Της Ελπινίκης Λέκκα, Σύμβουλος Σταδιοδρομίας της Career Gate

Αρχικά ας ξεκινήσουμε από το τι είναι οι αξίες. Οι αξίες ορίζονται ως οι ηθικοί κανόνες σύμφωνα με τους οποίους λειτουργεί το άτομο και αυτό σημαίνει πως επηρεάζουν τόσο την ψυχολογία του και την συμπεριφορά του, όσο και τις πράξεις του. Μία υποκατηγορία αυτών είναι οι επαγγελματικές/ εργασιακές αξίες που αφορούν την σταδιοδρομία του ατόμου. Αν επικεντρωθούμε στην υποκατηγορία αυτή και σκεφτούμε πώς κάνουμε επαγγελματικές ή εκπαιδευτικές επιλογές, θα συνειδητοποιήσουμε οι περισσότεροι ότι οι αξίες παίζουν καίριο ρόλο στις επιλογές μας. Συνηθίζεται, όμως, πολλοί να μην έχουν επίγνωση των αξιών τους ή να τις ακολουθούν επειδή αυτό έχουν μάθει από την οικογένεια ή τον περίγυρο τους.

Συλλογιζόμενοι πως οι αξίες μας παραλληλίζονται με χαρακτηριστικά του επαγγέλματος ή της εκπαίδευσής μας, προκύπτει το συμπέρασμα πως η αντίληψη, κατανόηση, ιεράρχηση και αξιολόγηση των αξιών μας θα οδηγήσει και στις πιο ταιριαστές για εμάς επαγγελματικές αποφάσεις. Σχεδόν σίγουρο είναι ότι ένα ταιριαστό στις αξίες μας επάγγελμα θα μας προσφέρει διάθεση για συνεχή βελτίωση και πρόοδο αλλά ταυτόχρονα θα μας κάνει να αισθανόμαστε χαρούμενοι.

Αποτελεί άλλωστε γενική παραδοχή ότι οι προσωπικές με τις επαγγελματικές αξίες είναι άμεσα συνδεδεμένες όπως αντίστοιχα η προσωπική με την επαγγελματική ζωή είναι άμεσα αλληλένδετες. Αυτό αποτυπώνεται και στην θεωρία προσωπικότητας του J. Holland που χρησιμοποιείται κατά κόρον στη συμβουλευτική σταδιοδρομίας, καθώς βάσει αυτής τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του ατόμου ευθύνονται για την επιλογή περιβαλλόντων εργασίας.

Θέτοντας στο κέντρο του ενδιαφέροντος τις αξίες που σχετίζονται με τη σταδιοδρομία ναι μεν υπάρχει ποικιλομορφία αλλά ορισμένες είναι κοινές για την μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού. Έτσι πολλοί κάνουν λόγο για κοινωνική ανέλιξη και αναγνώριση, υψηλές οικονομικές απολαβές, ελαστικό ωράριο, ελεύθερο χρόνο, δημιουργικότητα, επαφή με άλλους ανθρώπους ή ανεξαρτησία. Κάθε μία από αυτές είναι πιθανόν να αποτελεί, ή και όχι, τόσο επαγγελματική όσο και προσωπική αξία του καθενός.

Η σημασία που δίνει κάποιος σε μία αξία και το πόσο απαραίτητη είναι στην καθημερινότητά του, καθορίζει και τη θέση που θα πάρει, αν πάρει, στην προσωπική κλίμακα ιεράρχησης του. Η κλίμακα αυτή αξίζει να σημειωθεί πως δεν έχει σωστές και λάθος επιλογές αλλά είναι μοναδική για τον καθένα και στοχεύει στην προσωπική του ικανοποίηση και ευχαρίστηση, ενώ οδηγεί σε κατάλληλες επιλογές σταδιοδρομίας.

Ένας μίνι οδηγός που μπορούμε όλοι να ακολουθήσουμε για να φτάσουμε ένα βήμα πιο κοντά στο να πάρουμε σωστές επαγγελματικές αποφάσεις είναι:

• να ανακαλύψουμε τις προσωπικές και τις επαγγελματικές μας αξίες,
• να τις καταγράψουμε ώστε να τις βάλουμε σε σειρά προτεραιότητας από την λιγότερο στην περισσότερο σημαντική για εμάς και μετά
• να αναζητήσουμε πώς η τωρινή μας εργασία, εκπαίδευση ή απασχόληση υιοθετεί τις αξίες αυτές.

Μπορεί να χρειάζονται ορισμένες αλλαγές για να μπορέσει να ανταποκριθεί το επάγγελμά μας στα “πρέπει” μας αλλά αυτό δείχνει ότι υπάρχει η δυνατότητα κάτι τέτοιο να συμβεί στο μέλλον. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει καν πιθανότητα για μελλοντική βελτίωση ίσως είναι ώρα να ψάξουμε, συνειδητά πλέον, καινούργια εργασία, εκπαίδευση ή απασχόληση.

Ας αφήσουμε λοιπόν τις αξίες μας να κατευθύνουν τα επαγγελματικά μονοπάτια μας!