Δεν είναι λίγες οι φωνές εντός και εκτός Δημοτικού Συμβουλίου που μιλούν για την ανάγκη μιας εναλλακτικής, έστω και παραπλήσιας, προκειμένου να δοθεί λύση στις μαζικές μετακινήσεις εντός πόλης

Του Αχιλλέα Ροδίτη

Ο Ταμίας του Εμπορικού και Εισαγωγικού Συλλόγου Πατρών, Ηλίας Κωνσταντάτος, μας θύμισε πριν λίγες ημέρες την επέτειο από κείνη τη μακρινή εποχή που η Πάτρα πρωτοπορούσε και στον τομέα των μαζικών μετακινήσεων πολιτών, φέρνοντας για πρώτη φορά στην Ελλάδα το… Τραμ!

Μας το θύμισε στο πλαίσιο ενός παραλληλισμού με τη σημερινή εποχή και την αντιστρόφως ανάλογη πορεία που ακολουθεί η πόλη σε σχέση με την λαμπρή και γεμάτη αίγλη ιστορία της. Καταλήγοντας στην αυτονόητη απορία: Μήπως θα πρέπει να αναζητήσουμε τις αιτίες που από πρωτοπόροι έχουμε απωλεσθεί πρωτεία και την αίγλη του παρελθόντος;

Και πράγματι, η «Αχαϊκή ΠΟΛΙΤΕΙΑ» επανέρχεται, μετά από αυτή την υπενθύμιση, για δύο λόγους:

• Πρώτον, γιατί οι κλεφτές ματιές στο παρελθόν βοηθά την πόλη να ξέρει πόσα πολλά περισσότερα μπορεί να πετύχει και
• δεύτερον, διότι η υπόθεση «Τραμ» εν προκειμένω δεν είναι κάτι που αφορούσε την Πάτρα μόνο στις αρχές του περασμένου αιώνα, αλλά την ξανα-απασχόλησε και στα πολύ νεότερα χρόνια (2009) με μια εμπεριστατωμένη και ολοκληρωμένη μελέτη που όμως έμεινε… σκονισμένη σε κάποια συρτάρια και πια… αγνοείται η τύχη της.

Το επαναφέρουμε, ως θέμα, επίσης, επειδή είναι πολλές οι φωνές, εντός και εκτός Δημοτικού Συμβουλίου Πατρών, που συντηρούν το θέμα στην «επιφάνεια», σε μια προσπάθεια η πόλη να αναζητήσει λύσεις στο τεράστιο πρόβλημα της μαζικής μετακίνησης που αντιμετωπίζει, δεδομένων των ανεπαρκών αστικών μεταφορών.

Άλλωστε σε ανύποπτο χρόνο, και ο ίδιος ο Δήμαρχος Πατρέων, Κώστας Πελετίδης, (σε μια παλαιότερη μεταξύ μας συζήτηση για τις μετακινήσεις εντός πόλης – με τον συντάκτη του παρόντος ρεπορτάζ), έχει δηλώσει γνώστης της ιστορίας του Τραμ της Πάτρας αλλά και υπέρμαχος της άποψης περί μιας έστω παραπλήσιας λύσης (πχ: mini bus αντί για τραμ) τουλάχιστον για τις μετακινήσεις εντός ιστορικού κέντρου.

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΡΑΜ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ

Αλλά ας δούμε πρώτα, την ιστορία… Τα εγκαίνια του Τραμ στην Πάτρα έγιναν στις 6 Απριλίου 1901. Πριν δηλαδή 120 χρόνια!

Η εφημερίδα «ΕΜΠΡΟΣ» έγραφε για τα εγκαίνια:

«ΠΑΤΡΑΙ – 7 Απριλίου: Γιγάντιον άλμα προόδου και πολιτισμού εώρτασαν σήμερον αι Πάτραι. Την πέμπτην απογευματινήν εν μέσω εκτάκτου ενθουσιασμού εγένοντο τα εγκαίνια των ηλεκτρικών τραμ».

Και στο τέλος του άρθρου αναφερόταν:

«Καθ’ όλων των γραμμών κόσμος άπειρος επευφήμει το γιγάντιον άλμα της προόδου, της δευτερευούσης πόλεως του Βασιλείου».

Ενώ λίγες μέρες αργότερα, η εφημερίδα «ΝΕΟΛΟΓΟΣ» έγραφε:

«Χθες καθ’ όλην την ημέραν εγένετο η από των αφιχθέντων κ.κ. Αργυροπούλου, καθηγητού Πανεπιστημίου και Ισιγόνη, μηχανικού, επιθεώρησις των Ηλεκτρικών Τροχιοδρόμων. Την πρωίαν οι ως άνω επιθεωρηταί μετέβησαν εις την Δημαρχίαν ένθα συνδιελέχθησαν επ’ ολίγον μετά του κ. Δημάρχου, μεθ’ ο κατήλθον και αμφότεροι ούτοι μετά του κ. Δημάρχου και του ενταύθα διευθυντού της Ηλεκτρικής Εταιρίας κ. Σπ. Αγαπητού, ανήλθον επί της αναμενούσης αυτούς ηλεκτρικής αμάξης και διήνυσαν όλα τα μέρη εξ ων διέρχεται η γραμμή».

Το Τραμ δρομολογήθηκε επί δημαρχίας Δημητρίου Βότση και επί Αρχιεπισκόπου Ιερόθεου. Ήταν κάτι πρωτόγνωρο για τα πανελλαδικά δεδομένα. Συνέδεε μάλιστα μία απόσταση τεράστια κι ασύλληπτη για τα δεδομένα και τις συνθήκες εκείνης της εποχής, αφού τα δρομολόγια κάλυπταν την μετακίνηση από την Αγγλικανική εκκλησία, στο ύψος της σημερινής οδού 28ης Οκτωβρίου (πρώην Φαβιέρου) μέχρι τις Ιτιές και τα Ροϊτικα, όπου τότε βρίσκονταν πολλά από τα παραθεριστικά θέρετρα Πατρινών αλλά και ήταν οι περιοχές που κατακλύζονταν από πολίτες για τα καλοκαιρινά μπάνια. Είναι πασιφανές πως η πόλη λειτούργησε ως «φάρος» ανάπτυξης και προόδου για όλη την Ελλάδα και την ίδια την Αθήνα.

Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΡΑΜ, ΤΟΥ 2009

Η μελέτη ενός νέου τραμ στην Πάτρα, διήρκησε πάνω από έξι μήνες και παραδόθηκε στον Δήμο Πατρέων το 2009. Ανέλυε όλες τις κυκλοφοριακές ζώνες της πόλης και κατέγραφε τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα όλου του οδικού δικτύου κάνοντας λειτουργική ιεράρχηση.

Η κατάληξη ήταν ένα σχέδιο τριών διαφορετικών διαδρομών, με 340 συνολικές στάσεις και συνολικό μήκος 26,4 χιλιόμετρα:

Α.  Κέντρο πόλης –  Πανεπιστήμιο

Β.  Διέλευση εντός ιστορικού κέντρου

Γ.  Κέντρο πόλης – Κουκούλι – Νέο λιμάνι 

Προβλεπόταν ακόμα και ο ανώτερος χρόνος μετάβασης απ’ τη μια άκρη στην άλλη, περίπου στα 60 λεπτά, με μέση εμπορική ταχύτητα κίνησης τα 26,2 χλμ την ώρα.

Επίσης, η πύκνωση δρομολογίων (ανά ώρα) για τις ώρες αιχμής. Παράλληλα προτεινόταν αναδιάρθρωση των αστικών λεωφορειακών γραμμών ώστε το «νέο Τραμ» και το «αστικό ΚΤΕΛ» να αλληλοσυμπληρώνονται και ο συνδυασμός τους να επίλυε σε μεγάλο βαθμό ή και καθολικά το πρόβλημα μετακινήσεων των πολιτών σε όλο το μήκος και πλάτος του Δήμου Πατρέων.

Λαμβάνονταν υπόψη ακόμα και σενάρια πιθανών αλλαγών και νέων κυκλοφοριακών αναγκών που θα προέκυπταν στα μετέπειτα χρόνια.

Προβλέπονταν, τέλος, όλα τα απαραίτητα οικονομικά στοιχεία που εξασφάλιζαν όχι μόνο την βιωσιμότητα ενός νέου τραμ αλλά και την κερδοφορία του. Απ’ τον αριθμό επιβατών (39.000 – 45.000 επιβάτες ημερησίως), μέχρι το κόστος διαδρομής και συντήρησης, αλλά και το ύψος των εσόδων ακόμα και από έμμεσες πηγές, όπως διαφημίσεις.