Τον δικό της “iron dome” προστασίας για να αποφύγει η χώρα τις οικονομικές «ρουκέτες» από τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή, σχεδιάζει η κυβέρνηση. «Καταφύγιο» βρίσκει στο δημοσιονομικό οπλοστάσιο που έχει προετοιμάσει (π.χ. για οικονομικά αναχώματα και μέτρα στήριξης που ίσως χρειαστούν), αλλά και στον Τουρισμό που, αν και σε πρώτη ανάγνωση θεωρείται «αχίλλειος πτέρνα» σε εμπόλεμες καταστάσεις, μπορεί να εξελιχθεί σε «παράθυρο» ευκαιρίας και διαφυγής μέσα στην κρίση.

Στο οικονομικό επιτελείο παρακολουθούν στενά τις απειλές που ανακύπτουν για την ευρωπαϊκή και ελληνική οικονομία. Αναλύουν όμως και τις κινήσεις κάθε χώρας ξεχωριστά στην περιοχή, καθώς επηρεάζουν ή ανατρέπουν ισορροπίες που αφορούν άμεσα την Ελλάδα.

Ήδη από τις πρώτες ώρες που ξέσπασε η κρίση, έκλεισε ο εναέριος χώρος αρκετών κρατών που βρέχονται από τη Μεσόγειο, προκειμένου να υπάρξει διεθνής επέμβαση και αναχαίτιση των πυραύλων του Ιράν προς το Ισραήλ. Η εξέλιξη αυτή υποχρεώνει αεροπορικές εταιρίες και μεγάλα τουριστικά γραφεία σε συνεχή εγρήγορση, για να αποφεύγουν ή να εκτρέπουν δρομολόγια από και προς Ισραήλ, Λίβανο, Ιορδανία κ.λπ.

Από τέτοια φαινόμενα, η Ελλάδα δεν φαίνεται να απειλείται αλλά ενδεχομένως ενισχύεται, καθώς προβάλλει ως ο πλέον ασφαλής τουριστικός προορισμός στην ταραγμένη αυτή περιοχή.

Στο «ζύγι» μπαίνει και η επαμφοτερίζουσα στάση της Τουρκίας που -σε πρώτη φάση τουλάχιστον- αρνήθηκε να συνεργαστεί με τη Δύση για απόκρουση των ιρανικών επιθέσεων από το έδαφός της. Από την εξέλιξη αυτή αλλά και την σύσφιξη των δεσμών της με ισλαμιστικές στρατιωτικές ομάδες και κράτη της περιοχής (Ιράν, Χαμάζ κ.λπ.), η Τουρκία ίσως πάψει να θεωρείται φιλικός προορισμός για τουρίστες από τη Δύση, απομακρύνοντάς τους από τα μικρασιατικά παράλια ή την Κωνσταντινούπολη και στρέφοντας περισσότερους προς τη χώρα μας.

Τι θα ζήσει η Ελλάδα

Με έναν νέο πόλεμο στη γειτονιά της, η Ελλάδα καλείται να δικαιώσει την εκτίμηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που στην τελευταία του έκθεση συμπεραίνει ότι η χώρα μας αποδεικνύεται ανθεκτική σε κάθε μεγάλη οικονομική πρόκληση.

Η ανάφλεξη βρίσκει τη χώρα μας να έχει επιδείξει αξιοθαύμαστη αντοχή, σχεδόν σε κάθε επίπεδο. Η ανάπτυξη παραμένει τετραπλάσια της Ευρωζώνης που παλεύει να σηκώσει κεφάλι.

Ωστόσο η Ελλάδα ίσως αποτελέσει και πάλι την μόνη «ευχάριστη είδηση» και «θετική έκπληξη» στην ΕΕ, αν σήμερα (Δευτέρα 22/4) η Eurostat ανακοινώσει πως το 2023 το πρωτογενές πλεόνασμα ξεπέρασε την εκτίμηση για 1,1% του ΑΕΠ που προέβλεπαν η Αθήνα και οι διεθνείς οργανισμοί για τη χώρα μας, αγγίζοντας ή και ξεπερνώντας ενδεχομένως το 1,5%-1,6%!

Ενώ όμως η Ελλάδα πήρε ανάσα από την πτώση των διεθνών τιμών Ενέργειας, αυτές τείνουν να ανέβουν ξανά πριν ακόμα η αγορά καταφέρει να απορροφήσει τις δευτερογενείς επιπτώσεις τους στον πληθωρισμό τροφίμων και υπηρεσιών.

Καύσιμα-Ενέργεια

Οι αρχικές προβλέψεις αναλυτών για παγκόσμιο ντόμινο επιπτώσεων, με άλμα 50% στη διεθνή τιμή πετρελαίου (από τα 90 στα 130 δολάρια το βαρέλι) και αντίστοιχη αύξηση στην τιμή της βενζίνης στη χώρα από τα 2 στα 3 ευρώ το λίτρο, προς το παρόν δεν βρήκαν «στόχο».

Το πετρέλαιο brent που θεωρείται κινητήριος δύναμη της ευρωπαϊκής οικονομία και βάση όλων των προβλέψεων διεθνώς, επέδειξε αξιοθαύμαστη σταθερότητα. Επί μία εβδομάδα μετά το κτύπημα του Ιράν, η αγορά διέψευδε τις «μαύρες» προβλέψεις για 100 ή 130 δολάρια το βαρέλι. Οι τιμές έπεσαν κάτω και από 90 δολάρια, κοντά στα επίπεδα ηρεμίας των 86 δολαρίων το βαρέλι.

Η εξήγηση κρύβεται στο ότι η βενζίνη που χρησιμοποιείται στα αυτοκίνητα, αν και παράγωγο πετρελαίου, είναι διαφοροποιημένο προϊόν, διαπραγματεύεται ξεχωριστά και η τιμή της στην Ελλάδα εξαρτάται άμεσα όχι από τις τιμές του αργού πετρελαίου brent, αλλά από τις διεθνείς τιμές παράδοσης Premium Αμόλυβδης Μεσογείου (Platts/MED). Στις διεθνείς αγορές εμπορευμάτων μάλιστα, η βενζίνη έχει τη μεγαλύτερη αύξηση (μετά το κακάο) και σκαρφαλώνει στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων έξι μηνών! Για το λόγο αυτό, συνεχίζονται οι αυξήσεις στις τιμές πώλησης -και αναμένονται και νέες- ασχέτως της πορείας του πετρελαίου brent.

Αυξήσεις σημειώθηκαν και στο φυσικό αέριο. Ενώ αρχικά οι τιμές εκτινάχθηκαν από τα 30 στα 34 ευρώ τη θερμική μεγαβατώρα, μέσα σε μία μέρα έπεσαν όπως ανέβηκαν. Τυχόν κλιμάκωση της έντασης όμως μπορεί να πυροδοτήσει εκ νέου άνοδο των τιμών Ενέργειας, συμπαρασύροντας τα κόστη παραγωγής και μεταφοράς.

Εμπόριο

Ασχέτως της απειλής για καύσιμα και Ενέργεια, πιθανή κλιμάκωση μπορεί να οδηγήσει σε έτι μεγαλύτερα προσκόμματα στις μεταφορές. Οι αφίξεις εμπορευμάτων στον Πειραιά μέσω Ερυθράς Θάλασσας έχουν επιβαρυνθεί ήδη σε κόστος και σε χρόνο. Μια περαιτέρω κλιμάκωση θα αποτυπωθεί σε ελλείψεις α΄υλών και πιο αυξημένα κόστη μεταφοράς πρώτων υλών και αγαθών από την Ασία. Σε μια τέτοια κατάσταση, η κυβέρνηση θα παρέμβει «πυροσβεστικά» και πάλι, για να μην πληγεί ανεπανόρθωτα η πορεία ανάπτυξης.

Ο τουρισμός

Κρίσιμη παράμετρος σε πιθανή κλιμάκωση είναι ο Τουρισμός στη Αν. Μεσόγειο. Η χώρα μας εξαρτάται άμεσα, αλλά μπορεί να αποκτήσει πλεονέκτημα λόγω γεωγραφικής θέσης, καθώς τα «απόνερά» της κρίσης δύσκολα θα φτάσουν στο Αιγαίο, ενώ υπάρχει αδιάλειπτη οδική σύνδεση από και προς την Ευρώπη που δεν έχουν άλλες χώρες της περιοχής.

«Άγνωστος Χ» παραμένει τυχόν αλλαγή προορισμών της Κρουζιέρας, που θα μπορούσε να φέρει περισσότερους επισκέπτες σε πιο «ασφαλή λιμάνια», όπως τα ελληνικά νησιά.

Ερωτηματικό αποτελεί η ροή τουριστών από Ισραήλ, που αποτελούν βασική «πηγή» για τον ελληνικό Τουρισμό. «Οι αφίξεις ταξιδιωτών από Ισραήλ στην Ελλάδα και οι αντίστοιχες εισπράξεις ακολούθησαν ανοδική τάση τα τελευταία χρόνια. Το μερίδιό τους στο σύνολο των εισερχόμενων ταξιδιωτών προσέγγισε το 2% το 2022 τόσο για τις αφίξεις όσο και για τις εισπράξεις, ξεπερνώντας τα αντίστοιχα επίπεδα του 2019 (1% στις αφίξεις και στις εισπράξεις)» αναφέρει σε ανάλυση που έχει ενσωματώσει στην Έκθεσή της για το 2023 η Τράπεζα της Ελλάδος.

Ωστόσο «κατά τη θερινή περίοδο Απριλίου-Οκτωβρίου 2024 οι προγραμματισμένες αεροπορικές θέσεις από το Ισραήλ στα αεροδρόμια προορισμού στην Ελλάδα (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Μύκονος, Σαντορίνη κ.ά.) εμφανίζουν πτώση κατά 7,6%» επισημαίνει η ΤτΕ.

Παρά τους κινδύνους όμως, αν οι συνθήκες ευνοήσουν και δεν κλείσουν οι ουρανοί πάνω από το Ισραήλ, η Ελλάδα αναμένεται να καταστεί Νο.1 προορισμός για κατοίκους του Ισραήλ που θα θελήσουν να «αποδράσουν» για λίγο από την ασφυκτική κατάσταση που βιώνουν το τελευταίο επτάμηνο (με τις σειρήνες συναγερμού και τα καταφύγια σε ημερήσια βάση) αναζητώντας ασφαλές «καταφύγιο» ηρεμίας για τους ίδιους και τις οικογένειές τους.