Οι εξαγωγές πλαστικών αποβλήτων του Ηνωμένου Βασιλείου προς αναπτυσσόμενες χώρες εκτινάχθηκαν κατά 84% στο πρώτο εξάμηνο του 2025 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, σύμφωνα με ανάλυση εμπορικών δεδομένων για τον Guardian.
Ακτιβιστές χαρακτήρισαν την αύξηση, που αφορά κυρίως τη Μαλαισία και την Ινδονησία, ως «ανήθικο και ανεύθυνο ιμπεριαλισμό αποβλήτων».
Το 2023, η ΕΕ συμφώνησε να απαγορεύσει τις εξαγωγές αποβλήτων προς φτωχότερες χώρες εκτός του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Η απαγόρευση θα τεθεί σε ισχύ τον Νοέμβριο του 2026 και θα διαρκέσει τουλάχιστον δυόμισι χρόνια, με δυνατότητα παράτασης. Το Ηνωμένο Βασίλειο, ωστόσο, δεν έχει υιοθετήσει αντίστοιχη πολιτική.
Τα στοιχεία που ανέλυσε η οργάνωση The Last Beach Cleanup δείχνουν πως το 2025 οι εξαγωγές του Ηνωμένου Βασιλείου προς την Ινδονησία αυξήθηκαν από 525 τόνους σε 24.006 τόνους, ενώ προς τη Μαλαισία από 18.872 σε 28.667 τόνους. Συνολικά, οι εξαγωγές πλαστικών αποβλήτων παρέμειναν υψηλές – πάνω από 317.000 τόνους στο πρώτο εξάμηνο του 2025.
Το ποσοστό των εξαγωγών που κατευθύνονται σε μη χώρες του ΟΟΣΑ ανήλθε στο 20%, από 11% το 2024.
Η επικεφαλής της οργάνωσης, Τζαν Ντελ, κατηγόρησε την κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου για «υποκρισία».
«Το Ηνωμένο Βασίλειο υποστηρίζει ότι είναι μέρος του “συνασπισμού υψηλής φιλοδοξίας” στις συνομιλίες για τα πλαστικά, αλλά πίσω από τις κλειστές πόρτες συνεχίζει να εξάγει τα σκουπίδια του σε φτωχότερες χώρες», δήλωσε. «Αυτό είναι ανήθικος και ανεύθυνος ιμπεριαλισμός αποβλήτων».
Οι ακτιβιστές ζητούν από το Λονδίνο —το οποίο συγκαταλέγεται στις τρεις χώρες με τις μεγαλύτερες εξαγωγές πλαστικών αποβλήτων παγκοσμίως— να ακολουθήσει το παράδειγμα της ΕΕ και να απαγορεύσει τις εξαγωγές σε χώρες εκτός ΟΟΣΑ.
Η Μαλαισιανή σύμβουλος του Basel Action Network, Γουόνγκ Πουί Γι, επισήμανε πως πολλοί έμποροι αποβλήτων αναζητούν τρόπους μείωσης του κόστους, συχνά παρακάμπτοντας περιβαλλοντικούς ελέγχους:
«Σε αναπτυσσόμενες χώρες είναι πιο εύκολο να αποφύγεις τους ελέγχους λόγω αδύναμων νόμων και περιορισμένης επιβολής».
Τον Ιούλιο, οι εξαγωγές του Ηνωμένου Βασιλείου προς τη Μαλαισία μειώθηκαν στο 2,8%, πιθανότατα λόγω νέων περιορισμών εισαγωγών. Ωστόσο, όπως συνέβη μετά την απαγόρευση της Κίνας το 2018, το εμπόριο μετατοπίζεται απλώς σε άλλες χώρες.
Ειδικοί σημειώνουν ότι η πραγματική έκταση του φαινομένου είναι πιθανώς υποτιμημένη, καθώς μεγάλο μέρος των αποβλήτων αποστέλλεται πρώτα σε ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ολλανδία, για περαιτέρω μεταφορά στην Ασία.
Ο Τζέιμς ΜαΚΛίρι, διευθύνων σύμβουλος της βρετανικής εταιρείας ανακύκλωσης Biffa Polymers, τόνισε:
«Είναι απλώς θέμα κοινής λογικής — δεν θέλω τα σκουπίδια μου να καταλήγουν στη Μαλαισία. Δεν θέλω να σκέφτομαι ότι κάπου υπάρχει ένα παιδί που υποφέρει επειδή εγώ πέταξα κάτι στον κάδο έξω από το σπίτι μου».
Νωρίτερα μέσα στο φθινόπωρο, η έρευνα Boy Wasted αποκάλυψε ότι τα τελευταία δέκα χρόνια δύο άνθρωποι το μήνα χάνουν τη ζωή τους σε εγκαταστάσεις ανακύκλωσης στην Τουρκία.
Ο Καναδός δημοσιογράφος Άντναν Καν, που αποκάλυψε την υπόθεση, δήλωσε ότι το τουρκικό σύστημα αδειοδότησης είναι «σπασμένο» και με ελάχιστο έλεγχο.
«Όλες οι εξαγωγές πλαστικών αποβλήτων της ΕΕ θα έπρεπε να απαγορευτούν εκτός Ευρώπης. Κάθε χώρα πρέπει να φροντίζει τα δικά της σκουπίδια».
Εκπρόσωπος του Υπουργείου Περιβάλλοντος του Ηνωμένου Βασιλείου (Defra) απάντησε ότι οι εξαγωγές αποβλήτων υπόκεινται σε «αυστηρούς κανονισμούς» και ότι οι επικείμενες μεταρρυθμίσεις στη συλλογή και συσκευασία αποβλήτων «θα στηρίξουν επενδύσεις ύψους 10 δισ. λιρών για την ενίσχυση της ανακύκλωσης εντός Ηνωμένου Βασιλείου».
