Η Ανδαλουσία βρίσκεται στο επίκεντρο έντονης διαμάχης, καθώς η Περιφερειακή Κυβέρνηση ενέκρινε την εγκατάσταση 25 τεράστιων φωτοβολταϊκών μονάδων σε συνολικά 5.500 εκτάρια γης, καλυμμένα σήμερα από αιωνόβιους ελαιώνες στις επαρχίες Χαέν και Κόρδοβα.

Η απόφαση αυτή συνεπάγεται την εκρίζωση περίπου 500.000 ελιών, πολλές από τις οποίες ξεπερνούν τα 100 χρόνια ζωής.

Οικολογικό έλλειμμα άνθρακα

Τα δεδομένα είναι αποκαλυπτικά. Σύμφωνα με το Ίδρυμα Aquae, ένα νεαρό δέντρο απορροφά 10–30 κιλά CO₂ ετησίως. Αντίθετα, μελέτες από το Πανεπιστήμιο της Χαέν δείχνουν ότι μία αιωνόβια ελιά μπορεί να δεσμεύει έως και 570 κιλά CO₂ κάθε χρόνο. Η απώλεια των ελαιώνων θα δημιουργήσει σημαντικό οικολογικό έλλειμμα, αντίθετο με τον στόχο της «απανθρακοποίησης» που προωθείται.

«Είναι εντελώς αντιφατικό να μιλάμε για πράσινη μετάβαση και ταυτόχρονα να καταστρέφουμε τις πιο ισχυρές φυσικές αποθήκες άνθρακα που διαθέτουμε», δηλώνει η Ναταλία Κορμπαλάν, εκπρόσωπος της SOS Rural.

Κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες

Η αντικατάσταση των ελαιώνων με βιομηχανικές υποδομές φέρνει μαζί της και βαριές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις. Στη Λοπέρα, μια κωμόπολη 3.500 κατοίκων όπου το 90% ζει από την ελαιοκαλλιέργεια, σχεδιάζεται η εγκατάσταση τεσσάρων εργοστασίων που θα καλύψουν 426 εκτάρια, αφανίζοντας περισσότερα από 42.000 ελαιόδεντρα.

Η πλατφόρμα Campiña Norte καταγγέλλει πως τα έργα έχουν χαρακτηριστεί «δημόσιας ωφέλειας», δίνοντας στη διοίκηση το δικαίωμα να εφαρμόζει αναγκαστικές απαλλοτριώσεις. «Οι ιδιοκτήτες πολλές φορές πιέζονται να υπογράψουν ενοικιαστήρια με την απειλή απώλειας της γης τους», λέει ο Ραφαέλ Αλκαλά, εκπρόσωπος της πλατφόρμας.

Προσθέτει επίσης ότι η έλλειψη διαφάνειας είναι ανησυχητική, καθώς οι κάτοικοι μαθαίνουν για τα σχέδια μέσα από δημοτικά ανακοινωτήρια ή την Επίσημη Εφημερίδα, διαδικασία που αν και νόμιμη, «δεν είναι ούτε ηθική ούτε επαρκής».

Πολιτιστική και περιβαλλοντική κληρονομιά σε κίνδυνο

Πέρα από το οικονομικό πλήγμα, η περιοχή χάνει ένα αγροτικό τοπίο αιώνων, το οποίο αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά της Ανδαλουσίας. Η προσπάθεια για ένταξη αυτών των ελαιώνων στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO απειλείται πλέον άμεσα. Παράλληλα, η μετατροπή γεωργικής γης σε βιομηχανική ενδέχεται να επιταχύνει φαινόμενα ερημοποίησης και εγκατάλειψης των αγροτικών κοινοτήτων.

Οι αγροτικές πλατφόρμες σκοπεύουν να καταθέσουν περισσότερες από 20.000 υπογραφές αυτή την εβδομάδα στη Σεβίλλη, ζητώντας ριζική επανεξέταση του μοντέλου ενεργειακής μετάβασης στην περιοχή. Το δίλημμα μεταξύ «πράσινης ενέργειας» και διατήρησης του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης.