Αν και τα αναφερόμενα παρακάτω δεν συνιστούν ευχάριστες ειδήσεις, δίνουν σημαντικές πληροφορίες για τα φαινόμενα ένοπλης ή μη βίας και χρήσης ναρκωτικών, που πληθαίνουν ανησυχητικά και στην χώρα μας.

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαικού Οργανισμού για τα Ναρκωτικά (EMCDDA) η εμπορία πυροβόλων όπλων στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ενεργοποιεί και άλλες εγκληματικές δραστηριότητες όπως η διακίνηση ναρκωτικών ή και αντιστρόφως. Οι εγκληματίες φαίνεται να αποκτούν όπλα για συγκεκριμένους σκοπούς όπως για, να απειλήσουν, να εκφοβίζουν ή να επιτεθούν, να αποκτήσουν «φήμη» μέσω της κατοχής -ιδίως ορισμένων τύπων- πυροβόλων όπλων.

Οι εγκληματίες στην Ευρώπη κατέχουν συχνότερα περίστροφα καθώς είναι ελαφριά, κρύβονται εύκολα και είναι αξιόπιστα. Δεδομένου ότι η νόμιμη πρόσβαση στα πυροβόλα όπλα είναι σχεδόν αδύνατη στην Ευρώπη, αποκτώνται με άλλα μέσα. Μελέτες δείχνουν ότι η εγκληματική ζήτηση για πυροβόλα όπλα αυξάνεται σε διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ. Το 2021 η Europol ανέφερε ότι η χρήση βίας σε σοβαρό και οργανωμένο έγκλημα αυξάνεται ανησυχητικά, τόσο σε συχνότητα όσο και σε σοβαρότητα. Η αυξημένη διαθεσιμότητα πυροβόλων όπλων έχει οδηγήσει σε κλιμάκωση της βίας σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και συνδέεται κυρίως με το εμπόριο ναρκωτικών και κύρια θύματα είναι νεαροί άνδρες (κάτω των 35 ετών). Οι νεαροί εγκληματίες φαίνεται να είναι πιο βίαιοι από τους μεγαλύτερους και σύμφωνα επίσης με την Europol, η χρήση βίας που σχετίζεται με το εμπόριο ναρκωτικών -ιδίως κοκαΐνης και κάνναβης- έχει κλιμακωθεί τα τελευταία χρόνια και η διαθεσιμότητα όπλων αποτελεί βασικό παράγοντα για τη βία αυτή. Περισσότερη έρευνα θα αποκαλύψει τη δυναμική σχέση των αγορών ναρκωτικών και της βίας με όπλα στην Ευρώπη.

Στην Ευρώπη το 2021, η κοκαΐνη είναι ήταν δεύτερη, μετά την κάνναβη, συχνότερα χρησιμοποιούμενη ναρκωτική ουσία με τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες και την Ισπανία (που έχουν περίπου το 61% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ) να αντιπροσωπεύουν το 77% των εκτιμώμενων χρηστών κοκαΐνης ηλικίας 15-64 ετών. Η ελάχιστη εκτιμώμενη αξία της αγοράς κοκαΐνης στην ΕΕ το 2020 ήταν 10,5 δισ. ευρώ. Ενδείξεις σημαντικής αύξησης της χρήσης κοκαΐνης έχουμε και για την Ελλάδα βάσει ερευνών λυμάτων τόσο την περίοδο της πανδημίας όσο και μετά την πανδημία.

Σύμφωνα με δημοσίευση, τον Μάρτιο του 2022, το λιμάνι του Πειραιά υπόκειται ολοένα και περισσότερο σε διάφορες μορφές οργανωμένου εγκλήματος, κυρίως λόγω της αυξανόμενης κινητικότητας του στη διαμετακόμιση εμπορευμάτων. Αναγνωρίζεται ως ένα από τα κύρια εισαγωγικά ή διαμετακομιστικά σημεία στην Ευρώπη για μεγάλες αποστολές κοκαΐνης από χώρες της Λατινικής Αμερικής αλλά και για διακίνηση άλλων ναρκωτικών, μεταξύ των οποίων ηρωίνη και κάνναβη. Με βάσει την Ετήσια Έκθεση Ναρκωτικών (2020) τα μέλη ομάδων οργανωμένου εγκλήματος που εμπλέκονται με την διακίνηση στην Ελλάδα αποτελούνταν κατά 46,6% από ντόπιους και κατά 51,58% από αλλοδαπούς (1,82% από άγνωστη εθνικότητα). Οι υπήκοοι αλβανικής καταγωγής πιστεύεται ότι παίζουν το σημαντικότερο ρόλο μεταξύ των αλλοδαπών (31,67%) που εμπλέκονται στη διακίνηση όλων των ναρκωτικών. Οι διωκτικές αρχές θεωρούν τον Πειραιά ως πρώτη επιλογή για εισαγωγή κοκαΐνης. Αυτό διευκολύνεται επίσης από την παρουσία, σε Αθήνα και Πειραιά, τοπικών εγκληματικών δικτύων που υποστηρίζουν μεταφόρτωση ναρκωτικών που προορίζονται για την υπόλοιπη Ευρώπη.

Παρά τα ανησυχητικά αυτά στοιχεία δεν φαίνεται ή τουλάχιστον δεν ακούμε να γίνεται κάτι τόσο σε επίπεδο ενημέρωσης όσο και σε επίπεδο πρόληψης, για τα νέα αυτά δεδομένα που απειλούν σημαντικά την υγεία και την ασφάλεια των πολίτων. Οι εκθέσεις του Ευρωπαικού Οργανισμού για τα Ναρκωτικά δημοσιοποιούνται έγκαιρα, ώστε κάθε κράτος μέλος της ΕΕ να ενημερώνεται και να λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα και σε εθνικό επίπεδο. Εκτιμώ ότι οι αρμόδιοι φορείς οφείλουν να αναλάβουν την ευθύνη να ανακοινώνουν και κυρίως να υλοποιούν δράσεις που στοχεύουν στην αντιμετώπιση των νέων αυτών απειλών.