Πόσο επιβλαβή είναι για την υγεία μας τα σωματίδια που αφήνουν στην ατμόσφαιρα της Πάτρας οι εκπομπές καυσαερίων απ’ τα πλοία που προσεγγίζουν στο λιμάνι της πόλης; Και πόσο ευθύνονται για καρδιαγγειακές και αναπνευστικές παθήσεις;
Το μακρινό 2008 ο τότε δήμαρχος Πατρέων Ανδρέας Φούρας είχε επιχειρήσει να «σηκώσει» το θέμα, λέγοντας ότι η περιβαλλοντική επιβάρυνση απ’ τα εκπεμπόμενα σωματίδια ήταν οφθαλμοφανή εξαιτίας του πυκνού μαύρου καπνού που απλωνόταν κατά μήκος της Ηρώων Πολυτεχνείου και της Όθωνος Αμαλίας, στον απόπλου ή στον κατάπλου ενός φέρρυ στο παλιό λιμάνι.
Η ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΤΟΥ 2020
Την περασμένη Τετάρτη, στο Νότιο Πάρκο βετεράνος αυτοδιοικητικός παράγοντας έλεγε στην «Πολιτεία» ότι εκείνη η πρωτόλεια και ανεπεξέργαστη πρωτοβουλία-καταγγελία του Φούρα ξεχάστηκε ευθύς αμέσως μετά την διατύπωση της. Χωρίς ωστόσο ν’ απαντηθούν τα ερωτήματα που εγείρονταν.
Κι όμως, το 2020 στη Σχολή Θετικών Επιστημών του πανεπιστημίου Πατρών, στο δραστήριο Τμήμα Γεωλογίας, κατατέθηκε διδακτορική διατριβή που αναφερόταν ακριβώς στην «εκτίμηση των περιβαλλοντικών-γεωχημικών συνθηκών του λιμένα της Πάτρας».
Η διατριβή, όπως μάθαμε, έφερε την υπογραφή της Αικατερίνης-Αγγελικής Αποστολοπούλου. Η δε Συμβουλευτική Επιτροπή της διατριβής αποτελείτο απ’ τους Σωτήρη Βαρνάβα, επιβλέπων καθηγητή, Πέτρο Κουτσούκο, απ’ το Τμήμα Χημικών Μηχανικών Πανεπιστημίου Πατρών και Μιχάλη Αγγελίδη, καθηγητή Περιβάλλοντος στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.
Στη δε Εξεταστική Επιτροπή μετείχαν, ακόμα, οι καθηγητές Γιάννης Ηλιόπουλος, Γιάννης Καλαβρουζιώτης, Μιχάλης Λεοτσινίδης και Αθανάσιος Αργυρίου.
ΠΡΟΞΕΝΟΥΝ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ
Η διδακτορική διατριβή της κ. Αποστολοπούλου, πλαισιωμένη μ’ όλες τις στέρεες επιστημονικές τεκμηριώσεις -μεταξύ όλων των άλλων- εκτιμά ότι «σωματίδια προελεύσεως καύσης πετρελαίου συνδέονται με διάφορες ασθένειες του καρδιαγγειακού συστήματος. Ειδικότερα, οι εκπομπές των σωματιδίων έχουν συσχετιστεί με πρώιμο θάνατο, συνεπεία καρδιοαναπνευστικών νοσημάτων και καρκίνου. Σύμφωνα με άλλες έρευνες το 70% των εκπομπών, οι οποίες διαλαμβάνουν σωματίδια, προέρχονται από τα πλοία και είναι δυνατό να μεταφέρονται σε απόσταση 400 km, γεγονός που υπογραμμίζει τον κίνδυνο σε βάρος της υγείας».
Μια άλλη σημαντική παράμετρος περιβαλλοντικής επιβάρυνσης –με πηγή το λιμάνι και τα πλοία– συμπυκνώνεται στο εύρημα της μελέτης που λέει ότι «η συνεισφορά της Διεθνούς Ναυσιπλοΐας στις Ευρωπαϊκές θάλασσες σε σωματίδια PΜ10 και PM2.5 είναι 15-25% και σε τοπικό επίπεδο (σ.σ. στην Πάτρα) εκτιμάται στο 20-30% του συνόλου των εκπεμπόμενων σωματιδίων (European Environment Agency, 2013)».
Η μελέτη λέει για το λιμάνι της Πάτρας ότι μεγάλες ποσότητες σωματιδίων παράγονται από τις εκπομπές της ναυσιπλοΐας τόσο στην ανοιχτή θάλασσα όσο και ιδιαιτέρως κατά την είσοδο τους, τους ελιγμούς και κατά τον ελλιμενισμό των πλοίων στο λιμάνι.
ΟΙ ΠΙΟ ΕΠΙΦΟΒΕΣ ΩΡΕΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι ανάλογες εργαστηριακές μετρήσεις είχαν γίνει στο λιμάνι της Πάτρας και το καλοκαίρι του 2008 αλλά και αργότερα. Η γενική διαπίστωση μ’ επιστημονικούς όρους λέει ότι «τα αιωρούμενα σωματίδια της ατμοσφαίρας προέρχονται από την καύση του πετρελαίου των εισερχομένων και εξερχομένων στον λιμένα πλοίων. Γενικότερα, τεράστιες ποσότητες σωματιδίων παράγονται από τις εκπομπές της ναυσιπλοΐας τόσο στην ανοιχτή θάλασσα όσο και ιδιαιτέρως κατά την είσοδο τους, τους ελιγμούς και κατά τον ελλιμενισμό των πλοίων στους λιμένες. Τα σωματίδια αυτά διαφέρουν από τα αντίστοιχα που παράγονται από διάφορες άλλες πηγές όπως από τη σκόνη, τα σταγονίδια του θαλασσίου νερού, από τις βιολογικές δραστηριότητες κ.λπ.».
Το λιμάνι της Πάτρας είναι πηγή ατμοσφαιρικής ρύπανσης που διαχρονικά έχει επηρεάσει τη ζωή και την υγεία των κατοίκων της πόλης. Η δε διατριβή της κ. Αποστολοπούλου δίνει όλες τις απαντήσεις και σε συνάφεια με παράγοντες που ενισχύουν τη ρύπανση στο λιμάνι της Πάτρας, όπως η φορά των ανέμων, η θερμοκρασία και φυσικά η μνημειώδης για την πόλη υγρασία της.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ Η ΗΛΕΚΤΡΟΚΙΝΗΣΗ
Πιθανή απάντηση στην ατμοσφαιρική ρύπανση είναι η επικείμενη ηλεκτροκίνηση των πλοίων. Άρα, οι μηδενικοί ρύποι. Το ενθαρρυντικό είναι ότι το λιμάνι της Πάτρας μαζί με τα λιμάνι του Πειραιά, της Θεσσαλονίκης και του Ηρακλείου, σε συνεργασία με τον ΔΕΔΔΗΕ προετοιμάζεται ώστε να καταθέσει αίτηση χρηματοδότησης από κοινοτικούς πόρους για την ηλεκτροδότηση και ηλεκτροφόρτιση των πλοίων. Επί του παρόντος, ωστόσο, το κύριος βάρος για το λιμάνι της Πάτρας στρέφεται στην εξασφάλιση πόρων για την χρηματοδότηση των αναγκαίων μελετών.
Κι όπως λέει στη μελέτη της η κ. Αποστολοπούλου «η επιβάρυνση της ατμόσφαιρας του λιμένα της Πάτρας από τα καυσαέρια των πλοίων, τα οποία είναι υπεύθυνα για την όξινη βροχή, επιβεβαιώθηκε από τη στατιστικά σημαντική ανταγωνιστική σχέση μεταξύ των τιμών του pH και του ημερήσιου συνολικού αριθμού εισερχόμενων και αναχωρούντων από το λιμένα πλοίων».
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
