Σε όποιο κεντροαριστερό πηγαδάκι βρεθεί κανείς αυτές τις πρώτες μέρες του Νοεμβρίου, ένα είναι το συναίσθημα που επικρατεί: η αμηχανία. Προφανώς υπάρχουν σκέψεις, υπάρχουν σενάρια, υπάρχουν κατευθύνσεις, κανείς όμως δεν ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον, κανείς δεν ρισκάρει προβλέψεις – όχι για το τι θα συμβεί το 2026 ή το 2027, αλλά ακόμα και για το ποια θα είναι η κατάσταση στον προοδευτικό χώρο όταν φτάσει η ώρα για τους κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα. Ο φετινός Νοέμβριος είναι σημείο καμπής, από αυτά που καθορίζουν τις εξελίξεις σε βάθος χρόνου. Και τα δεδομένα που θα αφήσει πίσω του φεύγοντας, είναι ικανά να κουνήσουν όλες τις βελόνες που μοιάζουν κολλημένες, στάσιμες ή διστακτικές. Στη Χαριλάου Τρικούπη, στην Κουμουνδούρου, στην Πατησίων, ακόμα και στην Αμαλίας.

Στόχος η δημοσκοπική ανάκαμψη

Στο ΠΑΣΟΚ, ο Νοέμβριος φέρνει τις πρώτες συνεδριάσεις οργάνων εδώ και αρκετούς μήνες, αλλά και τη στοχοθεσία του συνεδρίου που αναμένεται εντός του πρώτου τριμήνου του 2026 – αυτό το πρόγραμμα χαμηλώνει τους τόνους και ηρεμεί τα πνεύματα, καθώς δεν είναι λίγοι εκείνοι εντός του κόμματος που εκεί βλέπουν την τελευταία μεγάλη ευκαιρία να δημιουργηθεί πολιτικό γεγονός από το ΠΑΣΟΚ. Τη συζήτηση της Πολιτικής Γραμματείας της ΚΟΕΣ, που έγινε την περασμένη Δευτέρα, ακολουθούν, το επόμενο διβδόμαδο, άλλες τρεις συνεδριάσεις, που θα θέσουν επί τάπητος οργανωτικές λεπτομέρειες, πολιτικές θέσεις, διακήρυξη και πρόγραμμα – ο κύκλος θα κλείσει και πάλι στην ΠΓ, όπου και κατά πάσα πιθανότητα θα εγκριθεί και η ημερομηνία του συνεδρίου.

Από τη δική του πλευρά, ο Νίκος Ανδρουλάκης και ο ίδιος έχει επιλέξει τη μετωπική κόντρα με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, σε κόντρες και συγκρίσεις που ξεκινούν από την πρωτοβουλία που πήρε για τα Βορίζια μέχρι τις μάχες στη Βουλή, για θέματα που αφορούν την καθημερινότητα των πολιτών – ώστε, στις εβδομάδες που έρχονται, να αποτυπωθεί με όποιον τρόπο είναι δυνατόν, αν όχι δημοσκοπικά τουλάχιστον στη συνείδηση των πολιτών, πως το ΠΑΣΟΚ είναι ο βασικός προοδευτικός πόλος απέναντι στη ΝΔ και ο πρόεδρος του κόμματος ο βασικός αντίπαλος του Πρωθυπουργού. Γνωρίζοντας ότι προς το τέλος του Νοεμβρίου, λίγο πριν από το στόλισμα του χριστουγεννιάτικου δέντρου, έρχεται μια εκδοτική βόμβα εξ αριστερών.

Το βιβλίο που θα δείξει τον δρόμο

Στον χώρο του πάλαι ποτέ κυβερνητικού ΣΥΡΙΖΑ, το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα, που θα βρίσκεται στα ράφια των βιβλιοπωλείων στις 24 του μήνα, είναι το γεγονός που όντως θα διαμορφώσει τα δεδομένα. Και αυτό γιατί το περιεχόμενό του, πιο πολύ από τις κομματικές αποφάσεις ή λοιπές ανακοινώσεις, θα διαμορφώσει το πώς, το πότε και το ποιοι θα μπορούν να δώσουν το «παρών» στο νέο πολιτικό εγχείρημα του πρώην πρωθυπουργού. Η ανταπόκριση από το ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται, που θα φανεί στις πρώτες εκδηλώσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, αλλά και σε αυτές στην περιφέρεια, θα είναι ίσως η πρώτη πραγματική σφυγμομέτρηση για το ενδεχόμενο της επιστροφής του στην ενεργό πολιτική σκηνή.

Το περιεχόμενο του βιβλίου δεν θα κρίνει μόνο πόσο διευρυμένο μπορεί ή δεν μπορεί να είναι το κοινό του, αλλά και τα πρόσωπα που θα μπορούν να βρεθούν στο πλάι του – το αφήγημα της παρουσίας του στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ και στο τιμόνι της χώρας, αλλά και οι περιγραφές προσώπων, μπορεί να αποτρέψει αρκετούς και από αυτούς που σήμερα εμφανίζονται ανοιχτοί σε μια τέτοια προοπτική.

Για τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Νέα Αριστερά το βιβλίο είναι εξίσου κομβικό: αν, όπως είπε ο Τσίπρας στην πρόσφατη συνέντευξή του, αποδεικνύει πως η σχέση του με το πρώην κόμμα του έχει τελειώσει, τότε η απόφαση για σύμπλευση που λήφθηκε βγαίνει σχεδόν άκυρη. Αν οι αναφορές σε πρόσωπα που πρωταγωνίστησαν εκείνη την περίοδο, σε κυβερνητικές θέσεις και σε κομματικές, είναι αιχμηρές ή με κάποιον τρόπο καθιστούν αδύνατη την όποια συμπόρευση, τότε το βιβλίο επί της ουσίας αναγκάζει τις ηγεσίες των δύο κομμάτων, αλλά και τα στελέχη της πρώτης γραμμής, να αποφασίσουν πώς θα πορευτούν. Οι απαντήσεις στα λεγόμενα του βιβλίου, σε αυτό το επίπεδο, αναμένεται να έχουν εξίσου ενδιαφέρον όσο το ίδιο το βιβλίο. Για όσους δεν περιλαμβάνονται στις επόμενες κινήσεις του πρώην πρωθυπουργού, τα διλήμματα δεν σταματούν: υπάρχει περιθώριο να υπάρξουν σε ένα προοδευτικό σχήμα εκτός της δικής του πρωτοβουλίας; Αυτό το σχήμα μπορεί να περιλαμβάνει το brand ΣΥΡΙΖΑ ή ο μετασχηματισμός είναι προ των πυλών; Και αν, με κάποιον τρόπο, κάτι τέτοιο όντως υπάρξει, με ποιους θα συνεργαζόταν; Είναι άλλο το κλίμα, για παράδειγμα, που επικρατεί ακόμα και στο ΠΑΣΟΚ για πρόσωπα όπως ο Παύλος Πολάκης και άλλο για μεμονωμένα στελέχη της Νέας Αριστεράς – εκτός αν και αυτό αλλάξει μετά το βιβλίο.

Θολό τοπίο στην ομίχλη

Αυτός ο Νοέμβριος αναμένεται να απομακρύνει, εκ των πραγμάτων (και ίσως μια και καλή), την πρόταση για ένα κοινό, ενιαίο ψηφοδέλτιο. Θα βάλει όμως τις βάσεις για τα σχήματα και τα κόμματα που θα βρεθούν αντιμέτωπα, διεκδικώντας περίπου το ίδιο ακροατήριο, στις κάλπες του 2027. Αν σε αυτή την εξίσωση, δε, μπουν άλλα ενδεχόμενα σχήματα στην κεντροδεξιά πολυκατοικία, όπως αυτό του Αντώνη Σαμαρά, ή ξεθολώσει το τοπίο όσον αφορά την πολιτική ενεργοποίηση της Μαρίας Καρυστιανού, τότε οι κινούμενες βελόνες δεν θα αφορούν αποκλειστικά την Κεντροαριστερά – αλλά θα την επηρεάσουν εξίσου.