτώχεια, η μοναξιά, ο μύθος μιας τραγικής προσωπικότητας που οδήγησε στην αγιοποίηση. Σε αυτή την έκθεση θέλουμε να τονίσουμε τη σημασία της γλυπτικής του».

Το έργο του Χαλεπά χωρίζεται σε τρεις περιόδους: Η πρώτη καλύπτει τα νεανικά του χρόνια μέχρι την εμφάνιση της αρρώστιας του. Η δεύτερη, που ξεκινά μαζί με τον 20ό αι., αφορά την εποχή που έζησε και εργάστηκε στην Τήνο μετά την επάνοδό του από το ψυχιατρείο της Κέρκυρας, και η τρίτη ταυτίζεται με τη δεκαετία του 1930, που έζησε και δημιούργησε στην Αθήνα. Η διάρθρωση της έκθεσης πάντως δεν ακολουθεί αποκλειστικά χρονολογική σειρά. «Ξεκινάμε δίνοντας στον επισκέπτη τα βασικά στοιχεία της ζωής του ώστε να μπορεί να παρακολουθήσει την πορεία του, και διαθέτουμε σημαντικό οπτικό υλικό», εξηγεί η κ. Βουτυρά. «Ωστόσο, χάρη σε πολλά νέα στοιχεία, φωτίζουμε επιμέρους ενότητες-κλειδιά: τη σχέση του Γιαννούλη με το εργαστήριο μαρμαρογλυπτικής του πατέρα του και ειδικά με το υποκατάστημα του Βουκουρεστίου και το νεκροταφείο της πόλης. Ή τη σχέση του με τον επίσης Τηνιακό και σχεδόν συνομήλικο γλύπτη Δημήτριο Φιλιππότη, και την επιρροή που του άσκησε ο περίφημος “Ξυλοθραύστης” του».

Το «Δούναι και Λαβείν» παρουσιάζει τα εκθέματά του –περισσότερα από 150 έργα (γλυπτά, σχέδια, κατάστιχα) που προέρχονται από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές– σε ολόκληρο τον ισόγειο χώρο του ιδρύματος. Αλλά γιατί «Δούναι και Λαβείν», ρωτάμε την κ. Βουτυρά. «Η φράση προέρχεται από τα κατάστιχα των λογαριασμών της επιχείρησης του πατέρα του», απαντά. «Στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν την οικονομική καταστροφή της οικογένειας και την επιστροφή του στην Τήνο, ο Γιαννούλης χρησιμοποίησε αυτά τα κατάστιχα ως χαρτί σχεδίων. Ζωγράφιζε πάνω από τους λογαριασμούς. Παρακολουθώντας την εξέλιξη των σχεδίων, βλέπουμε ταυτόχρονα το πάρε-δώσε μορφών, θεμάτων, παραγγελιών και τις συνέπειές τους μέσα στο έργο του Χαλεπά. Επίσης ανταλλαγές (δάνεια, αναφορές) με γλύπτες, συγχρόνους του ή παλιότερων εποχών, που επηρεάζουν την καλλιτεχνική του δημιουργία. Πρόκειται για ένα δούναι και λαβείν του καλλιτέχνη, που αντλεί από την παράδοση, τις εμπειρίες και τα βιώματά του».

Διάρκεια έκθεσης: 18/2 – 5/6.