Ο Μέγας Αλέξανδρος, ο θρυλικός Μακεδόνας βασιλιάς που άφησε ανεξίτηλο το στίγμα του στην παγκόσμια ιστορία, κατάφερε να αναδιαμορφώσει το χάρτη του κόσμου με τα επιτεύγματά του, κατακτώντας τεράστια εδάφη που εκτεινόταν από την Αίγυπτο μέχρι τη σύγχρονη Ινδία, και από τη Μεσόγειο μέχρι τον Ινδό ποταμό.
Πέθανε σε ηλικία μόλις 32 ετών, αφήνοντας πίσω του μια αυτοκρατορία που έμελλε να επηρεάσει πολιτισμούς και λαούς για αιώνες.
Από την πρώτη του εκστρατεία το 334 π.Χ. μέχρι τη στιγμή του θανάτου του το 323 π.Χ. στη Βαβυλώνα, ο Αλέξανδρος υπήρξε ο πρώτος από τους μεγάλους στρατηγούς της παγκόσμιας ιστορίας, καταρρίπτοντας όρια και προκαλώντας το σεβασμό των αντιπάλων του με τις στρατηγικές του νίκες.
Η κληρονομιά του, παρά τον θάνατό του σε τόσο νεαρή ηλικία, παραμένει ζωντανή και μετρά χιλιάδες χρόνια, με τα ίχνη του να είναι εμφανή σε πολλές περιοχές του κόσμου.
Ένας ιδιαίτερος τρόπος ερμηνείας της προσωπικότητας και των επιτευγμάτων του Μεγάλου Αλεξάνδρου προέρχεται από τον Πιερ Μπριάντ, ειδικό στις αυτοκρατορίες της Μακεδονίας και των Αχαιμενιδών (Περσία).
Ο Μπριάντ, συγγραφέας του βιβλίου «A short introduction: Alexander the Great», βλέπει τον Αλέξανδρο όχι μόνο ως έναν υπερφυσικό ήρωα, αλλά ως έναν στρατηλάτη που κατόρθωσε κάτι πρωτοφανές στην ιστορία: την κατάκτηση της Περσικής Αυτοκρατορίας.
Όπως τονίζει ο Μπριάντ, η επιτυχία του Αλεξάνδρου δεν μπορεί να ερμηνευθεί απομονωμένα ή χωρίς το κατάλληλο ιστορικό πλαίσιο.
Η Περσική Αυτοκρατορία, υπό την ηγεσία του Δαρείου Γ’, ήταν μια ήδη οργανωμένη και ισχυρή αυτοκρατορία, η οποία είχε καταφέρει να επεκταθεί 200 χρόνια νωρίτερα και να εδραιώσει την κυριαρχία της.
Ο Αλέξανδρος, αν και είχε μια εξαιρετική στρατηγική ικανότητα και διορατικότητα, δεν ήταν ο πρώτος που ανέλαβε την κατάκτηση μεγάλων αυτοκρατοριών.
Αυτό που τον διαφοροποιεί, σύμφωνα με τον Μπριάντ, είναι ότι κατόρθωσε να καταρρίψει αυτή τη δομημένη και πανίσχυρη αυτοκρατορία, κάτι που δεν είχε επιχειρήσει κανείς άλλος πριν από εκείνον.
Για τον Μπριάντ, λοιπόν, η επιτυχία του Αλεξάνδρου είναι περισσότερο μια ιστορική συνθήκη και μια απόλυτη στρατηγική κατάκτηση, παρά μια απλή αναφορά σε έναν ηρωικό χαρακτήρα.
Ερμηνεύει τις κατακτήσεις του Αλεξάνδρου ως μέρος ενός ευρύτερου πολιτικού και στρατηγικού πλαισίου, στο οποίο ο ίδιος ανέδειξε την ικανότητά του να ανατρέψει μια ήδη κατεστημένη αυτοκρατορική δύναμη, και αυτό του έδωσε τη θέση του στη ιστορία, όχι μόνο ως στρατηλάτη, αλλά και ως πολιτικό αναμορφωτή.
Στην Ελλάδα, τη σύγχρονη Τουρκία, το Πακιστάν, και την Αίγυπτο, οι επισκέπτες μπορούν να δουν τις εντυπωσιακές τοποθεσίες που συνδέονται με τον Αλέξανδρο, όπως το βασιλικό παλάτι της Αιγών, το οποίο πρόσφατα άνοιξε για το κοινό.
Οι ιστορίες του, οι θρύλοι και οι μύθοι γύρω από την προσωπικότητά του συνεχίζουν να μαγεύουν, προσελκύοντας πλήθη ανθρώπων, από απλούς τουρίστες μέχρι ακαδημαϊκούς και ιστορικούς.
Ο Πιερ Μπριάντ υποστηρίζει ότι υπάρχει ένας απλός, αν και πολύ σημαντικός, λόγος για τον οποίο, 2.000 χρόνια μετά, συνεχίζουμε να μιλάμε για τον Μέγα Αλέξανδρο, ενώ η επιτυχία του Μέγα Κύρου, του ιδρυτή της Περσικής Αυτοκρατορίας το 550 π.Χ., παραμένει λιγότερο αναγνωρισμένη: ο Αλέξανδρος ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος κατακτητής.
Όπως εξηγεί ο Μπριάντ, η ιστορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου έχει αποκτήσει τεράστια θέση στη σκέψη της Ευρώπης από την αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Ο Μεγάλος Αλέξανδρος θεωρήθηκε ο πρώτος Ευρωπαίος κατακτητής της Ανατολής, και η επιτυχία του προβλήθηκε ως πρότυπο για τους Ευρωπαίους στρατηγούς και κατακτητές που ακολούθησαν.
Ορισμένοι ιστορικοί του 18ου και 19ου αιώνα ερμήνευσαν τις νίκες του ως πρόγευση για τις μελλοντικές νίκες των ευρωπαϊκών στρατών εναντίον των Οθωμανών, προσδίδοντας έτσι στο πρόσωπο του Αλέξανδρου μια πολιτική διάσταση που καθόρισε την αντίληψη των Ευρωπαίων για την Ασία και τη Μέση Ανατολή.
Αυτό, σύμφωνα με τον Μπριάντ, έδωσε στο Αλέξανδρο τη θέση ενός «Πρώτου Ευρωπαίου» ήρωα, ενώ οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι συγγραφείς, επικεντρωμένοι στις δικές τους πολιτικές και πολιτισμικές ανάγκες, δεν έδειξαν ενδιαφέρον για την Περσική Αυτοκρατορία και τις κατακτήσεις του Κύρου. Ως αποτέλεσμα, η Περσία και η σημαντικότητα του Κύρου στην ιστορία του κόσμου παρέμειναν, σε μεγάλο βαθμό, εκτός της κυρίαρχης ιστοριογραφίας, καθώς το επίκεντρο της κλασικής ευρωπαϊκής σκέψης ήταν στραμμένο στην ελληνική και ρωμαϊκή κληρονομιά, αφήνοντας την Περσία και τον Κύρο σε δεύτερη μοίρα.
Αναμφίβολα, ο Μέγας Αλέξανδρος κατάφερε να επηρεάσει όχι μόνο τη γεωγραφία, αλλά και τον πολιτισμό, τη γλώσσα και τις θρησκείες. Η ελληνική γλώσσα παρέμεινε η επίσημη γλώσσα διοίκησης στην περιοχή για αιώνες, και η εξάπλωση του ελληνικού πολιτισμού καθόρισε τη σκέψη και την κουλτούρα της εποχής του.
Η σύνδεση του Αλέξανδρου με τον μύθο και η αμφιλεγόμενη εικόνα του ως στρατηλάτη με μεγαλεπήβολα σχέδια, συνεχίζουν να προκαλούν έντονες συζητήσεις.
Ακόμα και μετά από δύο χιλιετίες, η μορφή του Μεγάλου Αλέξανδρου παραμένει «σχεδόν θεϊκή» και είναι αναπόσπαστο μέρος της παγκόσμιας ιστορίας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι παρά τις κατακτήσεις του και την επιβολή του στους λαούς που υπόταξε, ο Αλέξανδρος φρόντιζε να δείχνει σεβασμό στους ηττημένους του, όπως στη χαρακτηριστική περίπτωση της αιχμαλωσίας της μητέρας του Πέρση βασιλιά Δαρείου, η οποία εκτιμούσε τον Αλέξανδρο και τον θεωρούσε δεύτερο γιο της. Αυτή η ανθρωπιά και το χάρισμα του να εμπνέει αγάπη, ακόμη και από τους αντιπάλους του, συνθέτουν την μοναδική προσωπικότητά του.
Η ιστορία του συνεχίζει να εμπνέει ανθρώπους και καλλιτέχνες παγκοσμίως, ενώ οι περιηγήσεις που ακολουθούν τα βήματά του, σε χώρες όπως η Τουρκία και η Ελλάδα, φέρνουν κοντά σύγχρονους ταξιδιώτες με τον θρύλο του Αλέξανδρου.
Με το θρύλο του να ζει ακόμα σε πόλεις και τοποθεσίες από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου μέχρι την Κανταχάρ στο Αφγανιστάν, η κληρονομιά του Μέγα Αλέξανδρου συνεχίζει να αναδεικνύει έναν από τους μεγαλύτερους ηγέτες και στρατηγούς της παγκόσμιας ιστορίας.