του Αχιλλέα Ροδίτη

Είναι γεγονός ότι όταν πατρινοί Ακαδημαϊκοί ενώνουν δυνάμεις, κάνουν… «θαύματα». Κι αυτό επιβεβαιώνεται πλήρως στην περίπτωση της “Πλατφόρμας Λογοθεραπείας με Εικονικό Βοηθό”, που δημιουργήθηκε στην Πάτρα, μεταφέροντας την επιστήμη της θεραπείας του λόγου σε… άλλη διάσταση, φέρνοντας το… μέλλον στο… σήμερα!

Πρόκειται για το έργο PLan-V A, Speech and Language Therapy Platform with Virtual Agent ( https://planv-project.gr/) . Μια καινοτόμα μέθοδο που ανοίγει τον δρόμο για την εξ αποστάσεως Λογοθεραπεία.

Όλα ξεκίνησαν από την κινητοποίηση του Τμήματος Λογοθεραπείας του Πανεπιστημίου Πατρών και την Επιστημονική Υπεύθυνη του Έργου – Καθηγήτρια Γλωσσολογίας στο Τμήμα Λογοθεραπείας του Παν. Πατρών, Αρχόντω Τερζή.

Η κα. Τερζή άνοιξε δίαυλο συνεργασίας με το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών (ΗΜΜΥ) του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, με έδρα στο Κουκούλι της Πάτρας (πρώην ΑΤΕΙ) και Πρόεδρο της τον Καθηγητή Νικόλαο Βώρο, προκειμένου να ξεκινήσει η επιστημονική προσπάθεια για την δημιουργία της “επαναστατικής” Πλατφόρμας.

Για το ΗΜΜΥ του Πα.Πελ., αυτό το επιστημονικό “διαμάντι” που διαθέτει η Πάτρα, έχουν γραφτεί πολλά αναφορικά με τις επιτυχίες του που έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον συνεργασίας της παγκόσμιας κοινότητας και εταιρειών κολοσσών, όπως (Microsoft, Google, Haiway κ.α.) αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Εταίροι στην προσπάθεια είναι επίσης: το Ερευνητικό Κέντρο «Αθηνά» Ινστιτούτο Επεξεργασίας Λόγου, το Κέντρο Αποκατάστασης και Αποθεραπείας ANIMUS και η εταιρεία PIKEI – New Technologies O.E..

ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ PLAN-V:

Eίναι η ανάπτυξη μιας καινοτόμου διαδραστικής πλατφόρμας για εξατομικευμένη λογοθεραπευτική παρέμβαση σε άτομα με χρόνια ελλείμματα λόγου και ομιλίας.

Μέσω της πλατφόρμας, οι ασθενείς μπορούν να εξασκούνται στον χώρο τους χωρίς να απαιτείται η παρουσία φυσικού λογοθεραπευτή, με τη βοήθεια ενός εικονικού βοηθού (Avatar).

Παράλληλα, η πλατφόρμα επιτρέπει στους λογοθεραπευτές να σχεδιάζουν και να χορηγούν εξ αποστάσεως εξατομικευμένα προγράμματα λογοθεραπείας στους ασθενείς και να αξιολογούν τακτικά την πορεία τους.

Το έργο PLan-V στοχεύει στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματος ηλεκτρονικής υγείας για την υποστήριξη της αυτοδιαχείρισης των ατόμων με καθολική ή μερική απώλεια της ικανότητας επικοινωνίας. Συνδυάζoντας κλινική και τεχνολογική έρευνα, καθώς και επιχειρηματική καινοτομία.

ΤΙ ΛΕΕΙ Η ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΓΛΩΣΣΟΛΟΓΙΑΣ ΑΡΧΟΝΤΩ ΤΕΡΖΗ:

Η «Πολιτεία» και το “politeianews.gr” απευθύνθηκαν στην Επιστημονική υπεύθυνη του Έργου, (Ph.D. City University of New York, Graduate Center), Καθηγήτρια Γλωσσολογίας στο Τμήμα Λογοθεραπείας του Παν/μιου Πατρών, Αρχόντω Τερζή, ζητώντας της να μας «συστήσει» αυτό το νέο τεχνολογικό επίτευγμα που το ΗΜΜΥ του Πα.Πελ. κατασκεύασε για λογαριασμό της Επιστήμης την οποία η ίδια υπηρετεί με ζήλο και αστείρευτη αγάπη.

Ερώτηση:     Κυρία Τερζή, τι ακριβώς είναι η «Πλατφόρμα Λογοθεραπείας με Εικονικό Βοηθό»;

Απάντηση:    Είναι μια εφαρμογή που θα χρησιμοποιείται σε υπολογιστή ή σε τάμπλετ, δια μέσου της οποία τα άτομα με προβλήματα λόγου ή ομιλίας μπορούν να κάνουν λογοθεραπεία μόνα  τους καιστον δικό τους προσωπικό χώρο,  αλλά με τη βοήθεια ενός εικονικού λογοθεραπευτή (avatar) που θα τους καθοδηγεί και θα τους δίνει ανατροφοδότηση

Ερώτηση:   Και πώς θα λειτουργήσει στην πράξη;

Απάντηση:    Ο λογοθεραπευτής θα αναθέτει στον ασθενή μια σειρά από ασκήσεις, ανάλογα με τη σοβαρότητα του προβλήματός του, τις οποίες ο ασθενής στη συνέχεια θα εκτελεί και θα λαμβάνει ανατροφοδότηση από τον εικονικό λογοθεραπευτή της εφαρμογής.  Ο λογοθεραπευτής θα παρακολουθεί την πρόοδο και θα προσαρμόζει ανάλογα τις ασκήσεις και το επίπεδο δυσκολίας, μέχρι τον επιθυμητό στόχο.

Ερώτηση:   Με άλλα λόγια, ποιες αλλαγές φέρνει στην επιστήμη της Λογοθεραπείας;

Απάντηση:    Αρχικά φέρνει αλλαγές στον τρόπο χορήγησης λογοθεραπευτικής παρέμβασης με το να προσφέρει τη δυνατότητα περισσότερων συνεδριών, σε ευρύτερο πληθυσμό. Δηλαδή, συχνά, οι συνεδρίες λογοθεραπείας που θα πρέπει να κάνει κάποιος είναι περισσότερες από αυτές που καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία.  Ακόμη, υπάρχουν άνθρωποι σε απομακρυσμένες περιοχές που δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε δια ζώσης λογοθεραπεία. Η πλατφόρμα μπορεί να καλύψει αυτές τις ανάγκες.

Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί όταν το επιθυμεί ο ασθενής, κι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους ηλικιωμένους αποδέκτες, οι οποίοι δεν είναι πάντα στην κατάλληλη διάθεση κατά τη διάρκεια του προγραμματισμένου δια ζώσης ραντεβού με τον λογοθεραπευτή.

Όσον αφορά το τι αλλαγές μπορεί να φέρει στην επιστήμη της Λογοθεραπείας, αυτό θα διαπιστωθεί αφού πρώτα χρησιμοποιηθεί. Παρόμοια λογισμικά που έχουν αναπτυχθεί για άλλες γλώσσες έχουν επιφέρει θετικές κριτικές και συνήθως δεν παρατηρούνται διαφοροποιήσεις στις επιδόσεις των ασθενών αν η εκάστοτε θεραπεία που θα επιλεγεί χορηγηθεί δια ζώσης, είτε με τη χρήση κάποιας ηλεκτρονικής πλατφόρμας. Επειδή τα συγκεκριμένα πρωτόκολλα θεραπείας έχουν σχεδιαστεί προσεκτικά, έχοντας συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, μπορούν να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα ως προς το ποια από αυτά τα χαρακτηριστικά λειτουργούν καλύτερα, ώστε να τονιστούν περισσότερο στην πλατφόρμα.  Τα πρωτόκολλα θεραπείας που έχουν επιλεγεί καλύπτουν ένα μεγάλο εύρος διαταραχών παραγωγής και κατανόησης λόγου αλλά και διαταραχών φωνής και αποτελούν θεραπευτικές παραμβάσεις των οποίων η αποτελεσματικότητα υποστηρίζεται βιβλιογραφικά.

Ερώτηση:    Τι άλλη καινοτομία προσφέρεται;

Απάντηση:    Μία άλλη καινοτομία που αναπτύσσεται στην πλατφόρμα είναι ότι μπορεί άμεσα να εκτιμηθεί η σοβαρότητα του προβλήματος του ασθενούς μέσα από ένα σύντομο δείγμα λόγου και διαδικασίες μηχανικής μάθησης. Αυτό είναι ιδιαίτερα πρωτοπόρο για τα ελληνικά δεδομένα από πλευράς τεχνολογικής ανάπτυξης, αλλά ταυτόχρονα βοηθάει και τον λογοθεραπευτή, επειδή η εκτίμηση του βαθμού σοβαρότητας είναι πολύπλοκη και χρονοβόρα διαδικασία. Με αυτόν τον τρόπο η εκτίμηση μπορεί να γίνεται συχνά, ώστε να αξιολογείται και η αποτελεσματικότητα των διαφόρων πρωτοκόλλων θεραπείας που λάβει ο εκάστοτε ασθενής.

Από πλευράς λογοθεραπευτικού υλικού τώρα, η σημαντική αλλαγή είναι ότι αυτό είναι προσεκτικά σχεδιασμένο και εξαιρετικά πλούσιο. Για την ανάπτυξή του έχουν συνεργαστεί ένας σημαντικός αριθμός λογοπαθολόγων και ψυχογλωσσολόγων αξιοποιώντας σύγχρονες πρακτικές λογοθεραπείας, τις οποίες έχουν στη συνέχεια προσαρμόσει στα δεδομένα της Ελληνικής γλώσσας. Το υλικό έχει δοκιμαστεί αρχικά με υγιείς ενήλικες, ώστε να επιβεβαιωθεί η καταλληλότητά του, και σύντομα θα δοκιμαστεί πιλοτικά και σε άτομα με διαταραχές λόγου και ομιλίας για να εντοπιστούν τυχόν επιπλέον ιδιαιτερότητες ή πιθανές αδυναμίες.

• Μπορείτε να επισκεφθείτε τη σελίδα του PLan-V στη διεύθυνση: https://planv-project.gr/