Άρθρο του Βασίλη Μπεκίρη
τ. Υφυπουργού

Οι ρεαλιστικές και γενικές θέσεις του Πρωθυπουργού Πανα­γιώτη Κανελλόπουλου δεν άρεσαν καθόλου στις ηγεσίες των παλαιοκομματικών, διότι έβλεπαν ότι σιγά σιγά η νέα Κυβέρ­νηση κέρδιζε την εμπιστοσύνη του ελληνικού λάου και δημι­ουργούσε προβλήματα σ’ αυτούς. Έτσι, όλοι αυτοί οι παλαιο­κομματικοί, δηλαδή ο Σοφούλης, ο Καφαντάρης, ο Τσουδερός, ο Σοφιανόπουλος κ.ά., κατάφεραν να πείσουν τις μυστι­κές υπηρεσίες των Άγγλων να ανατρέψουν την Κυβέρνηση Κα­νελλόπουλου για να έρθουν αυτοί στην εξουσία, με το επιχεί­ρημα ότι θα είχαν δίπλα τους ολόκληρο τον ελληνικό λαό και θα συνεργάζονταν καλύτερα με την αγγλική Κυβέρνηση.

Για να υλοποιηθεί το σχέδιο αυτό, το οποίο απεργάζονταν οι Άγγλοι επειδή η Κυβέρνηση Κανελλόπουλου τους δημι­ουργούσε συνεχώς προβλήματα, ο Υπουργός Εξωτερικών της νέας Κυβέρνησης των Εργατικών στην Αγγλία, Μπέβιν, έστειλε στην Αθήνα τον Υφυπουργό Εξωτερικών, Έκτορα Μακνίλ, ο οποίος μαζί με τον Άγγλο πρεσβευτή Λίπερ έθεσε σε ενέρ­γεια σχέδιο ανατροπής της Κυβέρνησης Κανελλόπουλου.

Πως, όμως, θα μπορούσαν να ανατρέψουν την Κυβέρνη­ση; Ο μοναδικός τρόπος ήταν να πουν στον Πρωθυπουργό ό­τι η Κυβέρνηση της Αγγλίας δεν επρόκειτο να χορηγήσει οι­κονομική βοήθεια στην Κυβέρνησή του, οπότε η Κυβέρνηση Κανελλόπουλου αναγκαστικά θα υπέβαλλε παραίτηση.

Ποιος, όμως, θα τολμούσε να πει όλα αυτά τα περίεργα πράγματα στον Πρωθυπουργό της χώρας ή στον αντιβασιλέα για να προκαλέσει την παραίτηση της Κυβέρνησης Κανελλό­πουλου; Βέβαια, όλοι φοβούνταν, διότι επρόκειτο για ωμή πα­ρέμβαση ξένης δύναμης στα εσωτερικά πράγματα της χώρας.

Το δύσκολο αυτό έργο ανέλαβε να φέρει σε πέρας ο Υ­φυπουργός Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας, Μακνίλ, ο οποίος είχε έρθει στην Ελλάδα γι’ αυτό το σκοπό. Έτσι, ο Μακνίλ επισκέφθηκε τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο, αλλά από τη συνομιλία που είχε μαζί του πείστηκε ότι επρόκειτο περί φωτεινής και μεγάλης προσωπικότητας και το γεγονός αυτό τον προβλημάτισε πάρα πολύ. Πίστευε ότι ήταν λάθος μια τέτοια ενέργεια, αλλά οι προϊστάμενοι του ήταν ανέν­δοτοι, οπότε αναγκάστηκε να μεταφέρει στο συνομιλητή του τις αποφάσεις της αγγλικής Κυβέρνησης. Κατόπιν τούτων, ο Κανελλόπουλος υποχρεώθηκε την 22^α Νοεμβρίου 1945 να υποβάλει την παραίτηση της Κυβέρνησης με μεγάλη πικρία για όσα τραγικά συνέβησαν.

Η ωμή, όμως, παρέμβαση στην ανατροπή της Κυβέρνη­σης Κανελλόπουλου ανάγκασε και τον αντιβασιλέα Δαμα­σκηνό να υποβάλει την παραίτησή του. Μετά την παραίτη­σή του, ο Δαμασκηνός, ενώ έδωσε την εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης στον αρχηγό των Φιλελευθέρων, Θεμιστοκλή Σοφούλη, στην πορεία αρνήθηκε να τον ορκίσει, εμμένοντας στην παραίτησή του, παρά τις παρεμβάσεις του Υφυπουρ­γού Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας που βρισκόταν α­κόμα στην Ελλάδα, του στρατηγού Σκόμπι και του πρεσβευ­τή της Αγγλίας.

Τελικά δέχτηκε να ανακαλέσει την παραί­τησή του μόνο με παρέμβαση του Παναγιώτη Κανελλόπου­λου. Έτσι, η Κυβέρνηση Σοφούλη ορκίστηκε στις 3 το πρωί της 22^ας Νοεμβρίου 1945. Στην ορκωμοσία, κατόπιν παρακλήσεως και του Δαμασκηνού και του Σοφούλη, ήταν παρών και ο παραιτηθείς Πρωθυπουργός. Θεώρησαν ότι ήταν α­ναγκαία η παρουσία του Κανελλόπουλου για να αμβλύνει τα σχόλια για την ωμή παρέμβαση των Άγγλων και την υ­ποβληθείσα παραίτηση του αντιβασιλέα Δαμασκηνού.

Πρέπει εδώ να τονίσουμε ότι ο Μακνίλ είχε τύψεις για την ωμή παρέμβαση των Άγγλων, που οδήγησε στην παραίτη­ση του Πρωθυπουργού Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Γι’ αυτό πρότεινε, την επομένη, στη νέα ηγεσία της Κυβέρνησης Σοφούλη – Καφαντάρη – Τσουδερού να μετάσχει και ο Κα­νελλόπουλος. Την πρόταση του αυτή την αποδέχτηκε η νέα κυβερνητική ηγεσία, αλλά αρνήθηκε ο Κανελλόπουλος.

Πρέπει, επίσης, να τονιστεί και ένα άλλο περιστατικό το οποίο έχει σχέση με την παραμονή του Μακνίλ στην Ελλάδα. Ο Μακνίλ, νέος πολιτικός με ευρεία αντίληψη, προω­θούμενος τότε από τον Μπέβιν, πανίσχυρο στο Εργατικό Κόμμα, είχε συναίσθηση ότι η αποστολή του αντέβαινε προς το ευγενές πνεύμα του και απαντώντας σε ερώτηση των εκ­προσώπων του Τύπου πριν την αναχώρηση του για Αγγλία, είπε τα εξής: «Επωφελούμαι της περιστάσεως ταύτης ίνα διαβεβαιώσω ότι ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, τόσο προ της παραιτήσεως του όσον και μετ’ αυτήν επέδειξεν εξαιρετικήν αφοσίωσιν και ενδιαφέρον για την Ελλάδα και ε­λάχιστον για τον εαυτόν του. Εγώ δε προσωπικώς τον θεω­ρώ ως έναν των μάλλον αξίων εκτιμήσεως και αγάπης προ­σώπων τα οποία έχω γνωρίσει» (βλ. εφημ. Ελληνικό Αίμα της 25^ης Νοεμβρίου 1945).