Πλασμένα από χαλκό και ήλεκτρο, από σίδηρο και πηλό, τάχθηκαν να χαθούν για αιώνες κάτω από το χώμα συνοδεύοντας τους κατόχους τους στην άλλη όχθη του Αχέροντα. Κοσμήματα και όπλα, αγγεία και μουσικά όργανα που, αν και συνδέθηκαν ως κτερίσματα (ταφικά δώρα) με τον θάνατο στο μακρινό παρελθόν, οπότε και «γεννήθηκαν», σήμερα, 32 αιώνες μετά, μιλούν για τη ζωή. Συστήνουν στο ελληνικό κοινό τους Οινωτρούς – ένα από τα αρχαιότερα ιταλικά φύλα που κατοίκησαν στη Νότια Ιταλία μεταξύ του 9ου και του 5ου αι. π.Χ. – και του επιτρέπουν να αντικρίσει όσα είδαν οι Ελληνες στα μεγάλα ταξίδια τους προς τη Δύση ώστε να ιδρύσουν τις αποικίες τους και να δημιουργήσουν τη Μεγάλη Ελλάδα.

Μαζί με το χώμα και όλα τα κτερίσματα ταξίδεψαν για πρώτη φορά τα οστά της ξεχωριστής αυτής γυναίκας που έζησε τον 8ο αι. π.Χ. και η οποία έως τώρα «ζούσε» στις αποθήκες του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου Σιρίτιδας

Για πρώτη φορά βγήκαν από τις αποθήκες του Εθνικού Μουσείου της Σιρίτιδας, του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου του Μεταποντίου και του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «Ντομένικο Ρίντολα» της Ματέρα πολλές από τις 350 αρχαιότητες που συνθέτουν την περιοδική έκθεση «Οι αρχαίοι πολιτισμοί της Basilicata. Θησαυροί που έρχονται στο φως», η οποία, αφού ταξίδεψε στο Αμβούργο, τη Βαρσοβία και τη Βουδαπέστη, συνεχίζοντας το ταξίδι της στο πλαίσιο της πολιτιστικής διπλωματίας της γείτονος, έφτασε εμπλουτισμένη στην Αθήνα και στο Μουσείο Ακρόπολης, σε επιμέλεια της γενικής διευθύντριας των Εθνικών Μουσείων της Ματέρα, Ανναμαρία Μάουρο, και του γενικού διευθυντή Μουσείων του υπουργείου Πολιτισμού της Ιταλίας, Μάσιμο Οσάνα. Ενα μικρό σκέλος της φιλοξενείται και στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο της οδού Πατησίων.

Χρυσό περιδέραιο, περιδέραιο από ήλεκτρο, άργυρο και υαλόμαζα και επιστήθιο κόσμημα από ήλεκτρο σε τέσσερις σειρές (6ος αι. π.Χ)

Αδιαμφισβήτητη πρωταγωνίστρια της ξεχωριστής αυτής έκθεσης που εστιάζει σε «μια πολύπλοκη και συναρπαστική περιοχή, στην Οινωτρία Γη, τη σημερινή Μπαζιλικάτα», μια γυναίκα που ταξίδεψε ως την Αθήνα από το Σαν Βίτο της επαρχίας Ποτέντσα. Μέσα στο χώμα όπου θάφτηκε τον 8ο αι. π.Χ., τα οστά της μαζί με τα πλούσια κτερίσματά της μαρτυρούν πως ήταν από σημαντική γενιά καθώς φορούσε ένα μεταλλικό κάλυμμα στο κεφάλι, δαχτυλίδια στα χέρια και στα πόδια της, πόρπες αλλά και ένα περίαπτο που είχε σχήμα κριαριού, σύμβολο, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, υψηλής κοινωνικής θέσης ή και ιδιοκτησίας κοπαδιών.

Κιβωτίδιο με ανθρωπόμορφα πόδια, ίσως χρησιμοποιήθηκε ως τεφροδόχος (6ος αι. π.Χ.)

«Η παρουσία πολυτελών στοιχείων κόσμησης και εξωτικών υλικών σε γυναικείες ταφές μαρτυρά τόσο τον σημαντικό ρόλο που έπαιζαν οι γυναίκες όσο και την πιθανότητα της ένταξης ορισμένων από αυτών στην οινωτριακή κοινότητα ως αποτέλεσμα συζυγικών συμφωνιών», σημειώνει η Ανναμαρία Μάουρο.

Επαφές με τους Ελληνες

Δεν είναι όμως μόνο εκείνη η νεκρή που προσελκύει όλα τα βλέμματα και που μέσα από τις σπειροειδείς πόρπες της «συναντάται» με τις αρχόντισσες των Αιγών ή ακόμη και με Τρωαδίτισσες. Είναι πολλά ακόμη από τα εκθέματα που μαρτυρούν ότι οι ντόπιοι κάτοικοι της σημερινής Μπαζιλικάτα ανέπτυξαν έντονες επαφές και ανταλλαγές τόσο με τους Ετρούσκους, μέσω της σημερινής Καμπανίας, όσο και με τους Ελληνες που εγκαταστάθηκαν στην ακτή.

Κι αξίζουν την προσοχή μας μεταξύ πολλών άλλων τα πλούσια κοσμήματα καμωμένα από πολλούς μικρούς μεταλλικούς σωληνίσκους, που δεν αποκλείεται να αποτελούσαν και νομισματική μονάδα, μία από τις υποθέσεις που κάνουν οι αρχαιολόγοι, όπως εξήγησε ο γενικός διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Νίκος Σταμπολίδης, καθώς δεν υπάρχουν γραπτές πηγές από τα συγκεκριμένα φύλα. Τα πήλινα κιβωτίδια με τα ανθρώπινα πόδια (6ος αι. π.Χ.). Ο δίνος (αγγείο ανάμειξης) με παράσταση του Βελλεροφόντη να σκοτώνει τη Χίμαιρα. Το χαλκόφωνο, ένα μουσικό όργανο που βρίσκεται σε ταφές γυναικών υψηλής κοινωνικής τάξης, το οποίο τοποθετούνταν στη λεκάνη της νεκρής. Η μικροσκοπική – ύψους μόλις 4 εκ. – κεφαλή από ήλεκτρο που θεωρείται μοναδική και αποτελεί το αρχαιότερο αρχιτεκτονικό τέχνεργο εικονιστικού τύπου στον κόσμο των αυτοχθόνων μεταξύ της Μπαζιλικάτα και της Απουλίας, ενώ θυμίζει έντονα τη δαιδαλική πλαστική του 7ου αι. π.Χ., τεκμηριώνοντας την αλληλεπίδραση με το ελληνικό στοιχείο.

• INFO Η έκθεση«Οι αρχαίοι πολιτισμοί της

  Basilicata. Θησαυροί που έρχονται στο φως»

  στο Μουσείο Ακρόπολης έως

  τις 26 Ιανουαρίου 2025. Είσοδος ελεύθερη