του Αχιλλέα Ροδίτη
Την ανησυχία του για τη βία στους κόλπους των ανηλίκων και για το διαρκώς ολοένα εντεινόμενο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού, εκφράζει μέσω της «Πολιτείας» ο Ειδικός Ψυχοθεραπευτής Phd(c), Mph Ψυχολόγος και Master of Public Health κ. Εμμανουήλ Σουρής.
Παρουσιάζοντας μια έρευνα του που διεξήγαγε σε πάνω από 20 σχολεία της Πάτρας και την οποία ο ίδιος προσωπικά έχει μετατρέψει σε εκστρατεία που κάνει μέσα στα σχολικά συγκροτήματα, προκειμένου να ενημερώσει τους μαθητές και να τους εντρυφήσει μηνύματα ενάντια σε κάθε μορφής βία.
Αυτό που πρακτικά κάνει ο κ. Σουρής, είναι να επισκέπτεται σχολεία, (γυμνάσια και λύκεια), ώστε αφενός να καταγράψει στοιχεία αναφορικά με τον σχολικό εκφοβισμό και να «μετρήσει» το μέγεθος του προβλήματος σε τοπικό επίπεδο, αφετέρου όμως να εκμεταλλευτεί την επαφή του με παιδιά για να τους πείσει σ’ έναν άλλο τρόπο στάσης και συμπεριφοράς.
Στο πλαίσιο της έρευνας που διεξήχθη από ομάδα Κοινωνιολόγων και Κοινωνικών Λειτουργών, τα παιδιά, χωρισμένα σε ομάδες, ώστε να είναι ευκολότερη η μεταξύ τους αλληλεπίδραση, ενημερώνονταν για όλες τις διαστάσεις της βίας και του εκφοβισμού, μέσω και βίντεο, ενώ στο τέλος συμπλήρωναν ένα κρίσιμο ερωτηματολόγιο που περιείχε και χώρο για να αναπτύξουν τη δική τους σκέψη. Δυστυχώς αυτό που διαπιστώνεται είναι ότι το πρόβλημα υπάρχει σε διαστάσεις που ηχούν συναγερμό κινδύνου και καθιστούν επιτακτική την ανάγκη αντιμετώπισης του, και μάλιστα άμεσα.
ΤΙ ΔΙΑΠΙΣΤΩΘΗΚΕ – ΑΝΗΣΥΧΗΤΙΚΑ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Αυτό που κοντολογίς διαπιστώθηκε ήταν ότι ένα ποσοστό της τάξης του 10 με 15% των μαθητών της περιοχής «πέφτει» θύμα διαφόρων μορφών βίας στο σχολείο. Οι θύτες υπολογίζεται ότι ξεπερνούν το 5% του συνόλου των μαθητών! Τα αγόρια σε σχέση με τα κορίτσια εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά βίας, σε αναλογία 3 προς 1. Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι τα αγόρια εμπλέκονται περισσότερο σε περιστατικά σωματικής βίας σε σύγκριση με τα κορίτσια, τα οποία φαίνεται να εμπλέκονται πιο συχνά σε περιστατικά λεκτικής βίας. Τα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού εκδηλώνονται με μεγαλύτερη συχνότητα στο δημοτικό και στο γυμνάσιο, απ’ ότι στο λύκειο όπου παρατηρείτε πτωτική τάση (ευτυχώς). Ακόμα πιο κρίσιμο συμπέρασμα; Ότι το 50% των θυμάτων, δηλαδή τα μισά παιδιά που έχουν υποστεί βία σε όποια μορφή, ΔΕΝ αναφέρουν το γεγονός! Ενώ τα υπόλοιπα μισά, το αναφέρουν ΚΥΡΙΩΣ σε φίλους τους και σπανιότερα στους γονείς ή στους εκπαιδευτικούς τους! Το ευτυχές είναι ότι τα παιδιά φάνηκε να είναι ήδη ενημερωμένα και ευαισθητοποιημένα σχετικά με το σχολικό εκφοβισμό. Ενώ, ανάλογα με το οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον τους, φέρουν και ανάλογη στάση απέναντι στο φαινόμενο.
«ΜΗΝ ΣΤΙΓΜΑΤΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΘΥΤΕΣ»
Ένα κρίσιμο μήνυμα που υπογραμμίζει ο κ. Σουρής, είναι ότι «σε καμία περίπτωση δε πρέπει να στιγματίζονται τα παιδιά – θύτες». Διότι, όπως εξηγεί με νόημα, «πολλές φορές αποτελούν και τα ίδια θύματα του περιβάλλοντος τους…». Όπως δηλώνει, η αντιμετώπιση του φαινομένου πρέπει να είναι συστημική (σχολείο – οικογένεια – κοινότητα), μέσω της παρουσίας επαγγελματιών ψυχικής υγείας στα σχολεία, την συνεργασία σχολείου – γονέων και ειδικών ψυχικής υγείας και την υλοποίηση προγραμμάτων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των παιδιών, των γονέων και της κοινότητας, με στόχο την πρόληψη.
Η ΕΝΔΟΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΑ ΑΦΟΡΑ ΚΑΙ… ΜΙΚΡΑ ΠΑΙΔΙΑ
Όπως λέει ο κ. Σουρής, «η ενδοσχολική βία ή σχολικός εκφοβισμός (bullying) είναι μια κατάσταση που υπάρχει στην Πάτρα και την Αχαϊα» και «πρέπει να σκύψουμε πάνω στο πρόβλημα άπαντες οι εμπλεκόμενοι με τα παιδιά, δηλαδή… Ψυχολόγοι, γονείς, εκπαιδευτικοί κ.λπ.». Αλλά, τι είναι η «ενδοσχολική βία»; «Η ενδοσχολική βία ασκείται εσκεμμένη, απρόκλητη, συστηματική και επαναλαμβανόμενη βία με σκοπό την επιβολή και την πρόκληση σωματικού και ψυχικού πόνου σε μαθητές από τους συμμαθητές τους», σημειώνει ο κ. Σουρής δίνοντας τον ακριβή ορισμό του φαινομένου. Προσθέτοντας δύο βασικά χαρακτηριστικά:
- σκοπιμότητα
- επανάληψη της συμπεριφοράς
ΜΗ ΕΓΚΑΙΡΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΒΑΡΑΙΝΕΙ ΘΥΜΑΤΑ ΚΑΙ ΘΥΤΕΣ!
Επίσης αναφέρει, ότι: «Φαίνεται να είναι ένα σύνθετο φαινόμενο και ενώ παλιότερα συνέβαινε περισσότερο μεταξύ εφήβων, τα τελευταία χρόνια η ηλικία των παιδιών που εκφοβίζουν και εκφοβίζονται είναι μικρής ηλικίας»! Και τονίζει ότι αν η αντιμετώπιση αλλά και η πρόληψη αυτών των περιστατικών δεν είναι έγκαιρη και συστηματική, δημιουργούνται σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις για τα παιδιά-θύματα, για τα παιδιά-δράστες, για τα παιδιά-παρατηρητές αλλά και για την ίδια την κοινωνία.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΜΟΡΦΕΣ ΒΙΑΣ
Η βία δεν έχει μόνο μία οπτική. Ποικίλει στις μορφές της αλλά είναι πάντα και σε όλες τις περιπτώσεις το ίδιο επιβλαβής και επικίνδυνη. Η βία χωρίζεται στις μορφές:
- Σωματική
- Λεκτική
- Ψυχολογική
- Κοινωνική
Πώς εκδηλώνεται; Με χειρονομίες, σπρωξιές, ξυλοδαρμούς, με λεκτικές επιθέσεις, με προσβολές, απειλές, εκβιασμούς, ακόμα και καταστροφή προσωπικών αντικειμένων ή και κλοπές. Πρωτίστως, όμως, με σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση και με αποκλεισμό και απομόνωση από τις παρέες, ομαδικά παιχνίδια και κοινωνικές δραστηριότητες.
ΤΑ ΒΑΘΥΤΕΡΑ ΑΙΤΙΑ
Η βία είναι αποτέλεσμα αλληλεπίδρασης ατομικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Δηλαδή παίζουν ρόλο:
- Τα ατομικά χαρακτηριστικά των παιδιών
- Τα χαρακτηριστικά του οικογενειακού περιβάλλοντος των παιδιών
- Το σχολικό περιβάλλον και το ψυχολογικό κλίμα του σχολείου
- Οι πολιτικές του εκπαιδευτικού συστήματος
- Οι στάσεις των παιδιών, των γονέων και της κοινωνίας απέναντι στη βία
- Η προβολή της βίας από τα Μ.Μ.Ε.
- Τα κοινωνικά προβλήματα που ενισχύουν-τροφοδοτούν τις αντικοινωνικές συμπεριφορές
- Η έντονη παρουσία των νέων τεχνολογιών στη ζωή μας (Η/Υ, κινητά τηλέφωνα)
Δείτε κάρτες με στοιχεία:
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ:
