Η Παγκόσμια Ημέρα Γάτας είναι μια γιορτή που πραγματοποιείται στις 8 Αυγούστου κάθε έτους και θεσπίστηκε το 2002 με πρωτοβουλία του Διεθνούς Ταμείου για την Ευημερία των Ζώων (IFAW).
Είναι μια μέρα αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση του ανθρώπου απέναντι στις ανάγκες της γάτας και στους τρόπους βοήθειας και προστασίας του είδους.
Σε κάποιες χώρες της Ευρώπης γιορτάζεται στις 17 Φεβρουαρίου, στη Ρωσία την 1η Μαρτίου και στις ΗΠΑ στις 29 Οκτωβρίου.
Όσα δεν ξέρουμε για τα πανέξυπνα αιλουροειδή και τη σχέση τους με τον άνθρωπο
Η ιστορία της συνύπαρξης της γάτας με τον άνθρωπο είναι μακρά. Σύμφωνα με τις μελέτες, οι γάτες συναναστρέφονται με τους ανθρώπους εδώ και τουλάχιστον 10.000 χρόνια.
7500 π.Χ. – Αγαπημένο κατοικίδιο στην Κύπρο
Οι ειδικοί συμφωνούν ότι η γάτα του σπιτιού, felis catus ή αίλουρος η γαλή, πιθανότατα εμφανίστηκε στην περιοχή της Εύφορης Ημισελήνου στη Μέση Ανατολή, όταν οι άγριες γάτες άρχισαν να ζουν ανάμεσα σε ανθρώπους που εκτιμούσαν την ικανότητά τους να πιάνουν παράσιτα.
Ωστόσο, οι πρώτες αρχαιολογικές ενδείξεις για κάτι που θα μπορούσε να είναι γάτα ως κατοικίδιο ζώο χρονολογούνται περίπου στο 7500 π.Χ. στην Κύπρο. Εδώ, ένας άνθρωπος θάφτηκε κοντά σε ένα γατάκι περίπου οκτώ μηνών, γεγονός που υποδηλώνει στοργική σχέση μεταξύ των δύο.
1500-30 π.Χ. – Κατοικίδια γάτα και θεότητα στην αρχαία Αίγυπτο
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι μας παρείχαν τις πρώτες αναφορές για οικόσιτες γάτες, που ζούσαν ως κατοικίδια ζώα στα σπίτια των οικογενειών. Στην πραγματικότητα, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι αντιμετώπιζαν ως θεότητες τις γάτες. Η θεά Μπαστέτ, η οποία αρχικά απεικονιζόταν ως λέαινα, σταδιακά πήρε τη μορφή μιας οικόσιτης γάτας ή μιας γυναίκας με κεφάλι γάτας. Ήταν θεά της προστασίας και της γονιμότητας και η πόλη της, η Μπουμπάστις, περιείχε τους τάφους χιλιάδων μουμιοποιημένων γατών.
400 π.Χ. – 200 μ.Χ. – Αμείλικτος διώκτης τρωκτικών στην Ινδία
Η γάτα του σπιτιού κάνει μια αξιοσημείωτη εμφάνιση στο μεγάλο ινδικό επικό ποίημα, τη Μαχαμπαράτα, ως μέρος ενός συμβολικού διαλόγου μεταξύ μιας γάτας και ενός ποντικού. Η γάτα, που ονομάζεται Lomasa και το ποντίκι, Palita, γίνονται για λίγο φίλοι και συνεργάζονται για αμοιβαίο όφελος. Η σχέση τους στο ποίημα επιθυμεί να λειτουργήσει διδακτικά για την ειρήνη και τον πόλεμο μεταξύ άνισων δυνάμεων, όπως οι αιώνιοι αντίπαλοι, η γάτα και το ποντίκι.
11ος αιώνας ή νωρίτερα – Οδηγός του σκανδιναβικού άρματος
Η Φρέιγια, η σκανδιναβική θεά του έρωτα, του πολέμου, της μαγείας και της γονιμότητας, συνδέθηκε επίσης με γάτες. Ωστόσο, δεν είχε κεφάλι ή μορφή γάτας, όπως η Μπαστέτ της Αιγύπτου. Αντίθετα, κατείχε ένα άρμα που το έσερναν γάτες.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι οι Βίκινγκς μπορεί να έπαιρναν γάτες μαζί τους στη θάλασσα, πιθανότατα για τις παρασιτοκτόνες ικανότητές τους. Ήταν ωστόσο τα αιλουροειδή αγαπημένα κατοικίδια των Βίκινγκ; Τα αρχαιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι τα ζώα συχνά γδέρνονταν για τα δέρματα τους. Ωστόσο, άλλες γάτες θάφτηκαν μαζί με τους ανθρώπους στους τάφους τους. Φαίνεται ότι η σχέση των Βίκινγκς με τις γάτες μπορεί να ήταν εν μέρει πρακτική και εν μέρει συναισθηματική.
14ος-17ος αιώνας – Γρουσουζιά και μαγεία στη Βρετανία
Μέχρι την εποχή της Αναγέννησης στη Βρετανία, οι γάτες είχαν αποκτήσει μάλλον κακή φήμη. Συγκεκριμένα, συνδέονταν με τις μάγισσες και τη μαγεία. Πίστευαν ότι οι μάγισσες μπορούσαν να μεταμορφώνονται και οι γάτες ήταν μια από τις μορφές που μπορούσαν να εκλάβουν.
Επικρατούσε επίσης η θεωρία πως οι γάτες ήταν προσφιλείς στις μάγισσες ή χρησιμοποιούνταν σε ξόρκια για να προκαλέσουν καταιγίδες, όπως αυτή που ο βασιλιάς Ιάκωβος Α΄ πίστευε ότι προκλήθηκε σε μια απόπειρα να τον πνίξουν. Επιπλέον, οι μαύρες γάτες θεωρούνταν από μόνες τους προάγγελοι κακής τύχης, μια δεισιδαιμονία που έχει διαρκέσει μέχρι τη σύγχρονη εποχή.
18ος αιώνας – Η γάτα ως φορέας καλοτυχίας στην Ιαπωνία
Στην Ιαπωνία, από την άλλη πλευρά, οι κεραμικές γάτες θεωρούνται εδώ και αιώνες φορείς καλής τύχης. Γύρω στον 18ο αιώνα, οι Ιάπωνες τεχνίτες δημιούργησαν τις φιγούρες maneki neko: γάτες με ένα υψωμένο πόδι που γνέφει καλή τύχη.
Ο χρωματισμός και οι λεπτομέρειες των maneki neko ποικίλλουν ανάλογα με το είδος της έκβασης που θέλει να προκαλέσει ο κάτοχός τους. Εξακολουθούν να είναι δημοφιλείς και σήμερα, ένα συνηθισμένο θέαμα στις εισόδους των επιχειρήσεων.
Παράλληλα, στην ιαπωνική λαογραφία υπάρχουν και πλάσματα που μοιάζουν με γάτες και έχουν λιγότερο ευγενικές προθέσεις. Οι Nekomata και οι bakeneko είναι δύο τύποι γατών με υπερφυσικές ικανότητες, όπως το να μαγεύουν ανθρώπους.
20ος αιώνας – Χριστουγεννιάτικη γάτα της Ισλανδίας
Ένα ισλανδικό ποίημα της δεκαετίας του 1930 με τίτλο Jólakötturinn, «Η Χριστουγεννιάτικη γάτα», περιγράφει μια θρυλική μαγική γάτα που κάθε άλλο παρά τυχερή ή φιλική είναι.
Αυτό το μεγάλο θηρίο, γνωστό και ως Γιούλ Γάτα, καταβροχθίζει όποιον δεν του χαρίσουν καινούργια ρούχα πριν από τα Χριστούγεννα.
Επτά ακόμη πράγματα που μάλλον ξέρετε για τις γάτες
- Η γλώσσα μιας γάτας έχει 473 γευστικούς κάλυκες! Ωστόσο, λόγω μιας ασυνήθιστης γενετικής μετάλλαξης που επηρεάζει τους υποδοχείς γεύσης, οι γάτες δεν μπορούν να γευτούν το γλυκό.
- Οι γάτες μπορούν να πίνουν θαλασσινό νερό! Τα νεφρά τους μπορούν να φιλτράρουν το αλάτι από το νερό, κάτι που δεν μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι είναι εντάξει να προσλαμβάνουν τεράστιες ποσότητες αλατιού.
- Αν μια γάτα σας ανοιγοκλείνει τα μάτια αργά, είναι ο τρόπος της να σας δείξει ότι σας αγαπάει.
- Η μέση γάτα κοιμάται 16-18 ώρες την ημέρα, πράγμα που σημαίνει ότι όταν μια γάτα γίνει 9 ετών, θα έχει μείνει ξύπνια μόνο για τρία χρόνια της ζωής της.
- Μια γάτα μπορεί να πηδήξει περίπου 7 φορές το ύψος της.
- Οι ενήλικες γάτες δεν νιαουρίζουν σε άλλες γάτες. Γουργουρίζουν, φτύνουν και συρίζουν σε άλλες γάτες, αλλά κρατούν το νιαούρισμα για τους ανθρώπους- έχουν μάλιστα αναπτύξει ειδικούς φωνητικούς τόνους για τους ανθρώπους τους, τους οποίους μόνο ο ιδιοκτήτης τους μπορεί να καταλάβει. Διαθέτουν μάλιστα πάνω από 100 διαφορετικούς φωνητικούς ήχους.
- Η άκρη της μύτης μιας γάτας είναι τόσο μοναδική όσο και το ανθρώπινο δακτυλικό αποτύπωμα.
