Περισσότερα από 300 έργα με συνολικό προϋπολογισμό 22 δισ.  ευρώ στο πλαίσιο της  υλοποίησης 105 ευρύτερων δράσεων έχουν ήδη ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, όπως αναφέρεται στην μελέτη που πρόσφατα έκανε η «διαΝΕΟσις».

Ανάμεσά τους όπως είναι γνωστό είναι και έργα που αφορούν την Ηλεία και έχουν να κάνουν κυρίως με αστικές αναπλάσεις, τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια, ενώ αναμένεται οικονομικά να στηριχθεί μέσω αυτού του  προγράμματος ο πρωτογενής τομέας, με την χρηματοδότηση έργων που αφορούν τα αρδευτικά δίκτυα. Απουσιάζουν από το πρόγραμμα οι μεγάλοι οδικοί άξονες του νομού, μολονότι από άλλες περιοχές έχουν ήδη συμπεριληφθεί ο Ε 65 που βρίσκεται στην Κεντρική Ελλάδα και ο ΒΟΑΚ στην Κρήτη.

Το ελληνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRP), γνωστό ως «Ελλάδα 2.0», προβλέπει συνολικά 184 δράσεις με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις ύψους €31 δισ.

«Οι αριθμοί είναι ιλιγγιώδεις και, όπως φάνηκε στην πρόσφατη έρευνα για τον σχεδιασμό και τη φιλοσοφία του Ταμείου Ανάκαμψης, ο χρόνος είναι σχετικά λίγος, συνεπώς είναι αρκετά δύσκολο κάποιος να διατηρήσει μια εικόνα για το πώς έχει σχεδιαστεί να αξιοποιηθούν αυτά τα χρήματα, αλλά και για το πώς προχωράει η αξιοποίησή τους», όπως αναφέρει η μελέτη της «διαΝΕΟσις».

Όλα τα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης έχουν ένα ή δύο υπουργεία ως «υπουργεία ευθύνης», τα οποία παρακολουθούν την πρόοδό τους. Εκτός από τα υπουργεία, η ΑΑΔΕ εμφανίζεται επίσης ως «υπουργείο ευθύνης» σε 17 έργα, τα οποία, ασφαλώς, αφορούν τη λειτουργία της ανεξάρτητης αρχής. Αντίστοιχα, το κάθε έργο έχει και τους δικούς του φορείς υλοποίησης -τα έργα που έχουν ενταχθεί μέχρι στιγμής έχουν από έναν έως οκτώ φορείς υλοποίησης. Συνήθως οι φορείς υλοποίησης είναι γενικές γραμματείες των αντίστοιχων υπουργείων, εποπτευόμενοι φορείς ή και δημόσιες επιχειρήσεις: από το ΤΑΙΠΕΔ και την Κοινωνία της Πληροφορίας μέχρι την Εθνική Σχολή Δικαστών και δημοτικά λιμενικά ταμεία ή εφορίες αρχαιοτήτων σε όλη την Ελλάδα.

Τα «μεγάλα» έργα

Παρατηρώντας τα έργα του RRF, τα οποία έχουν ενταχθεί μέχρι τώρα στον Μηχανισμό, πριν καν δούμε τις ομαδοποιήσεις ανά πυλώνα, δράση, κλπ., γίνεται σαφές ότι το έργο με τον μεγαλύτερο προϋπολογισμό απέχει κατά πολύ -κατά περισσότερο από €10 δισ.-, από τα επόμενα. Πρόκειται για τη «Δανειακή Στήριξη Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», που έχει προϋπολογισμό €11,7 δισ. (το σύνολο του προϋπολογισμού της σχετικής δράσης ανέρχεται σε €12,7 δισ.). Είναι ένα ποσό μεγαλύτερο από το ένα τρίτο ολόκληρου του προϋπολογισμού του Ταμείου Ανάκαμψης και περίπου το μισό του προϋπολογισμού των έργων που έχουν ήδη ενταχθεί.

Το δεύτερο μεγαλύτερο έργο είναι και το μεγαλύτερο «κανονικό» έργο: το γνωστό “Εξοικονομώ”, που επιδοτεί την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, για το οποίο έχει προβλεφθεί προϋπολογισμός περίπου €1,3 δισ.

Κάποιος μπορεί να πάρει μια πολύ καλύτερη εικόνα για τις προτεραιότητες του Ταμείου Ανάκαμψης αν δει τους προϋπολογισμούς ανά δράση, και όχι ανά έργο. Κάθε δράση, μέχρι στιγμής, περιλαμβάνει από ένα έως 31 έργα. Ακόμα και με αυτή την κατάταξη, η ίδια εικόνα διατηρείται για τα πιο «ακριβά» έργα: συνεχίζουν να είναι στην κορυφή ο μηχανισμός των δανείων και το «Εξοικονομώ».

Είναι κάπως αναμενόμενο, επίσης, το ότι η ενεργειακή και «πράσινη» μετάβαση, μέσω του ανασχεδιασμού των κτηρίων και των πόλεων, υπερ-εκπροσωπείται στις είκοσι δράσεις με τον μεγαλύτερο προϋπολογισμό. Εκτός από το «Εξοικονομώ», υπάρχει η δράση για μια σειρά «πράσινων» αναπλάσεων (π.χ. στον Ελαιώνα) και έργα ενεργειακής απόδοσης ιδιωτικών κτιρίων (€475 εκατ. συνολικός προϋπολογισμός -έχουν ενταχθεί έργα που καλύπτουν περίπου το μισό). Ακόμη υπάρχει μία δράση για τις τεχνολογίες αποθήκευσης ενέργειας με προϋπολογισμό €450 εκατ., η οποία όμως προς το παρόν δεν περιλαμβάνει κάποιο έργο, παρά μόνο τεχνική βοήθεια. Τέλος, τα έργα που αφορούν τη μεταρρύθμιση του πολεοδομικού σχεδιασμού, και κυρίως τα τοπικά και ειδικά πολεοδομικά σχέδια σε όλη την Ελλάδα, έχουν ξεπεράσει τον προβλεπόμενο προϋπολογισμό της αντίστοιχης δράσης (€400 έναντι €250 εκατ.), αντλώντας επιπλέον πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Στα πλαίσια αυτά χρηματοδοτείται και το Ειδικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Παραλιακού μετώπου της Ηλείας και οι αστικές αναπλάσεις.

Η χώρα μπορεί με αυτούς τους πόρους να πραγματοποιήσει με σχετική άνεση αναγκαίους, και «ακριβούς» μετασχηματισμούς που θα τη βοηθήσουν, εν μέσω αβεβαιότητας και κρίσεων, να προσαρμοστεί σε προκλήσεις του μέλλοντος.

Τα επόμενα τέσσερα χρόνια η χώρα θα πρέπει να εκπληρώσει εκατοντάδες ορόσημα και στόχους που σχετίζονται με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις του RRF και συνδέονται επίσης με τις πληρωμές. Ταυτόχρονα θα αξιοποιεί και τους υπόλοιπους ευρωπαϊκούς πόρους, του ΕΣΠΑ και της ΚΑΠ. Το ελληνικό κράτος δεν έχει διαχειριστεί ποτέ στο παρελθόν τόσους πολλούς πόρους σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Είναι μια πρωτόγνωρη συνθήκη, που ίσως τελικά να κρίνει και το αποτέλεσμα.