Η κοινωνική και πολιτική κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στη χώρα δέκα μήνες μετά τις εθνικές εκλογές και δύο μήνες πριν τις ευρωπαϊκές εκλογές, παρουσιάζει σημάδια έντονης ρευστότητας.

Η ΝΔ υποχωρεί σημαντικά από τα ποσοστά των προηγούμενων βουλευτικών εκλογών, ο προοδευτικός χώρος πορεύεται κατακερματισμένος και πολυδιασπασμενος σε συνθήκες εκλογικού ανταγωνισμού, η ακροδεξιά ισχυροποιείται αισθητά, η παραδοσιακή Αριστερά ενισχύεται μεν αλλά όχι σε βαθμό που μπορεί να αποτελέσει συστημικό κίνδυνο και η αποχή αναμένεται να φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ.

Με λίγα λόγια τίποτα δεν φαίνεται, ότι μπορεί να ανατρέψει τις συνθήκες «καχεκτικής ισορροπίας» που έχουν διαμορφωθεί στο πολιτικό σύστημα της χώρας τους τελευταίους μήνες.

Μεγάλος ευνοημένος από την εξέλιξη αυτή, ελλείψει κοινωνικής κινητικότητας και ισχυρού αντιπολιτευτικού πόλου, είναι η ΝΔ και ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης που παρά τα προβλήματα που προκύπτουν από τις εφαρμοζόμενες δεξιές, νεοφιλελεύθερες πολιτικές, δεν φαίνεται να απειλείται πολιτικά ως μοναδικό κυρίαρχο κόμμα.

Αρκετοί είναι εκείνοι που ποντάρουν σε μια «ουρανοκατέβατη» ανασύνθεση του ευρύτερου αριστερού και προοδευτικού χώρου την επομένη μέρα των Ευρωεκλογών της 9ης Ιουνίου, ισχυριζόμενοι, ότι η νέα εκλογική καταγραφή θα δημιουργήσει προϋποθέσεις σύνθεσης και υπέρβασης των υπαρκτών αντιθέσεων μεταξύ των υφιστάμενων πολιτικών σχηματισμών.

Διαφωνούμε. Τα κόμματα που προσδιορίζονται στον αριστερό και προοδευτικό χώρο είναι πολύ δύσκολο να υπερκεράσουν τις γραφειοκρατικές κομματικές αντιπαραθέσεις και τους ηγεμονισμούς που είναι λογικό να υφίστανται σε κόμματα με μακρά ιστορική παράδοση και συγκροτημένη εν πολλοίς πολιτική ταυτότητα.

Από την άλλη, η κοινωνική πλειοψηφία, αναζητά διέξοδο κυβερνησιμότητας και θα δυσκολευτεί να εμπιστευτεί παραδοσιακά σχήματα που κυβέρνησαν, σε συνθήκες μάλιστα κρίσης του κομματικού φαινομένου. Το ενδεχόμενο «Μακρονοποίησης» φαίνεται να είναι ορατό, αν το υφιστάμενο σύστημα εξουσίας που αναδιατάσσεται σε όλα τα επίπεδα, αναζητήσει απολίτικες λύσεις εμπεδώνοντας ένα απρόσημο λαϊκισμό που θα παρασύρει τις μάζες και θα εξυπηρετεί συγκεκριμένο ολιγοπωλιακά συμφέροντα.

Έτσι προκύπτει η μεγάλη ευθύνη του δημοκρατικού χώρου. Η συζήτηση για την επόμενη μέρα και την αναδιαμόρφωση μιας εναλλακτικής, προοδευτικής πολιτικής πρότασης πρέπει να ξεκινήσει άμεσα. Φυσικά, δεν παραγνωρίζουμε, ότι στην παρούσα φάση δεν υφίστανται οι υποκειμενικοί παράγοντες για μια τέτοια προοπτική. Αυτό δεν σημαίνει όμως, ότι η «de facto» συγκρότηση ενός κοινωνικού δημοκρατικού μετώπου με πολιτικά χαρακτηριστικά, είναι ανέφικτη.

Η συσπείρωση παρά τα αντιφατικά μηνύματα (κυρίως του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ) γύρω από τις φοιτητικές κινητοποιήσεις ενάντια στο νομοσχέδιο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, με αιχμή την καταστρατήγηση του άρθρου 16 του Συντάγματος, το δημοκρατικό κοινοβουλευτικό μέτωπο που συνασπίστηκε στη βουλή στα πλαίσια της πρότασης δυσπιστίας, αλλά και οι 1.350.000 υπογραφές που απαιτούν «δικαιοσύνη για τα Τέμπη», ξεπέρασαν τις κομματικές εντάξεις και αφετηρίες και καταμαρτυρούν, ότι η «κοινωνική αντιπολίτευση» αναζητά εναγωνίως πολιτική έκφραση.

Άποψη μας είναι, ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ οφείλει στην διαδικασία αυτή να είναι μπροστάρης και επισπεύδων απευθυνόμενος με συγκεκριμένες πρωτοβουλίες σύνθεσης στους ανένταχτους πολίτες, στους κοινωνικούς φορείς, στις συλλογικότητες και στα κινήματα αλλά και στα λοιπά κόμματα του προοδευτικού χώρου. Το μέτωπο της ακρίβειας, τα σύγχρονα προβλήματα της νεολαίας, η ακροδεξιά, το κράτος δικαίου που πλήττεται, η υπεράσπιση του κοινωνικού κράτους (ΕΣΥ-Δημόσια Εκπαίδευση), η κλιματική κρίση, τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής στα πλαίσια των γεωπολιτικών αναδιατάξεων είναι οι βασικοί άξονες οι οποίοι μπορούν να συσπειρώσουν ευρύτερες προοδευτικές δυνάμεις αν υπάρξουν οι απαραίτητες προγραμματικές επεξεργασίες αιχμής. Με ριζοσπαστικές, εναλλακτικές προτάσεις πολιτικής που θα απαντούν στα μεγάλα σύγχρονα προβλήματα(ισότιμη πρόσβαση στην παραγωγική διαδικασία, ανασυγκρότηση κοινωνικού κράτους, τεχνητή νοημοσύνη, ψηφιακή επανάσταση, κλιματική και μεταναστευτική κρίση κλπ.) υπάρχει η δυνατότητα να εκφραστεί ο δημοκρατικός κόσμος.

Το «Μέτωπο Δημοκρατίας» έχει τη δυνατότητα να στηριχθεί σε αντιδεξιές και αντινεοφιλελεύθερες προτάσεις, που όχι απλά θα αποτελέσουν το ανάχωμα στη Δεξιά, αλλά θα αντιπροτείνουν μια άλλη προοδευτική λύση.

Επί του πρακτέου, οι πολίτες σεβόμενοι την κομματική ένταξη του καθενός (αλλά και την αυτοτέλεια των υφιστάμενων κομμάτων), συμμετέχουν σε κοινές πρωτοβουλίες πολιτών (π.χ. επιτροπή αγώνα ενάντια στον πόλεμο-γενοκτονία στην Παλαιστίνη, Πρωτοβουλίες για την υπεράσπιση της δημόσιας Υγείας και Παιδείας σε συνεργασία με τα συνδικάτα και τους νεολαιίστικους φορείς, τοπικές επιτροπές για την διεκδίκηση ενός καλύτερου οδικού δικτύου, ή για την αποτροπή κλεισίματος ενός νοσοκομείου, μιας εφορίας ή ενός τραπεζικού καταστήματος κλπ.).

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ από την πλευρά του οφείλει να αναλάβει πρωτοβουλίες με τις οποίες θα καλεί σε κοινές δράσεις τα υπόλοιπα προοδευτικά κόμματα υπερασπιζόμενος θεσμούς και αξίες, αλλά και να καταθέσει κοινές προτάσεις νόμου μακριά από μίζερους και ανέξοδους ηγεμονισμούς. Η πρόταση δυσπιστίας απέδειξε ότι υπάρχει κοινός τόπος για ένα σημαντικό θέμα όπως το κράτος δικαίου.

Όσοι το αρνηθούν, να αναλάβουν την ευθύνη της άρνησης, να τους κρίνει η κοινωνία και η ιστορία. Οφείλει επίσης, να καλέσει τις ηγεσίες των λοιπών κομμάτων του προοδευτικού χώρου σε συνεργασίες μέσα και έξω από τη βουλή στη βάση των μεγάλων ζητημάτων (ακρίβεια-ανασφάλεια, δικαιοσύνη-θεσμική κρίση κλπ.) σε συνεννόηση με τα κινήματα και τις συλλογικότητες, υπερβαίνοντας τον κομματικά «χρωματισμένο» συνδικαλισμό. Οι πολίτες τέλος με βάση τα παραπάνω, οφείλουν στην επερχόμενη ευρωπαϊκή κάλπη να πριμοδοτήσουν αυτούς που θα προωθήσουν μια τέτοια προοπτική σύγκλισης, που θα δίνει τη δυνατότητα να χτιστεί μια συνολική, εναλλακτική, ιδεολογικοπολιτική πρόταση εξουσίας.

Το «Μέτωπο Δημοκρατίας» μπορεί να είναι το «εργαλείο» της κοινωνικοπολιτικής ώσμωσης του προοδευτικού χώρου, που δεν θα προκαλέσει συγκολλήσεις κορυφής, αλλά κοινωνικές και πολιτικές συγκλήσεις από τα κάτω, συνέργειες της κοινωνικής βάσης.

Το «Μέτωπο Δημοκρατίας» μπορεί να παράξει κοινωνική και πολιτική κίνηση, που θα υποδείξει το μονοπάτι αλλά και τελικά και το σύγχρονο υποκείμενο, που θα οδηγήσει την κοινωνία σε διέξοδο από την υφιστάμενη κρίση.