Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2023. Ένα αντίτυπο του Κορανίου γίνεται στάχτη έξω από την τουρκική πρεσβεία στη Στοκχόλμη. Μια χούφτα Σουηδοί ακροδεξιοί εξοργίζουν την Τουρκία και αναταράσσουν τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της Σουηδίας –και συνεκδοχικά της Φινλανδίας– στο ΝΑΤΟ.

Η Άγκυρα δεν θα συγχωρήσει κάψιμο του ιερού βιβλίου του ισλάμ και δεν θα επιτρέψει εύκολα –τουλάχιστον προσώρας– τη Στοκχόλμη και το Ελσίνκι να αποτελέσουν τα νέα σύνορα της Συμμαχίας εν μέσω του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία. Αλλά το ερώτημα που ανακύπτει είναι το εξής: γιατί η Τουρκία δίνει τόση βάση σε μία ακραία κίνηση μιας χούφτας ακροδεξιών, οι οποίοι στη συγκέντρωση ήταν λιγότεροι από τους αστυνομικούς και τους δημοσιογράφους;

Το Κοράνι ασφαλώς δεν το έκαψαν όλοι οι Σουηδοί – ούτε καν όλοι οι ακροδεξιοί που συγκεντρώθηκαν για να δηλώσουν ότι η χώρα τους δεν δέχεται υποδείξεις συμμορφώσεως από την Τουρκία. Το Κοράνι το έκαψε ένα Δανο-σουηδός ακροδεξιός που είναι… πυρομανής του ιερού βιβλίου των μουσουλμάνων.

Λέγεται Ράσμους Παλουντάν και είναι επικεφαλής του ακροδεξιού κόμματος της Δανίας, Stram Kurs (Σκληρή Γραμμή). Γεννήθηκε το 1982 στη Δανία από πατέρα Σουηδό. Είναι δικηγόρος, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, είναι πρωτοετής της θεολογικής σχολής του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης.

Πώς και γιατί βρέθηκε από τη Δανία στη Σουηδία για να συμμετάσχει σε αυτή τη διαδήλωση; Ο ίδιος, σύμφωνα με σουηδικά μέσα, λέει ότι τον κάλεσαν «Σουηδοί που ήθελαν να κάψω το Κοράνι έξω από την τουρκική πρεσβεία» στη Στοκχόλμη. Εξάλλου, έχει ήδη υποβάλει τα διαπιστευτήριά του σε αντίστοιχες πράξεις.

Ανέλαβε λοιπόν τη διοργάνωση αυτής της πυρομανούς εκδήλωσης, αλλά δεν προλάβαινε να πληρώσει το αντίτιμο που απαιτούν οι σουηδικές αρχές για τη διοργάνωση αντίστοιχων κινήσεων ώστε να γίνει η διαδήλωση στην ώρα της. Επρόκειτο για 300 κορώνες – κάτι παραπάνω από 26 ευρώ.

Έτσι, ανέλαβε να τον βοηθήσει, όπως λένε τα σουηδικά μέσα και παραδέχεται ο ίδιος, ο Τσανγκ Φρικ, Σουηδός δημοσιογράφος με ακροδεξιά παράσημα. Τον Φρικ πλησίασε, σύμφωνα με πληροφορίες, εκπρόσωπος του εξτρεμιστικού ιστότοπου Exakt24. Όταν ο Φρικ αναρωτήθηκε γιατί δεν το πληρώνουν απευθείας εκείνοι, του απάντησαν ότι δεν θα ήθελαν να ταυτιστούν με τη διαμαρτυρία. Εκείνος συμφώνησε να τους εξυπηρετήσει, με την υποχρέωση να του καταβάλουν το αντίτιμο, το οποίο και συνέβη.

Ο Τσανγκ Φρικ, όπως είπε ο ίδιος στο σουηδικό SVT, «εν προκειμένω υποστηρίζω τον ακτιβισμό όταν πρόκειται για την Τουρκία και τον Ερντογάν. 300 κορώνες είναι ασήμαντο ποσό, δεν θα έπρεπε να σταθούν εμπόδιο». Όταν ρωτήθηκε εάν αυτό που έκανε θα επηρέαζε τη δημοσιογραφική του αξιοπιστια, ήταν… αποστομωτικός: Δεν πιστεύω σε αυτού του είδους την αξιοπιστία. Η αξιοπιστία έγκειται στο αν παρουσιάζω τα πράγματα σωστά, δεν διαστρεβλώνω λεγόμενα ή εξαπατώ τους αναγνώστες. Αν είχα συνεισφέρει κρυφά μια δεκάρα σε κάποια διαδήλωση χωρίς να την αναφέρω, πιθανότατα θα είχαμε πρόβλημα. Αλλά δεν δουλεύω έτσι. Είμαι εντελώς ανοιχτός σε αυτό».

Ο ίδιος, σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, πιστεύει όλα έγιναν στο όνομα της ελευθερίας της έκφρασης. «Πρόκειται για την ελευθερία της έκφρασης. Πρέπει να περιορίσουμε την ελευθερία διαδήλωσης και λόγου εξαιτίας μιας ξένης δύναμης; Εάν δεν έχουμε ελευθερία στον σχηματισμό γνώμης, ας κλείσουμε τα ελεύθερα μέσα», με τα δικά του λόγια.

Το Exakt24 όμως, σύμφωνα με σουηδικά δημοσιεύματα, αρνείται ότι τα πράγματα έγιναν έτσι, δίνοντας την ακριβώς αντίθετη εικόνα. Ο ρεπόρτερ, τον οποίο «δείχνει» ο Φρικ, δηλώνει ότι ο τελευταίος ήταν η κινητήρια δύναμη για να μεταβεί ο Παλουντάν στη Σουηδία και ότι ο Φρικ όχι μόνο κατέβαλε το αντίτιμο, αλλά κάλυψε και τα αεροπορικά εισιτήρια του Δανο-σουηδού ακροδεξιού. «Ήταν ο Φρικ που με πήρε τηλέφωνο και ήθελε να έρθει σε επαφή με κάποιον που θα μπορούσε να κάψει το Κοράνι. Τους έφερα σε επαφή. Τώρα προσπαθεί να τα ρίξει σε μένα. Είναι πολύ περίεργο», είπε ο ίδιος στο Syre.

Και το γαϊτανάκι συνεχίζεται… Σε απάντηση όλων αυτών, ο Φρικ δήλωσε ότι προσπάθησε να αποτρέψει τον Παλουντάν να κάψει το Κοράνι, προτείνοντάς του κάποια άλλη δράση, ωστόσο ο Δανο-σουηδός ακροδεξιός επέμεινε.

Ο… πυρομανής

Ο Ράσμους Παλουντάν ίδρυσε το Stram Kurs το 2017. Πρόκειται για ένα σκληροπυρηνικό εθνικιστικό κόμμα που έχει αναπτύξει αντι-ισλαμιστική και αντιμεταναστευτική δράση. Στις εκλογές του 2019, το κόμμα του έλαβε 1,8%, χάνοντας την είσοδο στη Βουλή για 0,2%.

Ως δικηγόρος έχει υπερασπιστεί «επικριτές του συστήματος», υποστηρικτές της φαρμακευτικής κάνναβης και έχει χειριστεί υποθέσεις ασύλου. Ταυτόχρονα, έχει διατελέσει επί τριετία λέκτορας στο Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης.

Έχει συμμετάσχει σε πλείστες όσες –ειρηνικές και μη– διαδηλώσεις εναντίον του Ισλάμ και των μεταναστών που δεν προέρχονται από δυτικές χώρες. Σε πολλές εξ αυτών έχει κάψει αντίτυπα του Κορανιού.

Σε πολλές περιπτώσεις έχει έρθει αντιμέτωπος με αντιδιαδηλωτές. Μάλιστα, τον Ιούνιο του 2020, στο Όρχους της Δανίας την τελευταία στιγμή αποσοβήθηκε η δολοφονία από αντιδιαδηλωτή που κράδαινε μαχαίρι πλησιάζοντάς τον – σύμφωνα με δανικά δημοσιεύματα, αστυνομικά πυρά στο πόδι του επίδοξου δολοφόνου σταμάτησαν τα χειρότερα.

Ταυτόχρονα, έχει κατηγορηθεί και έχει λάβει ασφαλιστικά μέτρα για καταδίωξη και παρενόχληση νέου άνδρα, τέτοιου βαθμού που τα δανικά μέσα έκαναν λόγο για ψυχικό βασανισμό της οικογένειας του άνδρα από τη συμπεριφορά του Παλουντάν.

Ποινική δίωξη έχει υποστεί και για ζωντανές συνομιλίες με ανήλικα αγόρια, για τα οποία δήλωσε ότι δεν γνώριζε την ηλικία τους, ενώ έριξε το βάρος στην «ελλιπή γονική υπευθυνότητα».

Συνολικά, έχει καταδικαστεί για ρατσισμό από δανικό δικαστήριο το 2019 σε πέντε χρόνια με αναστολή. Το 2020, και πάλι για ρατσισμό, καταδικάστηκε σε τρεις μήνες φυλάκιση, την οποία έχει εφεσιβάλει. Και ξανά το 2021, δανικό εφετείο τον έκρινε ένοχο για ρατσισμό και συκοφαντική δυσφήμηση –με ποινή να καταβάλει 30.000 κορώνες σε μία Σομαλή επειδή υπαινίχθηκε ότι ήταν πόρνη–, επικίνδυνη οδήγηση και άλλα περίπου 10 αδικήματα, μετατρέποντας την ποινή του με ανασταλτικό χαρακτήρα.

Ο Ράσμους Παλουντάν τέθηκε σε τριετή διαθεσιμότητα από τον δικηγορικό σύλλογο και του απαγορεύτηκε η οδήγηση για έναν χρόνο.

Ο μεσάζων

Ο Τσανγκ Γιοχάνες Φρικ, γεννημένος το 1983 στη Σουηδία, από Ρομά πατέρα και Εβραία μητέρα. Είναι δημοσιογράφος, φωτογράφος και συνιδρυτής του εξτρεμιστικού, ξενοφοβικού ιστότοπου Nyheter Idag (Ημερήσια Νέα), το οποίο λέγεται ότι έχει απευθείας επαφές με τους ακροδεξιούς Σουηδούς Δημοκράτες, των οποίων μέλος έχει υπάρξει ο Φρικ.

Στο Nyheter Idag έχει δημοσιεύσει αποκαλυπτικά ρεπορτάζ που έχουν έλξει το ενδιαφέρον δημοσιογράφων και κοινού, αλλά η ένωση των δημοσιογράφων της Σουηδίας δεν τον έχει κάνει δεκτό στις τάξεις της.

Σε ρεπορτάζ του 2019 των New York Times για την άνοδο της ακροδεξιάς στη Σουηδία, ο Φρικ παραδέχεται ότι έχει εργαστεί για το ρωσικό RT, όπως παραδέχτηκε ότι υπάρχει σύνδεση διαφόρων δεξιών-ακροδεξιών ειδησεογραφικών ιστοσελίδων της Σουηδίας με το Κρεμλίνο του Πούτιν.

Την ίδια στιγμή, αρνήθηκε κάθε σχέση του ιδίου με τη Ρωσία, πέραν της Ρωσίδας συντρόφου του και των συχνών ταξιδιών του στη χώρα. Μάλιστα, στη συνέντευξη με τους New York Times, έβγαλε ένα σωρό ρούβλια από ένα πρόσφατο ταξίδι στη χώρα, σημειώνοντας γελώντας: «Να το πραγματικό μου αφεντικό! Ο Πούτιν!».

Την ίδια άρνηση προέβαλε και όταν ρωτήθηκε εάν η ιστοσελίδα του σχετίζεται με το Κρεμλίνο ή τους Σουηδούς Δημοκράτες, συμπληρώνοντας ωστόσο ότι η «αμείλικτη ατζέντα του» για το μεταναστευτικό απηχούσε την ατζέντα και της Ρωσίας και του ακροδεξιού κόμματος της Σουηδίας.

Μάλιστα, δήλωσε στους New York Times ότι, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού με τον ακροδεξιό βουλευτή Πάβελ Γκάμοφ στη Μόσχα το 2017, που μετουσιώθηκε σε μεγάλο ρεπορτάζ από τον ίδιο τον Φρικ, προσκλήθηκε ως ανεξάρτητος παρατηρητής και στις προεδρικές εκλογές της Ρωσίας, ενώ του δόθηκε και η ευκαιρία να συναντηθεί με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο ίδιος, λέει, αρνήθηκε την πρόσκληση.

Και ο βουλευτής…

Το ρεπορτάζ του Φρικ που τράβηξε τη μεγαλύτερη προσοχή ήταν για το ταξίδι του –ρωσικής καταγωγής– βουλευτή των Σουηδών Δημοκρατών Πάβελ Γκάμοφ το 2017, στο οποίο τον είχε συνοδεύσει κατόπιν πρόσκλησης του βουλευτή. Το ταξίδι γινόταν με αφορμή της περιφερειακές εκλογές στη Μόσχα, όπου ο Γκάμοφ θα εκπροσωπούσε ως παρατηρητής το σουηδικό Κοινοβούλιο.

Ο βουλευτής, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Φρικ, νιώθει σαν στο σπίτι του στη Μόσχα και θέλει να αποδείξει στον δημοσιογράφο ότι μπορεί να τον εξυπηρετήσει για το παραμικρό. «Εδώ είναι Ρωσία, κάνω ό,τι ακριβώς θέλω» είναι μία από τις χαρακτηριστικές ατάκες του Πάβελ Γκάμοφ.

Αυτό το «ό,τι θέλω» περιελάμβανε, σύμφωνα με τον Φρικ, την απαίτηση του βουλευτή να του πληρώσουν οι Ρώσοι έναν επιπλέον δωμάτιο για γυναίκες που είχε γνωρίσει σε κάποιο μπαρ, απειλώντας τους ότι, αν δεν το κάνουν, θα βγει δημοσίως να πει ότι έχει υπάρξει νοθεία στις εκλογές, που τη στιγμή του συμβάντος δεν είχαν καν ανοίξει οι κάλπες.

Απ’ ό,τι φαίνεται, αυτή η «άνεση» του βουλευτή μεταφράστηκε και σε παρενόχληση του Γκάμοφ κατά της γραμματέως του που τον συνόδευε.

Επίσης, το «ό,τι θέλω» ήταν μάλλον περιορισμένο, τουλάχιστον χρηματικά, καθώς ο Πάβελ Γκάμοφ δεν είχε μαζί του καθόλου χρήματα και οι κάρτες του δεν έβγαζαν χρήματα από το ΑΤΜ, αναγκαζόμενος να δανειστεί ξανά και ξανά από τον Φρικ, λέγοντάς του ότι θα τα επιστρέψει εντόκως. Μάλιστα, είχε προσπαθήσει να πάρει πίσω χρήματα αλλάζοντας το αεροπορικό εισιτήριο από business class σε οικονομική, εισιτήριο που είχαν κλείσει και πληρώσει οι Ρώσοι, σύμφωνα με τον Φρικ.

Το πιο ενδιαφέρον; Ο βουλευτής δεν πήγε στο εκλογικό κέντρο όπου ήταν υποχρεωμένος να παρίσταται, ζητώντας από τον Φρικ να υποδυθεί τον ίδιο και να τον αφήσει να κοιμηθεί.

Ο Πάβελ Γκάμοφ αργότερα διεγράφη από τους Σουηδούς Δημοκράτες. Σήμερα ανήκει στη δημοσιογραφική ομάδα του Exakt24, της ακροδεξιάς διαδικτυακής εφημερίδας που ζήτησε από τον Φρικ να πληρώσει εκ μέρους της το αντίτιμο για τη διοργάνωση της αντιτουρκικής διαμαρτυρίας στη Στοκχόλμη το περασμένο Σάββατο.

Οι αντιρωσικές φωνές

Τα πράγματα περιπλέκονται, καθώς «φωνές» στη Σουηδία συνδέουν το κάψιμο του Κορανιού έξω από την τουρκική πρεσβεία με τη Μόσχα. Καταγγέλλουν τη Ρωσία ότι αυτός ήταν ένας τρόπος να βάλει φρένο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις Σουηδίας και Φινλανδίας με μια κίνηση που θα εξόργιζε την Άγκυρα και θα έθετε βέτο στην αποδοχή των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ.

Αυτό, ασφαλώς, μέχρι στιγμής δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί. Ωστόσο, το προαναφερθέν, παλαιότερο ρεπορτάζ των New York Times όχι μόνο δεν αποκλείει, αλλά αφήνει πολλές γέφυρες ανοιχτές που συνδέουν τη Μόσχα με τη στήριξη και τη διαδοχική άνοδο της ακροδεξιάς στη Σουηδία.

Ταυτόχρονα, οι επαναλαμβανόμενες εμφανίσεις του Τσανγκ Φρικ σε ρωσικά μέσα που πρόσκεινται στο Κρεμλίνο και οι ισχυρισμοί του ότι στη Ρωσία όλα βαίνουν καλώς όσον αφορά την εκλογική διαφάνεια δημιουργούν πολλά ερωτήματα.

Αλλά όπως λέει και ο ίδιος: Αν μου πάρει συνέντευξη συνάδελφος άλλου μέσου, σημαίνει ότι έχω σχέσεις με αυτό το μέσο;