Η ανταλλαγή σημειωμάτων με… data (για τον πληθωρισμό, το εισόδημα των νοικοκυριών, την καταναλωτική εμπιστοσύνη) ξεκίνησε ενδοκυβερνητικά από την επομένη της επικράτησης του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ. Η προσπάθεια του Μαξίμου να διαβάσει πίσω από το εκλογικό αποτέλεσμα περιείχε σκανάρισμα του οικονομικού περιβάλλοντος στην άλλη όχθη του Ατλαντικού – στους «μεγάλους» δείκτες και στην καθημερινότητα (μετακίνηση, διατροφή κ.ά.) για την οποία ενημέρωσαν και οι γαλάζιοι βουλευτές – παρατηρητές στην Ουάσιγκτον. Δέκα μέρες μετά ισχύει η αρχική εκτίμηση του Μαξίμου: ήταν και σε αυτές τις εκλογές «η οικονομία, ηλίθιε». Με τα λόγια του Κυριάκου Μητσοτάκη, «στο τέλος της ημέρας δεν είναι τα στοιχεία της αύξησης του ΑΕΠ που κάνουν τη διαφορά» (iefimerida.gr), αλλά η σημασία τους στο… μικροεπίπεδο. Δηλαδή, εάν το θετικό πρόσημο των οικονομικών δεικτών προσλαμβάνεται ως θετικό και από τους ανθρώπους που μπαινοβγαίνουν στα σουπερμάρκετ με βαριά αίσθηση για τις τιμές ακόμα και στη φάση αποκλιμάκωσης, όσους διακατέχονται από ανασφάλεια, εκείνους που απαντούν στους δημοσκόπους ότι δεν βγαίνει ο μήνας. Δέκα ημέρες μετά ισχύει ο αρχικός συναγερμός. Γιατί μπορεί το Μαξίμου να απορρίπτει ως εκτός πραγματικότητας διάφορες αναλογίες μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας (πρωτίστως, τις υπερβολές της woke κουλτούρας), ωστόσο κρατά δύο στοιχεία: την αδυναμία των κυβερνώντων να πείσουν ότι μπορούν να τα καταφέρουν στην οικονομία και το λάθος τους, όπως πιστεύουν στο Μαξίμου, να υποβαθμίσουν το νούμερο ένα θέμα για την παραδοσιακή δεξαμενή τους: την «οικονομική ανισότητα».

«Αύξηση εισοδημάτων – μείωση επιβαρύνσεων»

Ο συναγερμός ήταν πορτοκαλί μετά την ευρωκάλπη, έγινε κόκκινος μετά τις αμερικανικές εκλογές. Το επιβεβαιώνουν διαδοχικές αναφορές του Μητσοτάκη τις τελευταίες δύο εβδομάδες: «Πού θα ήθελα να στρέψουμε την προσοχή μας: μεσαία τάξη – επιβάρυνση στη μισθωτή εργασία», «η αύξηση των μισθών και η αντιμετώπιση της κρίσης του κόστους ζωής είναι η νούμερο ένα προτεραιότητά μου», «η αύξηση του ΑΕΠ να μεταφράζεται σε καλύτερους μισθούς, χαμηλότερους φόρους, μεγαλύτερο διαθέσιμο εισόδημα – αυτό προσπαθούμε». Το δείχνουν επίσης οι… διορθώσεις που εξετάζει η κυβέρνηση σε αρχικούς σχεδιασμούς της, ώστε να καλύπτει ευρύτερα ακροατήρια. Η επιχείρηση με κωδικό «μεσαία τάξη» ενεργοποιείται εμφατικά, βάζοντας ξανά στο επίκεντρο έναν, σύμφωνα με τους αναλυτές, «ρευστό πια χώρο», για τον οποίο έχουν καταγραφεί διαφορετικοί «ορισμοί» και προσεγγίσεις από πολιτικούς αρχηγούς. Με το πρωθυπουργικό σκεπτικό, ο μεσαίος χώρος δεν χαρακτηρίζεται αποκλειστικά από εισοδηματικά κριτήρια αλλά από κοινές προσδοκίες και αντιλήψεις (νοικοκυρεμένο κράτος, ίσες ευκαιρίες κ.λπ.). Είναι ειλημμένη απόφαση του Μητσοτάκη να βγαίνει μπροστά με ρητορική «αύξησης εισοδημάτων – μείωσης επιβαρύνσεων» και με ορίζοντα 2027, προσδοκώντας επαναπροσέγγιση κρίσιμων δεξαμενών ψηφοφόρων.

Το γεγονός ότι τα μεσοστρώματα ξαναμπαίνουν στο γαλάζιο ραντάρ δείχνει το επίμονο σινιάλο ότι τα έσοδα από τη μείωση της φοροδιαφυγής θα πάνε σε περαιτέρω ελαφρύνσεις – ασφαλιστικές εισφορές, τεκμήρια διαβίωσης, φορολογική κλίμακα, τέλος επιτηδεύματος κ.ο.κ. Φαίνεται ακόμα περισσότερο από τις επικείμενες αναπροσαρμογές σε μια προσπάθεια της κυβέρνησης να δείξει ότι… ακούει. Ενδεικτική η διάθεση να ανοίξει η ομπρέλα δικαιούχων – ιδιοκτητών ακινήτων που θα έχουν φοροαπαλλαγή με μετατροπή της βραχυχρόνιας μίσθωσης σε μακροχρόνια. Το στίγμα θα δοθεί άμεσα. Υπάρχουν άλλωστε δύο ορόσημα: το φορολογικό νομοσχέδιο και ο προϋπολογισμός. Για το πρώτο υπήρξε εκτενής, κλειστή συζήτηση των συναρμόδιων κυβερνητικών, βουλευτών της ΝΔ και κομματικών στελεχών με τα γαλάζια ερωτήματα (και τις αγωνίες) να εστιάζουν στο κυβερνητικό σχέδιο για τους ελεύθερους επαγγελματίες (η ανάλυση της εκλογικής συμπεριφοράς τους ήταν μείζον θέμα μετά την ευρωκάλπη), τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα, τους μικρομεσαίους επιχειρηματίες, όπως ιδιοκτήτες καταλυμάτων δεδομένης της οριζόντιας αύξησης στο τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, που χτυπάει και στο τείχος των φορέων.

Ο πονοκέφαλος της ακρίβειας

Και ενώ η κυβέρνηση σηκώνει σημαία διαρκείας για τη μεσαία τάξη με έμφαση τη μείωση βαρών, έχει ανάγκη από στοχευμένες αποφάσεις, ώστε να μπλοκάρει την εδραίωση της απογοήτευσης σε χαμηλότερες εισοδηματικές κατηγορίες και πιο «λαϊκές» περιοχές. Κυρίαρχος «πονοκέφαλος», η ακρίβεια. Πέραν του εμπλουτισμού της λίστας προϊόντων σε μειωμένη τιμή στα σουπερμάρκετ, επανεξετάζεται το τοπίο των προσφορών (η πρακτική 1+1) στην κατεύθυνση σημειακών παρεμβάσεων στον «κώδικα δεοντολογίας» και επιστράτευσης εργαλείων ψηφιακού ελέγχου.