«Ανάσα» για χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες αποτελεί η πρόθεση της κυβέρνησης να περιορίσει τις επιβαρύνσεις που έχουν προκύψει από την αλλαγή του τρόπου φορολόγησης των εισοδημάτων τους. Στόχος είναι να μειωθεί ο λογαριασμός της εφορίας, χωρίς όμως να καταργηθεί ο τεκμαρτός τρόπος φορολόγησής τους.

Ουσιαστικά, σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, με έμμεσους τρόπους η φορολόγηση των επαγγελματιών θα περιορισθεί σε ποσοστό περίπου 20%-30%, ανάλογα βέβαια με τις δημοσιονομικές αντοχές. Σημειώνεται ότι το περυσινό έτος εισπράχθηκαν αυξημένα φορολογικά έσοδα κατά 440 εκατ. ευρώ από τους ελεύθερους επαγγελματίες, επιφέροντας ως ένα βαθμό μια ισορροπία σε σύγκριση με τους μισθωτούς.

Ομως αυτή η ελάφρυνση έρχεται… με αντίτιμο: την πλήρη ψηφιακή παρακολούθηση κάθε επαγγελματικής δραστηριότητας. Με όχημα τις νέες τεχνολογίες και εργαλείο την ηλεκτρονική τιμολόγηση (που θα ξεκινήσει σταδιακά από τον Οκτώβριο), το οικονομικό επιτελείο επιχειρεί να περιορίσει την εκτεταμένη φοροδιαφυγή στον χώρο των αυτοαπασχολουμένων, όπου καταγράφεται μαζική υποδήλωση εισοδημάτων.

Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, το 67% των ελευθέρων επαγγελματιών δηλώνει εισοδήματα κάτω των 10.000 ευρώ ετησίως, ποσά που συχνά δεν επαρκούν ούτε για τα βασικά έξοδα διαβίωσης.

Το πώς θα γίνει η μείωση έως 30% των επιβαρύνσεων που πληρώνουν σήμερα είναι ακόμη υπό συζήτηση. Προτάσεις έχουν αρχίσει να κατατίθενται από φορείς και στελέχη του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, χωρίς ακόμη να έχουν ληφθεί οι τελικές αποφάσεις. Στις προτάσεις περιλαμβάνεται:

• Η φορολόγηση των εισοδημάτων τους στο 80%-90% του κατώτατου μισθού. Σήμερα το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα είναι συνδεδεμένο με τον κατώτατο μισθό. Δηλαδή, ένας επαγγελματίας με επτά χρόνια δραστηριότητας φορολογείται με ελάχιστο φορολογητέο ποσό που ανέρχεται σε 11.620 ευρώ. Το επόμενο έτος, εξαιτίας της αύξησης του κατώτατου μισθού, ο ίδιος επαγγελματίας θα φορολογηθεί με ελάχιστο ποσό 12.320 ευρώ. Στην περίπτωση που αποφασισθεί να λαμβάνεται υπόψη το 80% του κατώτατου μισθού το ποσό του ανωτέρω επαγγελματία θα περιορισθεί στα 9.856 ευρώ, ενώ εάν αποφασισθεί να υπολογισθεί στο 90%, το ελάχιστο φορολογητέο εισόδημα θα περιορισθεί στα 11.088 ευρώ.

• Παράλληλα οι επαγγελματίες θα έχουν οφέλη και από τη νέα κλίμακα φορολόγησης των εισοδημάτων. Οι αλλαγές που σχεδιάζει η κυβέρνηση προβλέπουν την τιμαριθμοποίηση της κλίμακας, καθώς και την προσθήκη συντελεστών προκειμένου να ελαφρυνθεί η μεσαία τάξη, που συνεχίζει να πληρώνει ιδιαίτερα υψηλούς φόρους.

Προκειμένου να αντιμετωπίσει τη φοροδιαφυγή χωρίς να επιβαρύνει περαιτέρω τους συνεπείς επαγγελματίες, το κράτος επενδύει σε τεχνολογικά εργαλεία. Η υποχρεωτική χρήση ηλεκτρονικής τιμολόγησης από το 2025 μέσω της πλατφόρμας myDATA θα αλλάξει το τοπίο στη λογιστική απεικόνιση των συναλλαγών. Ηδη οι δηλώσεις ΦΠΑ είναι κλειδωμένες χωρίς αποκλίσεις τόσο ως προς τα έσοδα όσο και προς τα έξοδα, οι ταμειακές μηχανές έχουν διασυνδεθεί με τα POS, οι ηλεκτρονικές συναλλαγές έχουν επεκταθεί στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας, ενώ πλέον οι έλεγχοι έχουν αλλάξει επίπεδο και είναι στοχευμένοι, εντοπίζοντας ευκολότερα της φοροδιαφυγή, καθώς για παράδειγμα τα πρατήρια καυσίμων, τα εστιατόρια κ.λπ. μεταδίδουν στην ΑΑΔΕ αυτόματα τις συναλλαγές τους. Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, η επόμενη μέρα για τους ελεύθερους επαγγελματίες δεν θα βασίζεται πλέον αποκλειστικά σε υψηλούς συντελεστές και τεκμήρια, αλλά σε ένα σύστημα στοχευμένο και ψηφιακά ελεγχόμενο.

Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας να κρίνει συνταγματική την εφαρμογή του τεκμαρτού εισοδήματος ήρθε να δώσει νομική και πολιτική κάλυψη στο νέο σύστημα. Κι αυτό γιατί, όπως δείχνουν τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, ο μηχανισμός των τεκμηρίων έπιασε φέτος 402.183 επαγγελματίες – δηλαδή πάνω από το 55% του συνόλου (724.465). Οι συγκεκριμένοι δήλωσαν 3.215 ευρώ μέσο ετήσιο εισόδημα ή 268 ευρώ τον μήνα. Αυτή την κατηγορία των φορολογουμένων έπιασε η «τσιμπίδα» των τεκμηρίων, τετραπλασιάζοντας σχεδόν το εισόδημά τους. Ετσι, κλήθηκαν να πληρώσουν μέσο φόρο 1.733 ευρώ. Η ίδια κατηγορία, των ελευθέρων επαγγελματιών που υπάγονται στο τεκμήριο είχε πληρώσει το 2023, σύμφωνα με το προηγούμενο καθεστώς, μέσο φόρο 595 ευρώ.

Για όσους θεωρούν ότι αδικούνται, η δυνατότητα αμφισβήτησης του τεκμαρτού παραμένει ανοιχτή. Ωστόσο, το κόστος της διαφάνειας δεν είναι αμελητέο. Aπαιτείται πλήρης αποκάλυψη όλων των οικονομικών στοιχείων όχι μόνον του ιδίου του φορολογουμένου, αλλά και του/της συζύγου ή συντρόφου, καθώς και των προστατευόμενων μελών. Θα πρέπει να παρουσιαστούν αναλυτικά τραπεζικά υπόλοιπα, κινήσεις καρτών, ύπαρξη θυρίδων, ταξίδια στο εξωτερικό, αλλά και τιμολόγια για ρεύμα, νερό, τηλέφωνα.