του Αχιλλέα Ροδίτη (από εφημ. “Πολιτεία”)

Διχογνωμία επικρατεί μεταξύ νομικών γύρω από το θέμα του νέου Ποινικού Κώδικα και εάν αυτός, τελικά, μας οδηγεί σ’ ένα καθεστώς εύκολης φυλάκισης για «ψύλλου πήδημα», καταλήγοντας ακόμα και στην αναγκαιότητα να ιδρύσουμε μέχρι και ιδιωτικές φυλακές, όπως αρκετοί νομικοί κύκλοι υποστηρίζουν ή εάν, αντιθέτως, η πραγματικότητα είναι πολύ πιο ήπια από τέτοιου είδους προβλέψεις και εκτιμήσεις.

Η «Πολιτεία» ξεκίνησε το ρεπορτάζ της από την προηγούμενη εβδομάδα, δίνοντας «βήμα» σε Πατρινούς δικηγόρους. Διευκρινίσαμε από το προηγούμενο φύλλο, όμως, ότι το ρεπορτάζ θα συνεχιστεί, λόγω της σοβαρότητας του θέματος, έτσι ώστε να καταγραφούν όλες οι επιστημονικές προσεγγίσεις με τα επιχειρήματά τους.

Σήμερα, ζητήσαμε και παρουσιάζουμε τις απόψεις δύο πρώην Αντιπροέδρων του Δικηγορικού Συλλόγου Πατρών, του Παναγιώτη (Τάκη) Παπαδόπουλου και του Γιώργου Τσίρη.

Π.ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

«Πρέπει να ‘ναι σοβαρό το αδίκημα για να φυλακιστεί κάποιος»

Ο Τ. Παπαδόπουλος, ένας από τους πιο «μάχιμους» δικηγόρους, με ταυτόχρονες περγαμηνές στην συνδικαλιστική δράση του κλάδου του, που όμως σήμερα προσφέρει στα κοινά μέσα από τη θέση του Αντιπεριφερειάρχη Επιχειρηματικότητας Έρευνας και Καινοτομίας στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, «αποκρούει» τον ισχυρισμό περί «εύκολης φυλάκισης» και απορρίπτει διά ροπάλου σενάρια περί δήθεν ανοίγματος δρόμου σε ίδρυση ιδιωτικών φυλακών. Επισημαίνει στην «Πολιτεία», ότι «ίσα – ίσα, αυτό που επιτυγχάνεται με τον Π.Κ. είναι η φυλακή να είναι πραγματική φυλακή για εκείνον που πρέπει να πάει φυλακή. Και αναφέρομαι σε περιπτώσεις σοβαρών αδικημάτων. Εξηγεί προς τούτο το εξής:

«Ο νέος Ποινικός Κώδικας προβλέπει τη φυλάκιση κάποιου μόνο στην περίπτωση κατά την οποία έχει καταδικαστεί με ποινή άνω των 3 ετών. Αυτό σημαίνει ότι το αδίκημά του δεν θα είναι ένα… απλό αδίκημα, θα είναι σοβαρό αδίκημα. Διότι για κανένα… απλό αδίκημα, έτσι όπως θέλουν κάποιοι να το παρουσιάσουν, δεν προβλέπεται καταδίκη άνω των 3 χρόνων. Μιλάμε, για παράδειγμα, για αδικήματα, όπως την σκοπούμενη σωματική βλάβη ή την ασέλγεια σε ανήλικο, αδικήματα που επισύρουν καταδικαστικές ποινές 3 και άνω ετών. Σε τέτοιες περιπτώσεις, λοιπόν, ο καταδικαστείς θα πάει φυλακή.

Μάλιστα, δίνει σε αντιπαραβολή κι ένα αντίθετο παράδειγμα, λέγοντας:

«Εάν, ας πούμε, έχουμε να κάνουμε με μία επίσης σοβαρή υπόθεση, ακόμα και ανθρωποκτονίας, αλλά, πχ, από αμέλεια σε τροχαίο δυστύχημα. Τότε η ποινή καταδίκης που προβλέπεται είναι το πολύ 18 μήνες, άντε 2 έτη, όχι, 3 έτη. Συνεπώς, καταλαβαίνετε αυτό που λέω παραπάνω. Οπότε, δεν τίθεται κανένα ζήτημα… εύκολης φυλάκισης που θα οδηγήσει σε υπερκορεσμό φυλακών και όσα άλλα κάποιοι ισχυρίζονται. Ο νέος Π.Κ. αποκαθιστά σε απόλυτο βαθμό το δίκαιο».

ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΡΗΣ

«Δεν οδηγούμαστε στο ‘χτες’, αντιμετωπίζεται η νοσηρή κατάσταση του ‘σήμερα’»

Το προτεινόμενο νομοσχέδιο στοχεύει στην αντιμετώπιση της μικρομεσαίας εγκληματικότητας που ταλανίζει σήμερα την κοινωνία, προκρίνοντας ως κανόνα την έκτιση των ποινών και ως εξαίρεση την αναστολή. Ειδικά για τα μικρομεσαία αδικήματα, όπως γνωρίζουμε, οι προβλεπόμενες ποινές μέχρι τριών ετών κατά κανόνα δεν εκτίονται. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης, έχει αναπτυχθεί το αίσθημα ατιμωρησίας που κυριαρχεί σήμερα στην ελληνική κοινωνία. Μάλιστα, στο πλαίσιο αυτό, η ποινή θα μπορούσε να λειτουργήσει και αποτρεπτικά για τον νέο δράστη.

Δεν θεωρώ πως οδηγούμαστε στο «χτές» αλλά θεωρώ πως αντιμετωπίζεται η  νοσηρή κατάσταση του «σήμερα» όπου ειδικά στα πλημμεληματικής μορφής αδικήματα ουδείς εκτίει καμία ποινή φυλάκισης.

Στόχος επομένως του προτεινόμενου νομοσχεδίου, είναι κυρίως η καταπολέμηση της ατιμωρησίας. Το ζητούμενο πάντα ήταν η πραγματική έκτιση της ποινής και με αυτό το νομοσχέδιο, υπάρχει πρόβλεψη οι ποινές να εκτίονται είτε μερικά είτε συνολικά. Ανατρέχοντας κανείς στο νομοσχέδιο, θα διαπιστώσει ότι οι διατάξεις καλύπτουν όλο το φάσμα της ποινικής διαδικασίας, από το στάδιο πριν από την άσκηση της ποινικής δίωξης και φθάνοντας έως την έκτιση των ποινών για όλα τα αδικήματα, είτε πρόκειται για πλημμελήματα είτε για κακουργήματα.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το προτεινόμενο νομοσχέδιο, οι ποινές φυλάκισης έως ένα έτος θα μπορούν να ανασταλούν, αν οι αμετάκλητες καταδίκες στο ποινικό μητρώο δεν υπερβαίνουν το ένα έτος. Υπάρχει πρόβλεψη για τις ποινές φυλάκισης άνω του ενός έτους και μέχρι δύο έτη να εκτίονται πρωτίστως με εναλλακτικούς τρόπους έκτισης. δηλαδή μετατροπής σε χρηματική ποινή ή σε κοινωφελή εργασία.

Τέλος, οι ποινές φυλάκισης μέχρι τρία έτη θα μπορούν να εκτιθούν μερικώς σε σωφρονιστικό κατάστημα από 30 ημέρες μέχρι 6 μήνες, με αναστολή του υπολοίπου της ποινής, ενώ οι ποινές φυλάκισης άνω των 3 ετών θα εκτίονται πραγματικά σε σωφρονιστικό κατάστημα.

Όσον αφορά τις νέες ρυθμίσεις, εξετάζεται ο εξορθολογισμός του πλαισίου επιβολής ποινών με αυστηροποίησή τους, όπου κρίνεται σκόπιμο, όπως είναι η αύξηση του ανωτάτου ορίου κάθειρξης για κακουργήματα από τα 15 στα 20 έτη.

Προβλέπεται, ακόμη, η αυστηροποίηση των προϋποθέσεων χορήγησης αναστολής, καθώς και η πραγματική δυνατότητα επιβολής κύριων ποινών, πλην της στερητικής της ελευθερίας ποινής, όπως συνιστά η χρηματική ποινή και η παροχή κοινωφελούς εργασίας.

Σε μια Δημοκρατική κοινωνία η Πολιτεία μπορεί να είναι μεν ανεκτική αλλά όχι και αδύναμη. Η Δικαιοσύνη αποτελεί τον έσχατο φύλακα της δημοκρατίας και βασικό πυλώνα του Κράτους δικαίου. Όταν η βία τίθεται αντιμέτωπη με θεμελιώδη αγαθά που είναι υποχρεωμένο να προστατεύει ένα δημοκρατικό κράτος δικαίου, τον λόγο οφείλει να έχει η Δικαιοσύνη θωρακισμένη και εξοπλισμένη με ένα θεσμικό οπλοστάσιο που μπορεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις.