Μέρες που είναι, ανήμερα της 17^ης Νοέμβρη, θα αποτελούσε παράλειψη αν δεν ζητούσαμε την καταγραφή απόψεων ενός ανθρώπου, Πατρινού, ο οποίος προ ετών ανέλαβε την πρωτοβουλία να γράψει για την… αντίσταση που αναπτύχθηκε το ’73 στην Πάτρα.

Πρόκειται για τον συγγραφέα του βιβλίου με τίτλο «Δικτατορία και Αντίσταση στην Πάτρα», Δημήτρη Κοσμόπουλο ο οποίος μας μιλά γενικότερα για τα τότε γεγονότα. Ο κ. Κοσμόπουλος συνέλεξε στοιχεία τα οποία κατέγραψε στο βιβλίο που εξέδωσε το 2003 θέλοντας να αφήσει μια ιστορική παρακαταθήκη στην πόλη, που να αναφέρεται στον σημαντικό ρόλο των φοιτητών της Πάτρας στον αντιδικτατορικό αγώνα.

Ο ίδιος άλλωστε έζησε από πρώτο χέρι αυτή την αντίσταση, συμμετέχοντας στους τότε αγώνες των φοιτητών στην αχαϊκή πρωτεύουσα. Αυτό που αποτέλεσε αφορμή για να γράψει το βιβλίο, ήταν η σκέψη – ή μάλλον η ανησυχία – μήπως στο μέλλον ξεχαστούν τα γεγονότα.

Μήπως η Πάτρα στερηθεί την ιστορική αναγνώριση της δικής της συνεισφοράς στην Δημοκρατία. Στέλνοντας μάλιστα και ένα σημαντικό μήνυμα, ότι άπαντες οι φορείς της πόλης θα πρέπει κάποτε να αναπτύξουν δράση για να αναδειχθεί η συμβολή της Πάτρας στον αντιδικτατορικό αγώνα.

Αλλά παράλληλα απαντά και σε ερωτήματα που ενώ έχουν απαντηθεί ωστόσο παραμένουν και σήμερα στο μυαλό πολλών. Όπως αυτό, το μέγα ζήτημα συζήτησης που κάθε χρόνο γίνεται, για το ‘αν υπήρχαν θύματα στην εξέγερση του Πολυτεχνείου’. Και φυσικά, ο κ. Κοσμόπουλος ερμηνεύει εύστοχα και την σημερινή σημασία εκείνου του αγώνα. Το ποια είναι δηλαδή η παρακαταθήκη της φοιτητικής εξέγερσης.

ΟΙ ΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ’73 ΣΤΗΝ ΠΑΤΡΑ

Ερ: Ποιό ήταν το κλίμα στην κοινωνία, πριν την κατάληψη  του Πολυτεχνείου;

Απ: Από τα μέσα του 1972 και μετά η χούντα των συνταγματαρχών αρχίζει να χάνει τον έλεγχο της κατάστασης.

Με την πάροδο  του χρόνου η παθητική ανοχή, που είχε επιτύχει το στρατιωτικό καθεστώς αντικαθίσταται από τη λαϊκή πλέον δυσφορία.

Η οικονομία έχει οδηγηθεί σε αδιέξοδο και τα όποια όρια  λαϊκής αντοχής προς το καθεστώς εκμηδενίζονται.

Σε τοπικό επίπεδο, το φοιτητικό κίνημα αναδεικνύεται σε δύναμη αιχμής κατά του καθεστώτος, καθώς δυναμικές κινητοποιήσεις των φοιτητών του Πανεπιστημίου της Πάτρας εκδηλώνονται καθ΄ όλη τη διάρκεια του 1973.

Η κατάληψη του Παραρτήματος του Πανεπιστημίου της Πάτρας, από τις 15 έως τις 17 Νοέμβρη το 1973 και η ενεργός κινητοποίηση των πολιτών της Πάτρας αποτελούν την κορύφωση της αντιδικτατορικής στάσης του λαού της Πάτρας και καταγράφονται, μετά την εξέγερση του Μετσόβιου Πολυτεχνείου, ως οι πιο σημαντικές αντιδικτατορικές κινητοποιήσεις που έγιναν στην χώρα.

Ερ: Ποιά είναι η σημαντικότητα και η ιδιαιτερότητα της κατάληψης του Παραρτήματος του Πανεπιστημίου της Πάτρας;

Απ. : Η σημαντικότητα έγκειται στο γεγονός ότι στην κατάληψη του Παραρτήματος συμμετείχε το σύνολο σχεδόν του ενεργού φοιτητικού πληθυσμού του Πανεπιστημίου.

Στο Παράρτημα λειτούργησε ο ραδιοφωνικός σταθμός του Ελεύθερου Πανεπιστήμιου της Πάτρας, από όπου εκφωνήθηκαν σημαντικά, ιστορικά πλέον, κείμενα και συνέβαλε στην ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση μεγάλης μερίδας πολιτών της Πάτρας.

Η μεγάλη κινητοποίηση απέδειξε πλέον ότι η χούντα είχε απομονωθεί από το λαό.

Μετά τον Νοέμβρη του 1973 το κλίμα ήταν εντελώς διαφορετικό.

Αξίζει επίσης να αναφέρουμε ότι για την εκκένωση του Παραρτήματος του Πανεπιστημίου είχε δοθεί εντολή για την κάθοδο τανκς από το ΚΕΤΕΣ, η οποία ευτυχώς δεν υλοποιήθηκε, γιατί διαφορετικά είναι ενδεχόμενο να είχαμε και στην Πάτρα νεκρούς, όπως συνέβη  στην Αθήνα.

ΥΠΗΡΧΑΝ ΘΥΜΑΤΑ ΣΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ;

Ερ.: Τα τελευταία χρόνια, από ορισμένους κύκλους, προσπαθεί να καλλιεργηθεί η εντύπωση ότι στην εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν υπήρχαν θύματα. Ποιά είναι η αλήθεια;

Απ.: Τέτοιου είδους απόψεις μπορεί να προβληθούν, όταν χρονικά απομακρυνόμαστε από τα γεγονότα, βασιζόμενες στην πιθανή λήθη των πολιτών. Συγκεκριμένος πολιτικός χώρος επιχειρεί, πράγματι, την παραποίηση της αλήθειας.

Το γεγονός είναι ότι ακόμα και η ίδια η χούντα με Κυβερνητικό Ανακοινωθέν, που μεταδόθηκε στο βραδινό δελτίο ειδήσεων της 17ης Νοέμβρη το 1973, ανακοίνωσε ότι ‘υπάρχουν πέντε νεκροί (σε νεώτερη ανακοίνωσή της, ανήλθαν σε  δεκαπέντε) και υπερεκατόν τραυματίες’.

Σύμφωνα με επίσημη έρευνα του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών η οποία δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί, οι επώνυμοι νεκροί ανέρχονται σε 24, ενώ υπάρχουν και άλλοι 16 των οποίων τα στοιχεία παραμένουν άγνωστα.

Ανάμεσα στους νεκρούς του Πολυτεχνείου είναι και τρεις Αχαιοί.

Ο Γεώργιος Σαμούρης, φοιτητής από την Πάτρα που δολοφονήθηκε τη νύχτα της 17ης Νοεμβρίου.

Ο Δημήτρης Κυριακόπουλος, από τα Καλάβρυτα, ο οποίος κατά τις βραδινές ώρες της 16ης Νοεμβρίου ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, χτυπήθηκε από αστυνομικούς με αποτέλεσμα να πεθάνει από ρήξη αορτής τρεις μέρες μετά, στις 19 Νοεμβρίου.

Τέλος, ο Ιωάννης Μικρώνης, φοιτητής από τον Άνω Αλισσό, που δεν είναι γνωστές οι ακριβείς συνθήκες του θανάτου του.  

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ

Ερ.: Ποια είναι σήμερα η παρακαταθήκη της εξέγερσης του Πολυτεχνείου;

Απ.: Προφανώς δεν υπάρχει μια μονοσήμαντη απάντηση για το τι νοηματοδοτεί σήμερα ο αγώνας του Πολυτεχνείου.

Σίγουρα όμως σημαίνει συνεχή αγώνα για την εμβάθυνση και διεύρυνση της δημοκρατίας προς όφελος του λαού.

Ειδικά στα χρόνια μας που η ακροδεξιά, σε όλη την Ευρώπη, ξαναβγαίνει από το  καβούκι της, αποτελεί υποχρέωση όλων μας να προασπίσουμε τη Δημοκρατία και τους δημοκρατικούς θεσμούς ως ένα από τα πιο πολύτιμα δημόσια αγαθά μας.

Ερ.: Όλα περιγράφονται στο βιβλίο που γράψατε. Τι σας παρακίνησε για τη συγγραφή του;   

Απ.: Με το πέρασμα του χρόνου έβλεπα ότι η μνήμη των γεγονότων ξεθωριάζει, ειδικά οι πιο νέοι δεν είχαν σχεδόν καμία γνώση για τα γεγονότα αυτά.

Γι αυτό, προσπάθησα να κάνω μια συστηματική έρευνα για να διασωθούν ντοκουμέντα και να καταγραφούν γεγονότα που οφείλουμε να αποτυπώσουμε στη συλλογική μας μνήμη.

Του Αχιλλέα Ροδίτη