Η υγιεινή των χεριών είναι ένας από τους πιο απλούς και αποτελεσματικούς τρόπους για την πρόληψη της εξάπλωσης ασθενειών. Και όμως, ένα ανησυχητικά μεγάλο ποσοστό ανθρώπων δεν πλένει τα χέρια του όσο συχνά θα έπρεπε, σύμφωνα με το Συμβούλιο Πληροφοριών για την Ασφάλεια των Τροφίμων της Αυστραλίας και τα πρόσφατα στοιχεία που δημοσίευσε αναφορικά με τις συνήθειες πλυσίματος των χεριών του πληθυσμού της χώρας. Η έρευνα έδειξε ότι το 19% των ενηλίκων δεν πλένουν τα χέρια τους κάθε φορά που χρησιμοποιούν την τουαλέτα, ενώ σχεδόν οι μισοί (42%) παραδέχτηκαν ότι δεν πλένουν τα χέρια τους πριν αγγίξουν φαγητό. Τα ευρήματα αυτά φέρνουν στο προσκήνιο την ανάγκη για πιο αποτελεσματική ευαισθητοποίηση γύρω από τη σημασία της υγιεινής των χεριών.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι διαφορές που παρατηρήθηκαν ανά ηλικιακή ομάδα. Άτομα κάτω των 34 ετών έδειξαν λιγότερο αυστηρή τήρηση των κανόνων υγιεινής, με μόλις το 69% να δηλώνει ότι πλένει τα χέρια του κάθε φορά που χρησιμοποιεί την τουαλέτα. Το ποσοστό αυξάνεται στους άνω των 65 ετών, με το 86% να τηρεί τη συγκεκριμένη συνήθεια.

Γιατί ένα τόσο απλό και θεμελιώδες βήμα για την προστασία της υγείας δεν εφαρμόζεται από όλους με συνέπεια; Έρευνες που έχουν γίνει στο παρελθόν, όπως μια παρόμοια μελέτη στην Ινδία, αποκαλύπτουν ότι ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων, ειδικά παιδιών, δεν αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο να αρρωστήσουν εάν δεν πλένουν τα χέρια τους μετά τη χρήση της τουαλέτας. Το 91% των παιδιών που συμμετείχαν στην έρευνα στην Ινδία ανέφεραν ότι δεν θεωρούν υψηλό τον κίνδυνο ασθένειας, ενώ το 46% δήλωσε ότι παίζει ρόλο το γεγονός ότι δεν βλέπουν με γυμνό μάτι τα μικρόβια. Ακόμη, το 72% των παιδιών δήλωσε ότι θα πλένει τα χέρια του αν το κάνουν και οι φίλοι του.

Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι η έλλειψη αντίληψης του κινδύνου ή η αδυναμία να δουν οι άνθρωποι άμεσα τις συνέπειες της μη τήρησης των κανόνων υγιεινής μπορεί να παίζει σημαντικό ρόλο. Αν και δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία σχετικά με το πώς οι διαφορετικές ηλικιακές ομάδες ή κοινωνικές συνθήκες επηρεάζουν τη συνήθεια αυτή, φαίνεται ότι η ανάγκη για εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση παραμένει έντονη.

Κίνδυνοι από την έλλειψη υγιεινής

Η μη τήρηση της υγιεινής των χεριών εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους. Τα ούρα και τα κόπρανα περιέχουν εκατομμύρια μικρόβια, με τα κόπρανα να έχουν πάνω από 100 δισεκατομμύρια μικρόβια ανά γραμμάριο. Εάν δεν πλένουμε τα χέρια μας μετά τη χρήση της τουαλέτας, αυτά τα μικρόβια μεταφέρονται σε κάθε επιφάνεια που αγγίζουμε, αυξάνοντας τον κίνδυνο μετάδοσης ασθενειών, ειδικά σε όσους έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως ηλικιωμένοι ή καρκινοπαθείς.

Επιπλέον, το πλύσιμο των χεριών πριν το μαγείρεμα είναι πολύ σημαντικό. Αν έχουμε μικρόβια στα χέρια μας και αγγίξουμε φαγητό, υπάρχει κίνδυνος τα μικρόβια αυτά να πολλαπλασιαστούν και να προκαλέσουν τροφική δηλητηρίαση, που εκδηλώνεται με εμετό και διάρροια. Τρόφιμα όπως το ωμό κοτόπουλο μπορεί να μεταφέρουν επικίνδυνα βακτήρια, και αν δεν πλύνουμε τα χέρια μας μετά την επαφή με αυτά, υπάρχει κίνδυνος να τα μεταφέρουμε σε άλλες επιφάνειες, αυξάνοντας την πιθανότητα μόλυνσης.

Σωστό πλύσιμο των χεριών
Για να είναι αποτελεσματικό το πλύσιμο των χεριών, πρέπει να ακολουθούνται τρία βασικά βήματα:

• Να βρέχουμε τα χέρια μας και να τα τρίβουμε καλά με σαπούνι για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή ανάμεσα στα δάχτυλα και κάτω από τα νύχια.
• Να ξεπλένουμε καλά τα χέρια μας με τρεχούμενο νερό.
• Να τα στεγνώνουμε με καθαρή πετσέτα, καθώς τα υγρά χέρια μεταφέρουν πιο εύκολα μικρόβια.
• Εάν δεν υπάρχει διαθέσιμο νερό, η χρήση αλκοολούχου αντισηπτικού είναι επίσης μια καλή λύση. Ωστόσο, τα αντισηπτικά δεν είναι αποτελεσματικά όταν τα χέρια είναι λερωμένα με οργανική ύλη, όπως αίμα, χώμα ή τρόφιμα.