Οι καταστροφικοί σεισμοί που έπληξαν τα τελευταία 24ωρα την Τουρκία και τη Συρία είχαν επίκεντρο μία από τις περισσότερο σεισμογενείς -και πολιτικά ταραχώδεις- περιοχές του κόσμου, γράφει ο Κλάιβ Κούκσον στους Financial Times.

Καταπόνηση που συσσωρευόταν επί δεκαετίες, καθώς οι αργά κινούμενες τεκτονικές πλάκες της Γης πιέζονταν η μία πάνω στην άλλη, εκτονώθηκε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, προκαλώντας βίαιες δονήσεις.

Τέτοιες σεισμικές τάσεις συσσωρεύονται στην περιοχή της Τουρκίας επειδή η αραβική πλάκα ωθεί την πλάκα της Ανατολίας προς τα δυτικά με ρυθμό περίπου 2 εκατοστών ετησίως, αναφέρει στους F.T. ο David Rothery, καθηγητής Γεωεπιστημών στο Open University του Ηνωμένου Βασιλείου.

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Τουρκία ζει έναν σεισμό ο οποίος καταγράφεται ως ο φονικότερος παγκοσμίως για το 12μηνο μέσα στο οποίο πραγματοποιήθηκε. Κάτι ανάλογο συνέβη το 2020, το 1999, το 1983 και το 1975, όπως αναφέρει η Joanna Faure Walker, επικεφαλής του Ινστιτούτου Μείωσης Κινδύνων και Καταστροφών του University College του Λονδίν

Ο πρώτος σεισμός των 7,8 Ρίχτερ, τα ξημερώματα της Δευτέρας, προήλθε από το νοτιοδυτικό άκρο του ρήγματος της Ανατολικής Ανατολίας, κοντά στη συμβολή του με το σύστημα ρηγμάτων της Νεκράς Θάλασσας. Ο σεισμός ήταν ακόμη πιο καταστροφικός γιατί είχε σχετικά μικρό εστιακό βάθος 18 χιλιομέτρων.

Ο δεύτερος μεγάλος σεισμός, των 7,5 Ρίχτερ, ακολούθησε εννέα ώρες αργότερα, περίπου 100 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του πρώτου, σε βάθος μόλις 10 χιλιομέτρων. Ακολούθησαν, επίσης, δεκάδες άλλοι μικρότεροι μετασεισμοί.

«Είναι σχεδόν σίγουρο ότι οι δύο σεισμοί συνδέονται» δήλωσε ο Mark Allen, επικεφαλής του Τμήματος Επιστήμης της Γης στο Πανεπιστήμιο Durham στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Η ζώνη ρηγμάτων της Ανατολικής Ανατολίας (East Anatolian fault zone), από την οποία προήλθαν οι μεγάλες σεισμικές δονήσεις της Δευτέρας, ήταν σχετικά ήσυχη τον περασμένο αιώνα, πλην όμως η ίδια ζώνη έχει προκαλέσει αρκετούς καταστροφικούς σεισμούς στο πιο μακρινό παρελθόν.

Σεισμός που είχε σημειωθεί το μακρινό 1822 στην ίδια περιοχή «κατέστρεψε ολοσχερώς πολλές πόλεις, με μεγάλες απώλειες», σημειώνει ο Roger Musson, επιστημονικός συνεργάτης στο Βρετανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο. «Μόνο στο Χαλέπι λέγεται ότι σκοτώθηκαν περίπου 7.000. Ο σεισμός του 1822 είχε, επίσης, πολλούς μετασεισμούς οι οποίοι συνεχίστηκαν μέχρι τον Ιούνιο του επόμενου έτους.»

Το ρήγμα της Βόρειας Ανατολίας (North Anatolian fault), που εκτείνεται κατά μήκος των τουρκικών ακτών στη Μαύρη Θάλασσα, ήταν πολύ πιο ενεργό τον τελευταίο καιρό από το άλλο της Ανατολικής Ανατολίας, προκαλώντας αρκετές καταστροφές, συμπεριλαμβανομένου του σεισμού των 7,6 Ρίχτερ του 1999. Τα δύο αυτά ρήγματα, ωστόσο, απέχουν πολύ το ένα από το άλλο.

Στον απόηχο των καταστροφικών σεισμών της Δευτέρας, το πρώτο στοίχημα έχει να κάνει στην πράξη με τη διάσωση εγκλωβισμένων, την περίθαλψη των τραυματιών, τη φροντίδα των αστέγων και των εκτοπισμένων. Πολλές χώρες έσπευσαν να προσφέρουν βοήθεια.

Ωστόσο, ο καθηγητής στο University College του Λονδίνου, Ilan Kelman, δεν ήταν αισιόδοξος αναφορικά με τις προοπτικές ειρήνευσης στην ευρύτερη περιοχή. Σύμφωνα με την έρευνά του, η «διπλωματία των καταστροφών» (disaster diplomacy) δεν αρκεί για να φέρει την ειρήνη.