Θα ήταν πρόκληση για τα μέλη του ΝΑΤΟ να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για τις αμυντικές δαπάνες, δήλωσε σήμερα (23.5.2025) ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στο CNBC.

Ο ηγέτης του Λευκού Οίκου έχει ζητήσει συχνά από τα κράτη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τη συνεισφορά τους στην ασφάλεια στο 5% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) τους – ένας στόχος που ο Κυριάκος Μητσοτάκης της Ελλάδας αμφισβητεί ότι μπορεί να επιτευχθεί. «Νομίζω ότι το 5% ειλικρινά, είναι πολύ, πολύ δύσκολο», δήλωσε σε συνέντευξή του στη Silvia Amaro του CNBC σήμερα.

«Αν μιλάμε για σκληρές αμυντικές δαπάνες, νομίζω ότι το 3,5% είναι πιθανώς το ανώτατο όριο… αυτού που θα μπορούσε να γίνει κατά κάποιο τρόπο αποδεκτό», δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης. Σημείωσε ωστόσο ότι το όριο του 5% θα μπορούσε να είναι ένας μακροπρόθεσμος στόχος, εάν ευρύτερες δαπάνες, όπως οι κρίσιμες υποδομές, υπάγονταν στην ομπρέλα των δαπανών. «Επομένως, εξαρτάται πραγματικά από το πώς θα κάνουμε τη λογιστική», σημείωσε.

Ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε φέρεται να πρότεινε στα μέλη του ΝΑΤΟ να αυξήσουν τις αμυντικές δαπάνες στο 3,5% του ΑΕΠ, δεσμεύοντας παράλληλα ένα επιπλέον 1,5% για ευρύτερα θέματα που σχετίζονται με την ασφάλεια. Πολλές χώρες του ΝΑΤΟ έχουν ιστορικά δυσκολευτεί να επιτύχουν τον χαμηλότερο σήμερα στόχο της συμμαχίας για το 2%, προκαλώντας την οργή του Τραμπ.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ δαπανούν περίπου το 3,4% του ΑΕΠ τους για την άμυνα το 2024, ενώ μόνο δύο άλλοι σύμμαχοι -η Πολωνία και η Εσθονία- διαθέτουν μεγαλύτερο μερίδιο της οικονομικής τους δύναμης σε θέματα ασφάλειας κατά την περίοδο αυτή. Η Πολωνία έχει επίσης ήδη δεσμευτεί να αυξήσει τις αμυντικές της δαπάνες σε επίπεδο που θα φτάσει το 5% τα επόμενα χρόνια, ενώ άλλες χώρες ήταν πιο επιφυλακτικές, προειδοποιώντας ότι τέτοιες δαπάνες θα ήταν δύσκολο να τις διαχειριστούν.

Ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βαντεφούλ ανέφερε επίσης την περασμένη εβδομάδα ότι η χώρα υποστηρίζει τον στόχο του Τραμπ. Το αποτέλεσμα της πρότασης του Ρούτε ήταν «πράγματι το 5% που ζήτησε ο πρόεδρος Τραμπ, που θεωρεί ότι είναι απαραίτητο, και τον ακολουθούμε ως προς αυτό», δήλωσε. Μια απόφαση σχετικά με τους νέους στόχους για τις αμυντικές δαπάνες θα μπορούσε να ληφθεί στην επόμενη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στα τέλη Ιουνίου.

Μιλώντας στο CNBC, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε ότι ο Τραμπ είχε δίκιο να απαιτεί περισσότερες αμυντικές δαπάνες από τους συμμάχους του ΝΑΤΟ. «Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε δίκιο όταν το 2017 είπε ότι δεν κάνετε το μερίδιο που σας αναλογεί, γιατί εμείς δεν το κάναμε», είπε. «Τώρα καταλαβαίνουμε ότι δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα και δεν μπορούμε να κάνουμε free ride».

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΝΑΤΟ, η ίδια η Ελλάδα δαπάνησε πέρυσι σχεδόν το 3,1% του ΑΕΠ της για την άμυνα. Η Αθήνα υπερβαίνει σταθερά τον στόχο του 2% εδώ και πολλά χρόνια και άρχισε να αυξάνει περαιτέρω τις αμυντικές δαπάνες το 2020 εν μέσω μακροχρόνιων εντάσεων με τη γειτονική της Τουρκία για θέματα όπως τα θαλάσσια σύνορα.

«Ξοδεύουμε περισσότερα από το 3% για πολύ συγκεκριμένους λόγους και επίσης υποστηρίξαμε πολύ την αλλαγή των ευρωπαϊκών κανόνων για να μας ενθαρρύνουν να μπορούμε να ξοδεύουμε περισσότερα», δήλωσε ο κ. Μητσοτάκης, προσθέτοντας ότι υπήρξε κάποια πρόοδος σε αυτόν τον τομέα. Οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης περιορίζουν εδώ και χρόνια την έκταση του χρέους και των δημοσιονομικών ελλειμμάτων που μπορεί να αναλάβει μια χώρα μέλος.

Πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε κινήσεις προς την κατεύθυνση της χαλάρωσης των δημοσιονομικών περιορισμών στο πλαίσιο ενός ευρύτερου πακέτου μέτρων ασφαλείας. Μιλώντας στο CNBC, ο κ. Μητσοτάκης – ο οποίος έχει δηλώσει στο παρελθόν ότι τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μπορούσαν να είναι πιο φιλόδοξα – σημείωσε ότι είναι επίσης σημαντικό να συνεχιστούν οι συζητήσεις σχετικά με μια πιθανή ευρωπαϊκή διευκόλυνση για τη στήριξη των αμυντικών δαπανών.