Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα εξέτασε καταγγελία, κατά Υποψηφίου των Δημοτικών Εκλογών του 2019 και με την αριθμ. 8/2021 Απόφαση, του επέβαλε πρόστιμο 2.000 ευρώ.

Όλα ξεκίνησαν στις 6 Μαρτίου 2019, όταν πολίτης υπέβαλε καταγγελία στην Αρχή, που αφορούσε σε «λήψη αζήτητης πολιτικής επικοινωνίας» (sms). Ο καταγγέλλων έλαβε sms στο κινητό του από τον καταγγελλόμενο (ως αποστολέας του μηνύματος εμφανιζόταν το επώνυμο του Υποψηφίου), το οποίο ήταν πολιτικού χαρακτήρα για σκοπούς προώθησης της υποψηφιότητάς του στις επικείμενες Δημοτικές Εκλογές, χωρίς να έχει –όπως ισχυρίστηκε ο καταγγέλλων οποιαδήποτε προηγούμενη σχέση μαζί του.

Σύμφωνα με το σκεπτικό της Απόφασης, όταν η πολιτική επικοινωνία πραγματοποιείται με χρήση ηλεκτρονικών μέσων, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, μέσω δημοσίων δικτύων επικοινωνίας, όπως είναι η περίπτωση μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail), η επικοινωνία προϋποθέτει, σύμφωνα με το αρ.11 παρ.1 του ν.3471/2006 ως ισχύει, την προηγούμενη συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων, με την επιφύλαξη της παρ.3 του ιδίου άρθρου ως ισχύει.

Σύντομα γραπτά μηνύματα (sms) αποτελούν επίσης μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου σύμφωνα με τους ορισμούς του ν.3471/2006 και της Οδηγίας 2002/58/ΕΚ.

Επιτρέπεται η πολιτική επικοινωνία με χρήση ηλεκτρονικών μέσων χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση και χωρίς τη συγκατάθεση του υποκειμένου των δεδομένων μόνο εφόσον συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

(α) Τα στοιχεία επικοινωνίας έχουν αποκτηθεί νομίμως στο πλαίσιο προηγούμενης, παρόμοιας επαφής με τα υποκείμενα των δεδομένων, και το υποκείμενο κατά τη συλλογή των δεδομένων ενημερώθηκε για τη χρήση τους με σκοπό την πολιτική επικοινωνία, του δόθηκε η δυνατότητα να εκφράσει αντίρρηση για αυτή τη χρήση αλλά δεν την εξέφρασε . Η προηγούμενη επαφή δεν είναι απαραίτητο να έχει αμιγώς πολιτικό χαρακτήρα, π.χ. είναι νόμιμη η αποστολή μηνυμάτων όταν τα στοιχεία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου συλλέχθηκαν στο πλαίσιο προηγούμενης πρόσκλησης για συμμετοχή σε κάποια εκδήλωση ή δράση, ανεξαρτήτως του πολιτικού χαρακτήρα της. Αντιθέτως, δεν θεωρείται ότι συνιστά παρόμοια επαφή και δεν είναι νόμιμη, όταν τα στοιχεία αυτά αποκτήθηκαν στο πλαίσιο επαγγελματικής σχέσης, όπως π.χ. η χρήση του αρχείου πελατών από υποψήφιο βουλευτή.

(β) O υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να παρέχει στο υποκείμενο των δεδομένων τη δυνατότητα να ασκεί το δικαίωμα αντίρρησης με τρόπο εύκολο και σαφή, και αυτό σε κάθε μήνυμα πολιτικής επικοινωνίας. Σε κάθε επικοινωνία απαιτείται να αναφέρεται ευδιάκριτα και σαφώς η ταυτότητα του αποστολέα ή του προσώπου προς όφελος του οποίου αποστέλλεται το μήνυμα, καθώς επίσης και μια έγκυρη διεύθυνση στην οποία ο αποδέκτης του μηνύματος μπορεί να ζητεί τον τερματισμό της επικοινωνίας.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεν προσκόμισε στοιχεία, που να αποδεικνύουν ότι είχε εξασφαλιστεί η απαιτούμενη προηγούμενη συγκατάθεση του παραλήπτη του επίμαχου μηνύματος sms.

Αντιθέτως, ο Υποψήφιος σημείωσε ότι χρησιμοποίησε πολλές πηγές (άλλους Υποψήφιους, ιστοσελίδες στο διαδίκτυο) και ότι η αποστολή έγινε μαζικά, χωρίς να γνωρίζει κατά την αποστολή τους αν οι αποδέκτες ήταν ψηφοφόροι στο Δήμο στον οποίο ήταν Υποψήφιος, ήτοι η εν λόγω επικοινωνία πραγματοποιήθηκε χωρίς να συντρέχει κάποια εκ των προϋποθέσεων νομιμότητας που περιγράφηκαν. Εξάλλου, δεν κατέδειξε ότι ακολουθεί διαδικασίες, αναφορικά με την αποστολή sms για σκοπούς πολιτικής επικοινωνίας, οι οποίες να διασφαλίζουν ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις νομιμότητας. Δεν προσκόμισε σχετικά στοιχεία για άλλα πρόσωπα στα οποία απέστειλε μηνύματα πολιτικής επικοινωνίας, ούτε προσδιόρισε τον ακριβή αριθμό των μηνυμάτων που εστάλησαν. Επιπλέον, δεν παρείχε στον καταγγέλλοντα τη δυνατότητα να ασκήσει το δικαίωμα εναντίωσης με τρόπο εύκολο και σαφή, στο επίμαχο sms της καταγγελίας.