«Οι μυρωδιές των γλυκών από το Ψαροφάι έχουν μείνει ανεξίτηλες” λέει στην “Πολιτεία” η πατρινή ανταποκρίτρια αναπολώντας τα παιδικά της χρόνια

 Η πατρινή Ανταποκρίτρια του OPEN στην Κωνσταντινούπολη, Μαρία Ζαχαράκη, μιλά στην «Πολιτεία» διατηρώντας αμείωτο το ενδιαφέρον με τις απαντήσεις της για την Πόλη, τη Δημοσιογραφία, την Πάτρα των παιδικών της χρόνων…

 | του Αχιλλέα Ροδίτη

Μία συνέντευξη που οι απαντήσεις σε συνεπαίρνουν. Είτε αφορούν την Πόλη, είτε τις σχέσεις Ελλάδας-Τουρκίας, είτε ακόμα κι αυτές για το τι τελικά εστί Δημοσιογραφία. Ενώ έντονο άρωμα νοσταλγίας ξεπηδά απ’ τις λίγες αλλά γεμάτες συναίσθημα λέξεις που αφορούν τις παιδικές μνήμες από κει που μεγάλωσε η Δημοσιογράφος Μαρία Ζαχαράκη. Στο Ψαροφάι, στο Ζαχαροπλαστείο του μπαμπά της ή στο μαγαζί με νήματα της μαμάς της… Την συναντήσαμε στην Πάτρα, στις φωτιές. Παρότι ήρθε σε μια δύσκολη στιγμή στο πατρικό της, έτρεξε να κάνει το ρεπορτάζ. Και δεν αρνήθηκε να μια συζήτηση που έμελε να εξελιχθεί σε συνέντευξη με πολλαπλά νοήματα…

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ: 

ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ: «Να μην κυνηγάς μόνο την είδηση, αλλά την αλήθεια της»

• Πώς ξεκίνησε το ταξίδι της δημοσιογραφίας στη ζωή σου;

Το ταξίδι άρχισε ήδη από το γυμνάσιο, όταν συνειδητοποίησα ότι αυτό που με συγκινούσε περισσότερο ήταν η έρευνα∙ οι άνθρωποι, οι ιστορίες, τα γεγονότα που ζητούσαν να ειπωθούν. Έτσι γεννήθηκε η επιθυμία να γίνω δημοσιογράφος.

• Τι είναι για σένα η δημοσιογραφία;

Είναι μια αδιάκοπη περιπλάνηση στη γνώση και στην κατανόηση του ανθρώπου και της κοινωνίας. Είναι η ικανοποίηση της μετάδοσης, η αδρεναλίνη της στιγμής που μεταφέρεις την πληροφορία. Η δημοσιογραφία είναι γέφυρα. Είναι η τέχνη αλλά και η ευθύνη να παίρνεις την πληροφορία, να τη φιλτράρεις, να της δίνεις πλαίσιο και να τη μετατρέπεις σε γνώση που φτάνει στον πολίτη. Δεν είναι απλώς μετάδοση ειδήσεων∙ είναι η διαρκής αναζήτηση της αλήθειας, η φωνή απέναντι στη σιωπή, ο φακός που φωτίζει τα γεγονότα. Και ταυτόχρονα είναι και μια καθημερινή μάχη με τον χρόνο, την ακρίβεια, αλλά και με την ηθική: πώς θα ενημερώσεις χωρίς να χειραγωγήσεις.

• Πιστεύεις πως σήμερα, στην εποχή του ίντερνετ και της ταχύτητας, η δημοσιογραφία είναι σε σωστό δρόμο ή υπάρχουν κίνδυνοι-παγίδες που πρέπει να προσεχθούν;

Όχι, έχει απλώς αλλάξει μορφή. Η μεγαλύτερη παγίδα είναι η πληθώρα πληροφορίας: ο αναγνώστης χρειάζεται πια πολύ πιο αυστηρά φίλτρα για να ξεχωρίσει το αξιόπιστο από το παραπλανητικό. Από την άλλη, αυτή η υπεραφθονία διασφαλίζει πολυφωνία και πλουραλισμό. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με όλα τα προβλήματά τους, προσέφεραν μια μεγαλειώδη διεύρυνση της ενημέρωσης.

• Τι θα συμβούλευες ένα νέο παιδί που θα ήθελε να ασχοληθεί;

Θα του έλεγα να οπλιστεί με πάθος, αλλά και με καθαρό μυαλό. Η δημοσιογραφία δεν είναι τα φώτα, ούτε η προβολή∙ είναι δουλειά σκληρή, που απαιτεί αφοσίωση, επιμονή και ήθος. Να μάθει να ακούει, να ερευνά, να ψάχνει πίσω από τις λέξεις και τα γεγονότα. Να μην κυνηγά μόνο την είδηση, αλλά την αλήθεια της. Και να θυμάται πάντα πως πριν ενημερώσει το κοινό, πρέπει πρώτα να έχει ενημερώσει και καλλιεργήσει τον ίδιο του τον εαυτό. Κοινώς να μην ‘παραμυθιαστεί’, γιατί θα οδηγηθεί σε λάθη.

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ: “Για μένα είναι η πόλη όπου χτίστηκε η καριέρα μου”.

 

• Πώς βρέθηκε η Μαρία Ζαχαράκη στην Πόλη;

Η πρώτη πρόταση ήρθε το 2005 από το ραδιόφωνο του Alpha 9.89. Μιλούσα ήδη τουρκικά, ωστόσο η συμφωνία δεν προχώρησε, λόγω ‘τρικλοποδιάς’ συναδέλφου. Δύο χρόνια αργότερα, το 2007, μου έγινε ξανά πρόταση, αυτή τη φορά από τον τηλεοπτικό Alpha. Έφυγα αμέσως για να καλύψω τις κρίσιμες προεδρικές εκλογές, όταν η Τουρκία ετοιμαζόταν να εκλέξει για πρώτη φορά ισλαμιστή πρόεδρο.

• Τι ρόλο έπαιξε και παίζει η Κωνσταντινούπολη στη ζωή σου;

Πέρα από την ιστορία που κουβαλάει στην ψυχή ενός Έλληνα, για μένα είναι η πόλη όπου χτίστηκε η καριέρα μου. Έπαιξε και εξακολουθεί να παίζει τον καθοριστικότερο ρόλο στη δημοσιογραφική μου πορεία.

• Ποιο σημείο, ποια βόλτα πού, σε ηρεμεί στην Πόλη;

Χωρίς δεύτερη σκέψη, η παραλιακή του Βοσπόρου. Η εικόνα του νερού, οι γέφυρες, τα πλοία∙ όλα συνθέτουν μια ηρεμία μοναδική.

• Έλληνες και Τούρκοι. Ποια τα κοινά μας σημεία, ποιες οι διαφορές μας;

H Ελλάδα έχει πορευθεί με πιο δυτικό προσανατολισμό, τόσο θεσμικά όσο και κοινωνικά, ενώ η Τουρκία διατηρεί πιο έντονα ανατολικά χαρακτηριστικά, με συντηρητικότερες αντιλήψεις σε ορισμένα ζητήματα. Υπάρχει επίσης διαφορετικός τρόπος κατανόησης της πολιτικής και της κοινωνίας.

Συνηθίζω να λέω πως, σε σύγκριση με άλλους λαούς, οι Τούρκοι είναι εκείνοι που θυμίζουν περισσότερο τους Έλληνες και το αντίστροφο· ωστόσο, όταν η σύγκριση γίνεται σε «διμερές» επίπεδο, αναδεικνύονται ουσιαστικές και καθοριστικές διαφορές. Η τουρκική κοινωνία παραμένει πιο συντηρητική και κλειστή, με έντονα στοιχεία Ανατολής, ενώ η ελληνική έχει πορευθεί περισσότερο προς τη Δύση, σε κοινωνικές αντιλήψεις και θεσμούς.

Με λίγα λόγια, είναι σαν να κοιτάζεις δύο καθρέφτες που αντανακλούν ο ένας τον άλλον: αναγνωρίζεις γνώριμα χαρακτηριστικά, αλλά βλέπεις και τις αποστάσεις που έχουν χαράξει οι κοινωνίες μας στο πέρασμα του χρόνου.

• Υπάρχουν Έλληνες που μετακομίζουν και σήμερα εκεί; Και πόσο δεμένη είναι η εκεί ελληνική κοινότητα;

Μετά την πανδημία οι νέες εγκαταστάσεις Ελλήνων έχουν μειωθεί. Η ζωή είναι ακριβή, οι μισθοί χαμηλοί. Παρ’ όλα αυτά, η ελληνική κοινότητα, που αριθμεί περίπου 300 άτομα, (χωρίς να συνυπολογίζονται οι περίπου 2.000 γηγενείς Έλληνες της Πόλης) είναι δεμένη, ιδιαίτερα οι Ελλαδίτες, όπως μας αποκαλούν, με τους Ρωμιούς μέσα από την ομάδα που έχουμε δημιουργήσει και ονομάζουμε “HavaBabaClub”. Συναντιόμαστε τακτικά, τιμούμε τις γιορτές της πατρίδας και κυρίως μιλάμε τη γλώσσα μας.

• Έχεις σκεφθεί τον επαναπατρισμό;

Ναι, αλλά όχι ακόμα. Η Τουρκία παραμένει ειδησεογραφικά «θησαυρός».

• Σε επίπεδο κρατών όμως, οι σχέσεις… διά πυρός και σιδήρου. Ποια η άποψή σου για τη στάση της Ελλάδας σε όλο αυτό;

Επίσης, σηκώνει μεγάλη… απάντηση. Η στάση της Ελλάδας είναι ψύχραιμη – και στη διπλωματία αυτό είναι προτέρημα. Ωστόσο, χρειάζεται συχνά μεγαλύτερη δυναμικότητα και να μην «τσιμπά» στις προκλήσεις,δίνοντας στην Τουρκία το περιθώριο να καθορίζει την ατζέντα και το ρυθμό των εξελίξεων.

Η Τουρκία επιδεικνύει ένα μοτίβο λεονταρισμού και αμφισβήτησης κυριαρχικών δικαιωμάτων, κυρίως στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, και η ελληνική πλευρά καλείται να αγωνιστεί ώστε να μην αποκρυσταλλωθούν αυτές οι αξιώσεις της Άγκυρας. Το ‘πες… πες… πες’ της Τουρκίας έχει αποδειχθεί κατά τη διάρκεια της ιστορίας ότι δημιουργεί ‘τετελεσμένα’ κι αυτό είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά και όσες χώρες συναλλάσσονται με την Τουρκία.

Η ελληνική στρατηγική συνίσταται, επομένως, σε μια συνεχόμενη «σκληρή επιφυλακή» απέναντι σε μία Τουρκία που συχνά λειτουργεί ως δοκιμαστής ορίων. 

ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΑ: “Η Πάτρα είναι κομμάτι μου”

 

• Σε ποια γειτονιά μεγάλωσες, ποιες είναι οι παιδικές / εφηβικές μνήμες από την Πάτρα, που ‘χουν μείνει πιο έντονα χαραγμένες στο μυαλό;

Στο Ψαροφάι. Μέσα στο ζαχαροπλαστείο του πατέρα μου και στο κατάστημα με κλωστές και νήματα της μητέρας μου. Εκεί παίζαμε, εκεί διαβάζαμε, εκεί ζούσαμε. Οι μυρωδιές των γλυκών έχουν μείνει ανεξίτηλες μέσα μου.

• Έρχεσαι συχνά στην πόλη σου, διατηρείς στενό δέσιμο με τους εδώ ανθρώπους;

Φυσικά. Η οικογένειά μου, οι συγγενείς, οι παιδικοί φίλοι είναι εδώ. Έρχομαι στις γιορτές και το καλοκαίρι∙ η Πάτρα είναι κομμάτι μου.

• Τι σου αρέσει στη σημερινή Πάτρα και τί θα ήθελες να αλλάξει;

Λατρεύω το ότι εξελίσσεται και δεν μένει στάσιμη. Είναι πόλη με ιστορία, πολιτισμό, ανοιχτή στη διαφορετικότητα – όπως κάθε λιμάνι άλλωστε. Θα ήθελα, όμως, να είναι πιο καθαρή, να αξιοποιήσει καλύτερα πολλές γειτονιές της και να ανοίξει ακόμη περισσότερο τα φτερά της διεθνώς, με μέσο ίσως το Καρναβάλι της, που παραμένει κλειστό εντός των ελληνικών ‘τειχών’.

ΑΧΑΪΚΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ / ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ