Τα 13 σημεία που προτείνει για το Περιβάλλον, το ΠΑ.ΣΟ.Κ. είναι αυτά που διαμόρφωσε ο Καθηγητής του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Παναγιώτης Δημόπουλος

του Αχιλλέα Ροδίτη

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου και αποτελεί την κύρια εκδήλωση του ΟΗΕ για την ενημέρωση του παγκόσμιου κοινού σχετικά με περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα.

Η «Πολιτεία» αποδεικνύοντας συνεχώς την ευαισθησία της σε θέματα που άπτονται του σεβασμού και της προστασίας στο περιβάλλον, αποτάθηκε στον καθ’ ύλην αρμόδιο, τον Γραμματέα του τομέα Περιβάλλοντος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ. αλλά και Καθηγητή του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών κ. Παναγιώτη Δημόπουλο ο οποίος πλην των άλλων διαμόρφωσε την προγραμματική πρόταση του ΠΑΣΟΚ για το Περιβάλλον.

Παραθέτουμε τα 13 καίρια σημεία που προτείνει και πρέπει να γίνουν «φάρος» της πολιτικής που ως κράτος και λαός πρέπει να ακολουθήσουμε…:

«Προτεραιότητα μας», σύμφωνα με τον κ. Δημόπουλο, «αποτελεί η δημιουργία ενός διαυγούς και ανεξάρτητου συστήματος περιβαλλοντικής διακυβέρνησης, όπου κάθε πολίτης θα μπορεί να συμμετέχει ισότιμα στη διαμόρφωση αποφάσεων και πολιτικών για το περιβάλλον, για δίκαιη και ισότιμη χρήσητων φυσικών πόρωνκαι τη στρατηγική που θα χαράσσεται με στόχο την ολοκληρωμένη, αξιοβίωτη ανάπτυξη».

Συγκεκριμένα αναφέρει ότι: «για το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛ. το περιβάλλον αποτελεί τη σταθερή και διαρκή βάση κάθε δραστηριότητας.Στο περιβάλλον στηρίζεται η οικονομία, η ανάπτυξη, ο σχεδιασμός και ο προγραμματισμός για το μέλλον της χώρας σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.Το περιβάλλον αποτελεί παγκόσμιο αγαθό και συνδέεται με πολιτικές και πρακτικές οι οποίες υποστηρίζουν και εξυπηρετούν την περιβαλλοντική διπλωματία και την ισότιμη πρόσβαση στους φυσικούς πόρους, ειδικά σήμερα που οι στρατιωτικές και οικονομικές αναταράξεις είναι ξανά παρούσες και καθορίζουν αποφάσεις, πρακτικές και στρατηγικές. Ο ρόλος μας, η θέση μας και η εικόνα μας στη διεθνή κοινότητα χαρακτηρίζεται από το πώς διαχειριζόμαστε το περιβάλλον (π.χ. περιβαλλοντική διπλωματία)».

ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ 13 ΑΞΟΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ

1. Διατήρηση και προστασία του περιβάλλοντος

Δημιουργία θέσεων εργασίας σχετικών με τη προστασία και διαχείριση του περιβάλλοντος μέσω:

• Αξιοποίησης αποφοίτων Τμημάτων περιβάλλοντος (δράσεις καταγραφής, αξιολόγησης και παρακολούθησης του περιβάλλοντος σε ξηρά, θάλασσα, αλλά και στο αστικό/δομημένο περιβάλλον).
• της αναβάθμισης του ρόλου της κυκλικής οικονομίας σε όλους τους τομείς της παραγωγικής δραστηριότητας και μείωση της υγειονομικής ταφής (θέσεις εργασίας στη  διαχείριση και πρόληψη δημιουργίας των αποβλήτων).

Στόχος: η προστασία και αναβάθμιση του περιβάλλοντος, για την υποστήριξη του αξιοβίωτου σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, στην ύπαιθρο αλλά και στις πόλεις.  

2. Προστατευόμενες περιοχές(28% της ξηράς και 20% της θάλασσας)

Ολοκλήρωση το ταχύτερο δυνατό του θεσμικού πλαισίου προστασίας, διαχείρισης και λειτουργίας των προστατευόμενων περιοχών (Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες και σχετικά Προεδρικά Διατάγματα, Σχέδια Διαχείρισης).

Στόχος:Η ανάδειξη των προστατευόμενων περιοχών ως τμήμα του εθνικού μας αποθέματος, ως κύριο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος, της αγροτικής και αλιευτικής παραγωγής και κάθε άλλης υπηρεσίας που παράγεται στις προστατευόμενες περιοχές.

3. Προστατευόμενες περιοχές και αγροτικός τομέας:συνέργειες πολιτικών

Υποστηρίζουμε τις δράσεις οικονομικής ενίσχυσης των αγροτικών δραστηριοτήτων (κτηνοτροφία, γεωργία) που ασκούνται στις προστατευόμενες περιοχές. Υπάρχει σχέδιο ανάπτυξης συνεργειών με αμφίδρομα οφέλη του φυσικού περιβάλλοντος και του αγροτικού αποθέματος στον κοινό χώρο συνύπαρξής τους. Στόχος: η παραγωγή με βιώσιμο και οικοφιλικότρόπο προϊόντων υψηλής αξίας με πιστοποίηση προέλευσης από προστατευόμενες περιοχές.

4. Περιβαλλοντική διακυβέρνηση και χωροταξικός σχεδιασμός

Αποτελεί το μόνο εργαλείο που μπορεί βιώσιμα να θέσει το πλαίσιο ανάπτυξης σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Στόχος:Η διαφανής περιβαλλοντικήδιακυβέρνηση, όπου ο ενημερωμένος πολίτης θα συμμετέχει και θα δια-αντιδρά σε όλες τις φάσεις επιλογής πολιτικής που

• δημιουργεί το απαραίτητο πλαίσιο για ένα σύγχρονο χωροταξικό σχεδιασμό,
• αφορά την κατανομή της χρήσης των πόρων στο χώρο και στο χρόνο,
• αφορά την βιώσιμη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που η χώρα μας διαθέτει σε αφθονία,
• αφορά την αειφορική τουριστική και αγροτική ανάπτυξη.

5. Κλιματική διακυβέρνηση

Ο ρόλος των πολιτών και της επιστήμης δεν μπορεί και δεν πρέπει να περιορίζεται σε διαβουλεύσεις, εκ των υστέρων αξιολογήσεις ή γνωμοδοτήσεις μετά από πρόσκληση τουεκάστοτε υπουργού. Προτείνουμε τη δημιουργία:

• ισχυρών οργάνων με διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια και ρόλο στη διαμόρφωση πολιτικής, τον έλεγχο και την αξιολόγηση,
• ανεξάρτητων οργάνων δημόσιας συμμετοχής και επιστημονικής παρακολούθησης της πορείας της χώρας προς την κλιματική ουδετερότητα με ουσιαστικές αρμοδιότητες. 

6. Εθνικός Κλιματικός Νόμος (ν. 4936/22) – Προσαρμογή στην κλιματική κρίση – Οικοσυστήματα

Προτείνουμε τη δημιουργία μηχανισμού/εργαλείου που θα συμβάλει στην εφαρμογή και υλοποίηση της ΕΣΠΚΑ και στη διασφάλιση συνοχής μεταξύ αυτής και των ΠεΣΠΚΑ που έχουν ελλείψεις και προβλήματα στην πρόβλεψη εφαρμογής, ιδιαίτερα της Εθνικής Στρατηγικής (ΕΣΠΚΑ) στην πράξη. Προτεραιότητα: α) η διασφάλιση συντονισμού και συνέργειας μεταξύ της εθνικής στρατηγικής και των ΠεΣΠΚΑ, β) η επίτευξη συνεργειών μεταξύ της ΕΣΠΚΑ και των ΠεΣΠΚΑ με εργαλεία ή στρατηγικές με δράσεις και μέτρα προστασίας της βιοποικιλότητας με σκοπό τη προσαρμογή, γ) η εκπόνηση Σχεδίου Δράσης εξειδίκευσης των στόχων, των μέτρων και των δράσεων της ΕΣΠΚΑ.

7. Αναδιάρθρωση φορέων και δημοσίων υπηρεσιών

Ενδυνάμωση φορέων και δημόσιων υπηρεσιών με προσωπικό όλων των ειδικοτήτων, το οποίο είναι διαθέσιμο και καλά εκπαιδευμένο. Δημιουργία θεσμοθετημένου δικτύου επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των συναρμόδιων υπηρεσιών με χρήση σύγχρονων γεω-χωρικών εργαλείων και εργαλείων πληροφορικής και διαδικτύου

8. Αξιοποίηση και μόχλευση πόρων

Μόχλευση πόρων για το περιβάλλον από χρηματοδοτικά εργαλεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διεθνών φορέων και οργανισμών, για πολλαπλάσια οφέληστις τοπικές κοινωνίες,βραχυπρόθεσμα(δημιουργία θέσεων εργασίας), και μακροπρόθεσμα(βελτίωση του περιβάλλοντοςή/και των υποδομώνγια ανάπτυξη και διαχρονική βιώσιμη επένδυση.

9. Ανθεκτικότητα και αποκατάσταση περιβάλλοντος

Η δημιουργία ανθεκτικών οικοσυστημάτων και ανθεκτικού περιβάλλοντος στις επιπτώσεις των μεταβολώναπό την εξελισσόμενη πορεία της κλιματικής κρίσης και τις σύγχρονες πολιτικές και οικονομικές αναταράξειςείναι προτεραιότητα για:

• Την αποκατάσταση και η βελτίωση της ανθεκτικότητας των οικοσυστημάτων της χώρας, με έμφαση στις πληγείσες από τις πυρκαγιές περιοχές, αλλά και από φαινόμενα πλημμυρών, διαβρώσεων και ξηρασίας.
• τη δημιουργία ενιαία συντονιζόμενου Σχεδίου Δράσης για την αποκατάσταση και δημιουργία ανθεκτικών οικοσυστημάτων.
• τη δημιουργία «χρηματικού κουμπαρά» στα νέα έργα που προκαλούν επιβάρυνση στο περιβάλλον ως εγγύηση που θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την αποκατάσταση του τοπίου. 

10. Βιώσιμες πόλεις

Προτείνουμε την υλοποίηση του σχεδίου ‘Αξιοβίωτη και Δίκαιη πόλη’, για τηδημιουργία περιβαλλοντικών συνθηκών που θα προσφέρουν επιθυμητές συνθήκες άνεσης σε όλους τους πολίτες και ταυτόχρονα θα προσφέρουν αισθητική αξία και ασφάλεια σε κάθε γειτονιά, χωρίς διαχωρισμούς. Για την επίτευξη του στόχου, θα χρησιμοποιηθούν ποσοτικά κριτήρια αναλογίας έκτασης πρασίνου ανά κάτοικο σε συνδυασμό με κλιματικές και περιβαλλοντικές μεταβλητές, όπως η θερμοκρασία και το επίπεδο των ρύπων, αλλά και κοινωνικές μεταβλητές, όπως η δημογραφία των γειτονιών, ώστε να έχουν πρόσβαση σε ανοιχτούς χώρους και σε χώρους πρασίνου και αναψυχής οι κάτοικοι σύμφωνα με τις ανάγκες τους.

11. Διαχείριση αποβλήτων

Στο πλαίσιο της μείωσης και επαναχρησιμοποίησης των αποβλήτων και της κυκλικής οικονομίας, προτείνουμε την εφαρμογή πολιτικών που θα διατρέχουν οριζόντια όλες τις κεντρικές πολιτικές.Υποστηρίζουμε:

• ένα εξωστρεφές σχέδιο δράσης της κυκλικής οικονομίας που δεν θαείναι μια απλή εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές στρατηγικές και οδηγίες, αλλά θα εστιάζει σε εφαρμογές και ολοκληρωμένες δράσεις κυκλικής οικονομίας με αφετηρία την τοπική αυτοδιοίκηση α’ βαθμού.
• τη δημιουργία θέσεων εργασίας για την αναβάθμιση του ρόλου της κυκλικής οικονομίας σε όλους τους τομείς παραγωγικής δραστηριότητας και μείωση της υγειονομικής ταφής (θέσεις εργασίας στη  διαχείριση και πρόληψη δημιουργίας των αποβλήτων).
• την επανεξέταση του νέου ΕΣΔΑ όσον αφορά την καύση απορριμμάτων, καθώς οι σύγχρονες αρχές της κυκλικής οικονομίας καθιστούν πλέον αναχρονιστική την καύση, πλην ελάχιστων τελικών υπολειμμάτων, που θα μπορούσαν να διατεθούν στην βιομηχανία.
• μια ολοκληρωμένη καμπάνια ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης ξεκινώντας από την εκπαίδευση των μαθητών από το ΥΠΕΝ.

12. Περιβαλλοντική αδειοδότηση-Έλεγχος τήρησης περιβαλλοντικών όρων

Για να διασφαλιστεί η προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και η ορθή και βιώσιμη ανάπτυξη των επιχειρήσεων στη χώρα, θα πρέπει να τηρούνται κανόνες και όροι που θα είναι γνωστοί και σεβαστοί, τόσο από τις επιχειρήσεις, όσο και από την Πολιτεία. Το ΠΑΣΟΚ προτείνει: α) ενεργοποίηση του Μητρώου Περιβαλλοντικών Ελεγκτών, β) στελέχωση των ελεγκτικών υπηρεσιών του κράτους με κατάλληλα μέσα και πόρους για τον επαρκή έλεγχο τυχόν περιβαλλοντικών παραβάσεων, γ) αυστηρή τήρηση και διαφάνεια της διαδικασίας έγκρισης περιβαλλοντικών όρων με μείωση της γραφειοκρατίας και των δεκάδων γνωμοδοτικών φορέων, δ) νέα σύγχρονα μοντέλα εκπόνησης μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων και αλλαγή της γραφειοκρατικής αντίληψης με εστίαση σε επιστημονικά δεδομένα. 

13. Περιβαλλοντικό έγκλημα

Παρά τις σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις των περιβαλλοντικών εγκλημάτων, οι ισχύοντες κανόνες δεν τα αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά. Το περιβαλλοντικό έγκλημα προκαλεί αυξανόμενη ανησυχία και σημαντική βλάβη στο περιβάλλον, την υγεία των πολιτών και την οικονομία. Το ΠΑΣΟΚ προτείνει: α) ενίσχυση της εποπτεύουσας αρχής με προσωπικό, β) αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου με νέες κατηγορίες που θα εντάσσονται στο περιβαλλοντικό έγκλημα, γ) αυστηροποίηση ποινών σε παραβάτες με κριτήρια περιβαλλοντικά και οικονομικά, δ) σύγχρονους τρόπους επόπτευσης και άμεση επιβολή ποινών σε παραβάτες σε συνεργασία με δικαστικές και αστυνομικές αρχές.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ: